ابو صغر عبدالعزیز بن عثمان بن علی القبیسی (به لاتین Alchabitius یا Alcabitius)، (درگذشتهٔ ۹۶۷ میلادی) ریاضی‌دان، ستاره‌شناس، طالع‌بین به سبک ریاضی‌دانان اسکندرانی و فرقهٔ هرمس تریسمجیستوس، اهل عراق بود که به حلب رفته در دربار سیف الدوله حمدانی خدمت می‌کرد.[۱][۲]

۱- القبیسی به خاطر رساله اش در طالع بینی نجومی بنام مقدمه ای بر فن قضاوت ستارگان، شهرت دارد که به امیر حلب، سیف الدوله حمدانی ، تقدیم کرد و بیست و پنج نسخه خطی عربی، و بیش از دویست نسخه خطی از ترجمه لاتین آن، و دوازده نسخه چاپی لاتینی از آن باقی مانده است.   متن عربی حداقل سه نوع ترجمه لاتین داشته که هر یک تفسیرهای مختلفی را دارند و به بسیاری از زبان های اروپایی ترجمه شده بود.[۳][۴]

۲-القبیسی همچنین کتابی در حساب به نام «رساله فی انواء العدد» نوشت که در آن اعداد کامل اقلیدس و قضیه ثابت بن قره درباره اعداد متحابه را مورد بحث قرار داده است.[۵]

۳-رساله فی الابعاد و الاجرام (رساله فواصل و اجسام).

۴-کتاب فی ثبوت صنعات احکام النجوم (در تأیید فن طالع بینی)؛

۵-حل الزیجات (حل جداول نجومی);

۶-رساله فی امتحان المنجمین (رساله ای برای امتحان منجمین)

۷-شکوک المجسطی (شبهات در کتاب المجست)

منابع

ویرایش
  1. "Introduction to the Art of Judgments of the Stars". World Digital Library. 1512. Retrieved 2013-07-14.
  2. فرهنگ اسلام در اروپا ج۱ ص۲۳۵.
  3. Smith, David Eugene (July 1, 1917). "Medicine and Mathematics in the Sixteenth Century". Ann Med Hist. 1 (2): 125–140. OCLC 12650954. PMC 7927718. PMID 33943138. (here cited p. 126).
  4. Burnett, Charles; Yamamoto, Keiji; Yano, Michio, eds. (2004). Al-Qabisi (Alcabitius): The Introduction to Astrology. London: The Warburg Institute. p. 2.
  5. Rashed, R. (2013). The Development of Arabic Mathematics: Between Arithmetic and Algebra. Springer. p. 281. ISBN 978-94-017-3274-1.