اثر جان تلر (اثر JT یا JTE) مکانیزم مهم شکست تقارن خود به خود در سیستم‌های مولکولی و حالت جامد است که پیامدهای گسترده‌ای در زمینه‌های مختلف دارد و مسئول پدیده‌های مختلفی در طیف‌سنجی، استریوشیمی(شیمی فضایی)، شیمی کریستال، فیزیک حالت جامد، و علم مواد است. این اثر به نام هرمان آرتور جان و ادوارد تلر نام‌گذاری‌شده‌ است که برای اولین بار در سال ۱۹۳۷ مطالعات و پژوهش‌هایی را در مورد آن گزارش کردند. اثر جان-تلر و اثر مربوط به آن یعنی اثر رنر-تلر، در بخش ۱۳.۴ کتاب «تقارن مولکولی و طیف‌سنجی»[۱] توسط بانکر و جنسن[۲] مورد بحث قرار گرفته‌اند.[۳]

«اثر جان تلر» مسئول اِعوِجاج چهارضلعی یون کمپلکس hexaaquacopper (II) است.
+۲ [ ۶ ( ۲ HO)Cu]
که در غیر این‌صورت، ممکن است دارای هندسهٔ هشت‌وجهی منظم باشد. دو فاصله محوری Cu−O ۲۳۸pm هستند، در حالی‌که چهار فاصلهٔ Cu−O استوایی ~۱۹۵ pm هستند. این هندسه در ساختار‌های بلوری رایج است. هندسه در محلول نامشخص است.

منابع

ویرایش
  1. Bunker, Philip R.; Jensen, Per (1998) Molecular Symmetry and Spectroscopy (2nd ed.). NRC Research Press, Ottawa.
  2. Bunker, Philip R.; Jensen, Per (1998) Molecular Symmetry and Spectroscopy (2nd ed.). NRC Research Press, Ottawa.
  3. https://en.m.wikipedia.org/wiki/Jahn%E2%80%93Teller_effect