حلب

شهری در سوریه

حَلَب نام بزرگ‌ترین شهر[۱] و پایتخت تجاری[۲] سوریه است. شهر حَلَب در استان حلب در شمال کشور سوریه واقع شده‌است. این شهر یکی از کهن‌ترین شهرهای منطقه خاورمیانه است و در روزگاران قدیم نام آن خلپه بوده و یونانی‌های باستان آن را با نام برویا[۳] می‌شناختند. شهر حلب در نقطه راهبردی و مهم بازرگانی در نیمه‌راه دریای مدیترانه و رود فرات قرار دارد.

حَلب
دورنمای شهر حلب ارگ حلب • حمام یلبغا برج باب‌الفرج و هتل شیراتون • مسجد الصفاحیه • استان حلب گرگ و میش مرکز شهر حلب • پارک عمومی حلب حلب باستانی
لقب(ها): 
الشهبا
حَلب در سوریه واقع شده
حَلب
حَلب
مختصات: ۳۶°۱۳′ شمالی ۳۷°۱۰′ شرقی / ۳۶٫۲۱۷°شمالی ۳۷٫۱۶۷°شرقی / 36.217; 37.167
کشور سوریه
استانحلب
شهرستانجبل سمعان
مدیریت
 • فرماندارموفق خلوف
 • رئیس شورای شهرمحمد ایمن حلاق
مساحت
 • شهر۱۹۰ کیلومتر مربع (۷۰ مایل مربع)
بلندی
۳۷۹ متر (۱۲۴۳ پا)
جمعیت
 • شهر۱٬۹۵۹٬۵۱۵
 • کلان‌شهری
۴٬۰۱۶٬۱۴۳
نام اهلیت(ها)حلبی
منطقه زمانییوتی‌سی ۲+ (EET)
 • تابستانی (DST)یوتی‌سی ۳+ (EEST)
پیش‌شماره(های) تلفن۲۱ (۹۶۳)+
وبگاه
Sources: Aleppo city area Central Bureau of Statistics
حلب
میراث جهانی یونسکو
نمای شهر حلب از دژ باستانی شهر
مکانسوریه سوریه
معیار ثبتفرهنگی: iii, iv
شمارهٔ ثبت۲۱
تاریخ ثبت۱۹۸۶ (جلسه ۱۰ام)


وجه تسمیه ویرایش

به نقل از ابن بطوطه به دلیل این که ابراهیم شیر گوسفندان خود را در این شهر به مردم می بخشیده و فقیران برای حلب ابراهیم به آنجا می آمدند، حلب نامیده شده است[۴].

تاریخچه ویرایش

اقوام و پیروان مذاهب گوناگون طی هزاره‌های گذشته در حلب ساکن شده و در کنار یکدیگر می‌زیسته‌اند. حلب یکی از گذرگاه‌های مهم بین شرق و غرب بوده‌است.[۵]

نشانه‌هایی از معماری دوران هیتی، رومی، بیزانسی و ایوبی را می‌شود در حلب مشاهده کرد. خیابان‌هایی با تاریخچه‌های دوران رومی و یونانی، بقایایی از بنای کلیساهای سده ششم میلادی، دیوارها و دروازه‌هایی از قرون وسطی، مساجدی مربوط به دوره ایوبیان و مملوکان و نیز مساجد و کاخ‌هایی از دوران حکومت عثمانی و معماری عربی از حلب شهری چند فرهنگی ساخته‌اند.[۶]

در دسامبر ۱۹۴۷ میلادی و پس از صدور قطعنامه ۱۸۱ مجمع عمومی سازمان ملل متحد، مجموعه حملاتی یهودستیزانه علیه جمعیت یهودی شهر رخ داد که به شورش‌های ضدیهودی حلب معروف گشت. این حملات باعث مهاجرت بیش از نیمی از جمعیت یهودیان حلب شد.[۷]

دوران جنگ داخلی سوریه ویرایش

 
صحنه ای از میدان سعدالله الجبیری پس از حمله جبهه النصره در اکتبر ۲۰۱۲

در ۱۲ اوت ۲۰۱۱، چند ماه پس از شروع اعتراضات در مناطق دیگر سوریه، اعتراضات ضددولتی در چندین منطقه از حلب، از جمله منطقه ساخور شهر، برگزار شد. حداقل دو معترض در طی تظاهرات در ساخور با ده‌ها هزار تن از شرکت کنندگان به ضرب گلوله کشته شدند.[۸] دو ماه بعد یک تظاهرات طرفداران دولت در میدان سعدالله الجبیری برگزار شد. براساس گزارش نیویورک‌تایمز، گردهمایی ۱۱ اکتبر ۲۰۱۱ در حمایت از بشار اسد رئیس‌جمهور سوریه با حضور جمعیت زیادی برگزار شد[۹] طبق گفته رسانه‌های دولتی و محلی بیش از ۱٬۵ میلیون نفر در آن گردهمایی شرکت داشتند و این یکی از بزرگ‌ترین تظاهرات برگزار شده در سوریه بود.[۱۰]

در اوایل سال ۲۰۱۲، مواضع نیروهای امنیتی با بمب‌گذاری مورد هدف قرار گرفت. در ۱۰ فوریه ۲۰۱۲، بمب‌های انتحاری با خودروی بمب‌گذاری‌شده در خارج از دو مجتمع امنیتی - مقر اداره اطلاعات نظامی، و یک پادگان نیروی حفاظت امنیتی، ۷۹ نفر کشته شدند. بنا بر گزارش‌ها، ۲۸ نفر[۱۱] (چهار غیرنظامی، ۱۳ پرسنل نظامی و یازده پرسنل امنیتی) و ۲۳۵ تن از پرسنل امنیتی نیز زخمی شدند.[۱۲] بنا بر گزارش‌ها در ۱۸ مارس ۲۰۱۲، انفجار یک خودروی بمب‌گذاری‌شده دیگر در یک محله مسکونی منجر به مرگ دو تن از پرسنل امنیتی و یک غیرنظامی زن و زخمی شدن ۳۰ تن از ساکنان شد.[۱۳][۱۴]

در اواخر ژوئیه ۲۰۱۲، درگیری به جدیت به حلب رسید که شورشیان در مناطق حومه شهر، اولین حمله خود را انجام دادند.[۱۵] ظاهراً شورشیان در تلاش بودند تا از این حمله دستاوردی بدست آورند که در هنگام حمله دمشق به دست آورده بودند.[۱۶] از آن زمان به بعد، برخی از «مخرب‌ترین بمباران و شدیدترین جنگ» در حلب، اغلب در مناطق مسکونی، رخ داد. در تابستان، پاییز و زمستان سال ۲۰۱۲، جنگ خانه به خانه بین مخالفان مسلح و نیروهای دولتی ادامه یافته‌بود و تا بهار ۲۰۱۳ ارتش سوریه خود را در بخش غربی شهر حلب مستقر کرده‌بود (نیروهای دولتی در پایگاه نظامی در بخش جنوبی شهر فعالیت می‌کردند) و مخالفان مسلح در قسمت شرقی در منطقه بی‌طرف مستقر بودند. طبق برآورد یک سازمان بشردوستانه بین‌المللی از تلفات، ۱۳٬۵۰۰ تن کشته، ۱٬۵۰۰ نفر زیر ۵ سال و ۲۳٬۰۰۰ نفر مجروح شدند. پاسگاه‌های پلیس محلی در شهر کانون درگیری بودند.[۱۷][۱۸]

در جریان نبردی شدید، بسیاری از بخشهای سوق المدینة (بخشی از میراث جهانی شهر باستانی حلب) از جمله بخش‌هایی از مسجد جامع حلب و سایر بناهای قرون وسطایی در شهر باستانی کاملاً ویران شدند و در اواخر تابستان ۲۰۱۲ هنگامی که گروه‌های مسلح ارتش آزاد سوریه و ارتش عربی سوریه برای کنترل شهر جنگیدند، این اماکن آتش گرفتند.[۱۹][۲۰] در مارس ۲۰۱۳ وزارت امور خارجه سوریه مدعی شد که ۱٬۰۰۰ کارخانه در حلب غارت شده‌اند و کالاهای مسروقه شان با دانش کامل و تسهیلات دولت ترکیه، به ترکیه منتقل شده‌اند.[۲۱]

 
کلیسای ملی پرسبیتریان حلب پس از تخریب در ۶ نوامبر ۲۰۱۲[۲۲]

بن‌بستی که چهار سال در آن به وجود آمده بود، در ژوئیه سال ۲۰۱۶ پایان یافت، زمانی که نیروهای دولتی سوریه آخرین خط تأمین اپوزیسیون مسلح را در حلب با پشتیبانی حملات هوایی روسیه بستند و حلب را محاصره کردند. در واکنش، نیروهای شورشی در سپتامبر و اکتبر ضدحمله‌هایی ناموفق را راه اندازی کردند اما موفق به شکست محاصره نشدند. در ماه نوامبر، نیروهای دولتی یک مبارزه قاطعانه را آغاز کردند. شورشیان موافقت کردند که از مناطق باقیمانده خود در دسامبر ۲۰۱۶ خارج شوند.[۲۳] پیروزی دولت سوریه در حلب به‌طور گسترده به عنوان نقطه عطفی در جنگ داخلی سوریه محسوب می‌شود.[۲۴][۲۵]

در ۲۲ دسامبر ۲۰۱۶، تخلیه حلب از شورشیان، به اتمام رسید.[۲۶] صلیب‌سرخ بعداً تأیید کرد که تخلیه همه شهروندان و شورشیان تکمیل شده‌است.[۲۷] پس از آن، ارتش سوریه کنترل کامل حلب را به دست گرفت.[۲۸][۲۹] اما محله شیخ مقصود در این شهر، در کنترل یگان‌های مدافع خلق باقی ماند.

پس از پایان جنگ، ۵۰۰٬۰۰۰ پناهنده و آواره داخلی به حلب بازگشته و صدها کارخانه به تولید برق بازگشتند تا میزان تأمین برق به شدت افزایش یابد.[۳۰] ارگ حلب در حال حاضر در حال انجام تعمیرات اساسی است. بسیاری از بخش‌های شهر که تحت‌تاثیر جنگ قرار گرفته بودند در حال بازسازی هستند.[۳۱] در تاریخ ۱۵ آوریل ۲۰۱۷، یک کاروان اتوبوس‌های حامل مهاجران توسط یک بمب‌گذار انتحاری در حلب مورد حمله قرار گرفت و بیش از ۱۲۶ نفر، از جمله حداقل ۸۰ کودک، کشته شدند.[۳۲] جشنواره خرید حلب در ۱۷ نوامبر ۲۰۱۷ برای ترویج صنعت در این شهر برگزار شد.[۳۳] یک فرمانده یگان‌های مدافع خلق در فوریه ۲۰۱۸ اعلام کرد که مبارزان کُرد برای کمک به دفع حمله ترکیه، به عفرین نقل‌مکان کرده‌اند. در نتیجه او گفت که نیروهای دولتی طرفدار سوریه کنترل نواحی که قبلاً تحت کنترل آن‌ها بودند را دوباره به دست گرفتند.[۳۴] در فوریه ۲۰۲۰ نیروهای ارتش سوریه، هنگامی که آخرین مناطق تحت کنترل شورشیان را در حومه غربی حلب تصرف کردند، به موفقیت‌های بزرگی دست یافتند در نتیجه به‌طور قاطع به درگیری‌هایی که طی هشت سال آغاز شده بود پایان دادند.[۳۵][۳۶]

جغرافیا ویرایش

حلب در ۳۵۵ کیلومتری شمال دمشق، پایتخت سوریه، قرار دارد و پایتخت تجاری و فرهنگی این کشور به‌شمار می‌رود. این شهر چندین‌هزار ساله به خاطر موقعیت استراتژیک بین دریا و رود فرات، از مهم‌ترین شهرهای جهان باستان محسوب می‌شده‌است.

جمعیت ویرایش

حلب پُرجمعیت‌ترین شهر سوریه بود، به‌نحوی که در سال ۲۰۱۰ میلادی و قبل از شروع جنگ داخلی سوریه، جمعیت شهر حلب و حومهٔ آن در حدود ۴ میلیون نفر برآورد شده‌است که بیش از ۸۰% مردم مسلمان سنی هستند.[۳۷] اما در حال حاضر به دلیل جنگ داخلی سوریه اکثر مردم آن آواره مناطق داخل سوریه بویژه دمشق و کشورهای لبنان و ترکیه و کشورهای اروپایی شده‌اند و کمتر از ۱۰٪ جمعیت اولیه آن یعنی نزدیک به ۳۰۰٬۰۰۰ نفر در داخل شهر باقی مانده‌اند، یعنی در واقع حلب بیشترین آسیب و ویرانی را از جنگ داخلی سوریه دیده‌است.[۳۸]

مناطق ویرایش

رموسه، یکی از محله‌های واقع‌شده در شرق حلب است.[۳۹]

صلاح‌الدین، نام یکی از مناطق مهم شهر حلب است.[۴۰] از دیگر مناطق حلب می‌توان به منطقه «جبل باردو» اشاره کرد.[۴۱]

منطقه حلاک در شمال حلب واقع شده‌است.[۴۲]

منطقه سوقیه در بخش قدیمی شهر حلب واقع شده‌است. منطقه بستان القصر در جنوب شهر حلب واقع شده‌است.[۴۳]

منطقه شیخ‌سلیمان در حومه شهر حلب قرار دارد.[۴۴] این منطقه در فاصله ۲۵ کیلومتری غرب شهر حلب واقع شده‌است.

منطقه جمعیه زهرا در شمال غربی حلب واقع شده‌است.[۴۵]

فرهنگ و هنر ویرایش

 
اتاق حلب، اتاقی‌ست مملو از نمادهای هنر اسلامی متعلق به سال ۱۶۰۰ میلادی که اکنون در موزه پرگامون نگهداری می‌شود.[۴۶] این اثر یکی از صدها اثر سوری است که در موزه‌های معتبر جهان قرار دارد.

حلب از پایگاه‌های مهم رشد تمدن اسلامی بوده‌است.

امکانات شهری ویرایش

دانشگاه حلب یکی از بزرگ‌ترین دانشگاه‌های سوریه است.[۴۷]

جذابیت‌های فرهنگی ویرایش

بازار و قلعه حلب در بخش قدیمی شهر واقع شده‌اند.[۴۸]

مسجد اموی حلب یکی از معروف‌ترین مساجد سوریه است. این مسجد توسط سازمان یونسکو، به عنوان میراث جهانی به ثبت رسیده‌است.[۴۹]

تأسیسات نظامی و امنیتی ویرایش

پایگاه هلی‌بُرد تَفِتناز متعلق به نیروی هوایی سوریه در جنوب-غربی[۵۰] شهر حلب واقع شده‌است.

پایگاه هوایی الجَراح[۵۱] و پایگاه هوایی نیرب[۵۲] در حوالی شهر حلب واقع شده‌اند.

مجتمع آموزش پلیس سوریه در حومه غربی حلب و در منطقه «خان‌العسل» واقع شده‌است.[۵۳]

آکادمی مهندسی نظامی در حوالی شرقی شهر حلب، از مهم‌ترین تأسیسات نظامی ارتش سوریه است که با محوطه‌ای بالغ بر یک کیلومتر مربع مساحت، و ساختمان‌هایی با پناهگاه‌ها و سنگرهای بتن‌آرمه جهت مقاومت در برابر حمله احتمالی نیروی هوایی اسرائیل طراحی و ساخته شده‌اند.[۵۴]

پایگاه ۱۱۱ ارتش سوریه در منطقه شیخ‌سلیمان واقع شده‌است.[۵۵]

نگارخانه ویرایش

عکس‌های زیر توسط والتر میتل‌هولتسر در اواخر سال ۱۳۰۳ گرفته شده‌اند.

جستارهای وابسته ویرایش

پانویس ویرایش

  1. «بحران سوریه؛ کشته شدن بیش از چهل نفر در حلب». بی‌بی‌سی فارسی. ۲۰۱۳-۱۲-۲۳. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۲-۱۶.
  2. «بمب‌های بشکه‌ای حلب را در 'وحشت' فرو برده است». بی‌بی‌سی فارسی. ۲۰۱۴-۰۴-۲۸. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۲-۱۶.
  3. Beroea
  4. ابن بطوطه (۱۳۷۶). سفرنامه ابن بطوطه (ویراست پنحم). مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی. ص. ۱۰۷. شابک ۹۶۴-۴۱۶-۰۵۸-۴.
  5. سوریه: مصائب جنگ برای غیرنظامیان حلب، بی‌بی‌سی فارسی
  6. نابودی پنج محوطه تاریخی سوریه در جنگ، رادیو زمانه
  7. Colin Shindler (2008). A history of modern Israel. Cambridge University Press. p. 63. ISBN 978-0-521-61538-9. Retrieved 18 October 2010.
  8. Martin Chulov in Beirut; Nour Ali (12 August 2011). "Syria violence spreads to commercial capital Aleppo | World news". The Guardian. London. Archived from the original on 30 September 2013. Retrieved 11 March 2012.
  9. Bakri, Nada (19 October 2011). "Pro-Assad Rally Shows Syrian Government Can Still Command Support". The New York Times. Archived from the original on 15 February 2017. Retrieved 14 February 2017.
  10. "Aleppo Mass Rally | DayPress". Dp-news.com. 20 October 2011. Archived from the original on 5 April 2012. Retrieved 11 March 2012.
  11. Aji, Albert; Keath, Lee (11 February 2012). "Syria says bombers kill 28 in Aleppo". The Herald-Sun. Associated Press. Archived from the original on 1 May 2013. Retrieved 11 February 2012.
  12. Staff (10 February 2012). "Syria unrest: Aleppo bomb attacks 'kill 28'". BBC. Archived from the original on 14 September 2018. Retrieved 11 February 2012.
  13. "Deadly car bomb hits Alepp". Emirates247.com. 18 March 2012. Archived from the original on 7 July 2013. Retrieved 29 August 2013.
  14. The Associated Press (18 March 2012). "CBC news:Blast in Aleppo". Cbc.ca. Archived from the original on 7 July 2013. Retrieved 29 August 2013.
  15. Luke Mogelson (29 April 2013), "The River Martyrs", New Yorker, p. 42, archived from the original on 3 May 2013, retrieved 13 May 2013
  16. Martin Chulov; Luke Harding (29 July 2001). "Syria unrest: Assad forces continue onslaught in Aleppo". The Guardian. London. Archived from the original on 20 September 2013. Retrieved 2 August 2012.
  17. Damien Cave (31 July 2012). "Rebels in Syria's Largest City Said to Seize 2 Police Stations". The New York Times. Archived from the original on 31 July 2012. Retrieved 1 August 2012.
  18. "Brutal Treatment of Pro-Assad Captives" (Slide show). The New York Times. 1–3 August 2012. Archived from the original on 3 August 2012. Retrieved 3 August 2012.
  19. "Fighting in Aleppo starts fire in medieval souqs". Kyivpost.com. Archived from the original on 13 June 2013. Retrieved 29 August 2013.
  20. "UNESCO Director-General deplores destruction of ancient Aleppo markets, a World Heritage site". UNESCO World Heritage Centre. Archived from the original on 30 May 2013. Retrieved 29 August 2013.
  21. "Syria says Turkey involved in looting northern factories". The Daily Star. Agence France Presse. 10 January 2013. Archived from the original on 18 March 2013.
  22. "VBS and Aleppo Presbyterian Church, Syria". Archived from the original on 27 April 2017. Retrieved 27 April 2017.
  23. Sim, David (16 December 2016). "The fall of Aleppo timeline: How Assad captured Syria's biggest city". IB Times. Archived from the original on 12 February 2019. Retrieved 26 December 2016.
  24. Aron, Lund (2016-12-15). "A Turning Point in Aleppo". Carnegie Middle East Center. Archived from the original on 13 December 2018. Retrieved 2016-12-16.
  25. "Syria's long, brutal civil war may be reaching turning point". Archived from the original on 2 May 2019. Retrieved 26 December 2016.
  26. "Syrian army announces victory in Aleppo in boost for Assad". Reuters. 22 December 2016.
  27. "Aleppo evacuation is complete, Red Cross says". Reuters. 22 December 2016.
  28. حلب به کنترل کامل ارتش سوریه درآمد یورونیوز فارسی
  29. پایان نبردها در شهر حلب سوریه بی‌بی‌سی فارسی
  30. "400 factories return to production in al-Kallaseh industrial zone in Aleppo". Syrian Arab News Agency (به انگلیسی). 15 August 2017. Archived from the original on 13 October 2017.
  31. "Syria: Ancient Citadel of Aleppo reopens after liberation of city". RT International (به انگلیسی). Archived from the original on 3 December 2017. Retrieved 5 December 2017.
  32. "'A new horror': 80 children among those slaughtered in suicide attack on refugee convoy". ABC News (به انگلیسی). 2017-04-17. Archived from the original on 3 May 2018. Retrieved 25 April 2018.
  33. "Thousands of people participate in Aleppo shopping festival". Syrian Arab News Agency (به انگلیسی). 17 November 2017. Archived from the original on 5 December 2017.
  34. "Syrian YPG militia: government has taken control of Aleppo district". Reuters. Archived from the original on 23 February 2018. Retrieved 23 February 2018.
  35. "Assad vows to defeat rebels, as forces capture new ground". AP NEWS. 2020-02-16. Retrieved 2020-02-16.
  36. Desk, News (2020-02-16). "Battle of Aleppo city ends in Syrian Army victory after 7+ years of fighting". AMN - Al-Masdar News | المصدر نیوز (به انگلیسی). Archived from the original on 16 February 2020. Retrieved 2020-02-16. {{cite web}}: |first= has generic name (help)
  37. Syria explained: What you need to know, CNN
  38. «کردهای سوریه با تغییر جبهه علیه حکومت وارد جنگ شدند». بایگانی‌شده از اصلی در ۱۸ آوریل ۲۰۱۳. دریافت‌شده در ۲۷ آوریل ۲۰۱۳.
  39. وقوع درگیری‌های شدید در شهر حلب سوریه، بی‌بی‌سی فارسی
  40. تلویزیون سوریه: ارتش کنترل منطقه کلیدی حلب را در دست گرفت، بی‌بی‌سی فارسی
  41. روسیه ۴ ناو جنگی به سوریه می‌فرستد، بی‌بی‌سی فارسی
  42. حمله هوایی ارتش سوریه به بازاری در حلب، دویچه وله فارسی
  43. بشار اسد: بهار عربی سبب آشوب بوده‌است، بی‌بی‌سی فارسی
  44. رژیم اسد آخرین اماکن استراتژیک در حومه شهر حلب را از دست داد بایگانی‌شده در ۱۱ دسامبر ۲۰۱۲ توسط Wayback Machine، العربیه فارسی
  45. شدیدترین جنگ میان نیروهای اسد و مخالفان در حلب، دویچه وله فارسی
  46. Aleppo Room, Discover Islamic Art
  47. Aleppo university blasts kill at least 82 بایگانی‌شده در ۱۸ مه ۲۰۱۳ توسط Wayback Machine The Guardian
  48. انفجار مهیب در حلب، یک هتل را «نابود» کرد، بی‌بی‌سی فارسی
  49. مناره مسجد معروف حلب تخریب شد، بی‌بی‌سی فارسی
  50. مخالفان دولت سوریه برای تصرف یک فرودگاه نظامی ارتش دست به حمله زدند، بی‌بی‌سی فارسی
  51. مخالفان سوریه کنترل یک پایگاه نظامی در نزدیکی حلب را در دست گرفتند، بی‌بی‌سی فارسی
  52. بمب‌های بشکه‌ای حلب را در «وحشت» فرو برده‌است، بی‌بی‌سی فارسی
  53. Syria rebels fight for Aleppo police academy, Aljazeera English
  54. Syrian Rebel Leader Deals With Ties to Other Side, The New York Times
  55. شورشیان سوری «بخش وسیعی از یک پایگاه نظامی» را در اختیار گرفتند، بی‌بی‌سی فارسی

منابع ویرایش

  • دکتر: شامی، یحیی، (موسوعة المدن العربیة والاسلامیة) ، دارالفکر العربی، بیروت، چاپ سال ۱۹۹۳ میلادی به (عربی).

پیوند به بیرون ویرایش