ماهیچه جناغی‌پستانکی
ماهیچهٔ جناغی‌پستانکی (Sternomastoid muscle) یا ماهیچه جناغی‌ترقوه‌ای‌پستانکی[۱] یا عضله استرنوکلیدوماستوئید (به انگلیسی: Sternocleidomastoid muscle) دو ماهیچه متقارن در دو سمت گردن (در لایه‌های سطحی در قسمت پیشین (قدامی) گردن) هستند. عمل این ماهیچه‌ها کمک به خم کردن سر به جلو و چرخش سر است.
| جناغی‌پستانکی | |
|---|---|
 ماهیچه با رنگ قرمز متمایز شده‌است. | |
 جناغی‌پستانکیِ راست با چرخاندن سر به سمتِ چپ به وضوح دیده می‌شود. | |
| جزئیات | |
| خاستگاه | جناغ و بیان جهات در آناتومی portion of the ترقوه |
| پیوندگاه | Mastoid process of the temporal bone, superior nuchal line |
| سرخرگ‌ها | Occipital artery and the superior thyroid artery |
| عصب‌دهی | Motor: عصب اکسسوری sensory: شبکه گردنی |
| حرکت | Unilaterally; cervical rotation to opposite side, cervical lateral flexion to same side Bilaterally; cervical flexion, raises the sternum and assists in forced inhalation. |
| شناسه‌ها | |
| لاتین | Musculus sternocleidomastoideus |
| TA98 | A04.2.01.008 |
| TA2 | 2156 |
| FMA | 13407 |
کالبدشناسی ویرایش
این ماهیچه در پائین از سطح فوقانی قدامی استخوان جناغ و یک سوم داخلی استخوان ترقوه سرچشمه گرفته و در بالا به زائده پستانکی (ماستوئید) استخوان گیجگاهی در پشت گوش می‌چسبد. عملکرد آن کمک به چرخش سر به سمت مخالف و خم کردن گردن است. عصب موتور یا حرکتی این عضله عصب فرعی یا ۱۱ مغزی (accessory nerve) می‌باشد. ماهیچهٔ جناغی‌پستانکی (عضله جناغی‌چنبری‌پستانی) در هر سمت گردن را به دو مثلت یا سه گوشه قدامی و خلفی تقسیم می‌کند. این مثلث‌ها توسط نیام (فاشیا) عمقی گردن پوشیده شده‌است. مثلث‌های گردن به دلیل محتویات (غدد، اعصاب ٬عروق، گره‌های لنفاوی) در جراحی دارای اهمیت بسیار است.
مسیر ماهیچه مورب و در سراسر دو طرف گردن است. عضله در قسمت مرکزی آن ضخیم و باریک است، اما در هر دو پایان گسترده‌تر و نازک‌تر است. این عضله در پایین از دو بخش جناغی (از سطح قدامی فوقانی استخوان جناغ) و ترقوه‌ای (از سطح قدامی فوقانی یک سوم داخلی استخوان ترقوه) منشأ می‌گیرد. این دو بخش ماهیچه (سر داخلی و سر خارجی) پس از عبور از دو طرف گردن به هم پیوسته و به زایده پستانکی استخوان گیجگاهی (در پشت گوش) و خط پس گردنی فوقانی ختم می‌شوند.
عملکرد این ماهیچه کمک به چرخش سر به سمت مخالف یا مورب چرخاندن سر، همچنین خم کردن گردن است. از اعصاب گردنی C۲ و C۳ عصب‌دهی می‌شوند.
نگارخانه ویرایش
.JPG)
جستارهای وابسته ویرایش
منابع ویرایش
- ↑ واژه‌های مصوّب فرهنگستان تا پایان دفتر دوازدهم فرهنگ واژه‌های مصوّب
- Williams & Warwick/ Gray's Anatomy; ۱۹۸۹.
- این مقاله در بردارندهٔ بخش‌هایی از صفحه page 390 چاپ ۲۰ام آناتومی گری (۱۹۱۸) است که در مالکیت عمومی قرار دارد.
- Masoud Yaghmae: The Beauty of Selected Oral & Maxillofacial Anatomy, 2021.