الف خنجری یا الف محذوف (عربی: ألف خنجرية) به‌صورت یک خط عمودی کوتاه بر روی حروف عربی نوشته می‌شود. الف خنجری گاه به‌جای الف معمولی می‌آید و همانند آن صدای کشیدهٔ /aː/ می‌دهد، مثلاً هٰذَا یا رَحْمٰن دقیقاً به‌صورت «هاذا» و «رحمان» تلفظ می‌شوند. الف خنجری فقط در تعداد معدودی از کلمات دیده می‌شود، هرچند این کلمات اکثراً بسیار پرکاربرد هستند. به‌استثنای قرآن، الف خنجری نیز مانند حرکت‌های فتحه و کسره و ضمه در نگارش عربی معمولاً نمایش داده نمی‌شود. بنا به گفتهٔ ویلیام رایت، خاورشناس، «در اوایل کتابت عربی، الف نسبت به دو مصوت بلند دیگر (واو و یاء) به‌ندرت نوشته می‌شد، و بعداً وقتی حرکات فتحه و کسره و ضمه ابداع شد، الف در برخی از کلمات بسیار رایج صرفاً با یک فتحه [یعنی الف خنجری] نشان داده شد.»

الف خنجری
الف خنجری (قرمز) بالای الف مقصوره (سیاه)

یکی از معروف‌تری کاربردترین الف خنجری در لیگاتور الله دیده می‌شود. این کلمه معمولاً به‌صورت خودکار با وارد کردن «الف لام لام هاء» تولید می‌شود و نیاز به وارد کردن الف خنجری با صفحه‌کلید نیست. در صفحه‌کلید استاندارد فارسی، الف خنجری با فشردن همزمان کلیدهای Shift و V وارد می‌شود.

با فتحه ویرایش

الف خنجری در نسخه‌های جدید قرآن به دو شکل نمایش داده می‌شود. در نسخه‌های چاپ‌شده در کشورهای عربی خاورمیانه، الف خنجری همراه با فتحه نشان داده می‌شود: الرَّحْمَٰنِ. در نسخه‌های چاپ‌شده در ایران و افغانستان و شبه‌قارهٔ هند الف خنجری بدون فتحه نشان داده می‌شود: الرَّحْمٰنِ.

جستارهای وابسته ویرایش

منابع ویرایش