آکانتوستگا
آکانتوستگا یا خارتاق (نام علمی: Acanthostega) (به معنی تاق یا سقف خاردار)، از چهاراندامان گیاه‌خوار مربوط به دوره دونین پسین بود.
| آکانتوستگا محدودهٔ زمانی: دونین پسین
| |
|---|---|
| |
| تمثیلی از آکانتوستگا گونری | |
| رده‌بندی علمی | |
| فرمانرو: | جانوران |
| شاخه: | طنابداران |
| بالارده: | چهاراندامان |
| راسته: | ماهی‌تاقان[۱] |
| تیره: | خارتاقان[۲] |
| سرده: | آکانتوستگا |
| گونه: | آ. گونری |
| نام دوبخشی | |
| آکانتوستگا گونری | |
خارتاق از چهاراندامان معروف دونین است. این جانور چهار اندام داشت که به هشت انگشت دست یا پا ختم می‌شدند؛ امّا ویژگی‌هایی ابتدایی هم داشت، از جمله میله‌باله‌هایی در امتداد بالا و پایین دُمش. اسکلت آب‌ششی خارتاق تکامل‌یافته بود و بنابراین، احتمالاً علاوه‌بر تنفّس به کمک کیسهٔ هوا از آب‌شش هم برای تنفّس استفاده می‌کرد. گوش خارتاق شبیه گوش دیگر چهاراندامان بود و استخوان‌های رکابی داشت. در ماهی‌ها، استخوان‌هایی مشابه، به کار آب‌شش‌ها کمک می‌کردند.[۳]
به‌نظر نمی‌رسد که اندام‌های خارتاق توان حمل وزنش را داشته‌اند و بنابراین، احتمالاً در نقش پارو به‌کار می‌رفته‌اند. تصوّر می‌شود خارتاق شکارچی کمین‌گیری بوده که در رودهای کم‌عمق می‌زیسته است.[۴]
این جانور که ۳۶۰ میلیون سال پیش می‌زیسته، بیش از ۶۰ سانتی‌متر طول داشته است. سنگوارهٔ خارتاق در شرق گرینلند کشف شده و در سال ۱۹۵۲ میلادی به وسیله اریک جارویک نام‌گذاری شد. گونهٔ خاص این جنس آکانتوستگا گونری نام دارد.[۵]
منابع
ویرایش- ↑ Ichthyostegalia
- ↑ Acanthostegidae
- ↑ Prehistoric Life: The Definitive Visual: History Of Life On Earth - Devonian - Page 138. Writer: A Group Of Authors.
- ↑ Prehistoric Life: The Definitive Visual: History Of Life On Earth - Devonian - Page 138. Writer: A Group Of Authors.
- ↑ «آکانتوستگا». وب‌گاه ngdir. بایگانی‌شده از اصلی در ۷ ژوئیه ۲۰۱۰. دریافت‌شده در ۱ تیر ۱۳۸۹.
