افسر عرشه

افسرهای عرشه به همراه ملوانان اعضای بخش عرشه را تشکیل می‌دهند. بخش عرشه یک گروه سازمان یافته بر روی کشتی‌های مسافربری‌ها و کشتی‌های تجاری می‌باشد. کار روی عرشه نیازمند نظم و مسئولیت پذیری بالا می‌باشد که براساس کنوانسیون اس‌تی‌سی‌دبلیو (STCW) و مقررات سازمان بین‌المللی دریانوردی (IMO) تنظیم شده‌است. بخش عرشه توسط افسرهای عرشه مدیریت می‌شود، کسانی که مجوز دریانوردی دارند و زیر نظر کاپیتان کشتی فعالیت می‌کنند. افسر عرشه فعالیت‌های متفاوتی انجام می‌دهد، اما ابتدایی‌ترین کارش ناوبری کشتی از طریق پل فرماندهی(Bridge) می‌باشد.

بخش عرشه مسئول امنیت، حفظ، تخلیه، بارگیری و حمل کالا در طول سفر می‌باشد.

سلسه مراتب و دسته‌بندی خدمه موجود بر روی کشتی‌های تجاری

کاپیتان (فرمانده)(ناخدا)

کاپیتان (captain یا master) دارای بالاترین رده در بین دریانوردان حاضر در کشتی تجاری و کشتی مسافربری است. در هر کشتی یا قایق که بر آب حرکت می‌کند، دستور فرمانده بر هر دستور دیگری مقدم است. وی مسئولِ جان خدمه و امنیتِ کشتی است. در ناوهای جنگی واژهٔ ناخدا را به جای کاپیتان به کار می‌برند.

افسر اول عرشه

افسر اول عرشه(Chief Mate یا Chief Officer) یکی از افسرهای عرشه کشتی می‌باشد، وظایف اصلی او شامل برنامه‌ریزی و نظارت بر کار سایر اعضای عرشه و فرماندهی بخش عرشه می‌باشد. افسر اول در صورت مرگ کاپیتان یا عدم توانایی او جانشین وی می‌شود. هشت ساعت ناوبری در طول روز ، فرماندهی تخلیه و بارگیری کالا و همچنین آموزش دانشجویان عرشه بر عهده ی اوست . در برخی شرکت ها با اضافه شدن یک افسر دوم اضافه به کشتی وظیفه ی ناوبری روزانه ی افسر اول به وی سپرده میشود .

افسر دوم عرشه

افسر دوم عرشه(First Mate یا Second Officer) یکی دیگر از افسرهای عرشه است که مسئولیت تعیین مسیر حرکت کشتی و بروز رسانی نقشه های مربوط به ناوبری به عنوان خدمت اصلی ، هشت ساعت ناوبری در روز و تخلیه و بارگیری کالا در بندر.

افسر سوم عرشه

افسر سوم عرشه(Second Mate یا Third Officer) سومین افسر عرشه می‌باشد که مسئولیت حفظ و نگهداری وسایل ایمنی کشتی به عنوان وظیفه ی اصلی ، هشت ساعت فعالیت ناوبری در روز و تخلیه و بارگیری در بندر را بر عهده دارد.

دانشگاه‌ها و موسسه‌ها

در ایران دانشگاه‌ها و موسسه‌هایی مسئولیت آموزش و تربیت افسر عرشه را برعهده دارند مانند:

• دانشگاه دریانوردی و علوم دریایی چابهار (چابهار)
• دانشکده علوم دریایی محمودآباد (محمودآباد)
• دانشگاه علوم دریایی امام خمینی نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی ایران (نوشهر)
• مؤسسهٔ آموزشی کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران (بوشهر)
• موسسه علوم دریایی نفتکش پارس (محمودآباد)
• دانشکده دریانوردی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد خارک (خارک)
• مؤسسه آموزشی کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران (تهران)
• دانشکده علوم و فنون دریایی، دانشگاه جامع امام حسین نیروی دریایی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی (چالوس)
• شرکت کیش‌رو آبی (تهران)
• موسسه آموزشی کشتیرانی خزر آموز بندر (بندرانزلی)
• موسسه صنعت گستر هوا دریای قشم (قشم)

جستارهای وابسته

• دریانوردی
• کشتیرانی
• کشتی
• سر مهندس
• افسر موتورخانه
• ملوان