امیر انتظام الملک

غلامرضا خان کلانی (زاده: ۵ فروردین ۱۲۶۸ طبس، درگذشته: تیرماه ۱۳۳۳ مشهد) ملقب به ((امیر انتظام الملک)) آخرین نائب الحکومه منطقه دیهوک و یکی از مشهورترین و پر نفوذترین شخصیت‌های تاریخ خراسان به‌شمار می‌رفت.

مرحوم انتظام حاکمی شجاع و عادل بود. او برای آبادانی مناطق تحت نفوذ خود بسیار کوشید و سعی داشت اهالی منطقه از رفاه نسبی مناسب با زمان خود برخوردار باشند. آن مرحوم که برای گسترش علم و دانش اهمیت خاصی قائل بود، قطعه زمين وسيعي را از املاك شخصي خود به احداث مدرسه اختصاص داد، که هم اکنون نیز به نام دبیرستان شبانه روزی انتظام دایر می‌باشد.

زندگی شخصی

خاندان

خاندان شیبانی یا زنگویی ، خاندانی عرب تبار از اعراب بنی‌شیبان و سلسله نسبشان به معد بن عدنان ختم می‌شود و محل سکونتشان در جزیرة‌العرب و حدود عراق و بین‌النهرین بوده است. که پس از حمله اعراب به ایران در منطقه جنوب خراسان ساکن شدند. خاندان عرب شیبانی در دوره نادر شاه افشار به قدرت رسیدند.

این سلسله خوانین و حاکمان طبس در مناطق تحت کنترل خود افرادی را به عنوان نایب الحکومه تعیین کرده بودند. از جمله در منطقه دیهوک، غلامرضا خان کلانی ملقب به انتظام نایب الحکومه بود.

کودکی و نوجوانی

غلامرضا خان کودکی و نوجوانی را در شهر طبس و ییلاقات اطراف آن گذراند. هم‌زمان با تحصیل، رزم، اسب دوانی و تیراندازی راهم آموخت.

ازدواج و فرزندان

غلامرضا خان از پنج ازدواج خود دارای ١۴ فرزند شد.

اولین فردی است که از هر شهر تحت نفوذ خود یک همسر را اختیار نمود و با ساکن نمودن خانواده در آن شهر و حضور هفتگی خود در آن شهرها، موجب ثبات، انضباط و انتظام منطقه گردید.

زمینه و زمانه

ناپایداری قدرت از محمد علی شاه تا احمد شاه و نهایت رضا شاه که منجر به اتفاقاتی از جمله: نهضت مشروطه، عزل محمد علی شاه، تعیین نائب السلطنه، فروپاشی قاجاریه، تأسیس سلسله پهلوی، شکل‌گیری ایران نوین با تکیه بر دولت مرکزی و حذف حکومت‌های محلی و … انجامید.

اقدامات

1. تأسیس مدارس انتظام.
2. احداث درمانگاه.
3. وقف زمین برای استقرار نهادها، ادارات و بانک‌ها.
4. اهدای زمین برای ایجاد خانه‌های سازمانی.
5. ساخت مساجد، هیئت و تکایا.
6. وقف مزارع، باغات، قنوات و چشمه‌ها.

۷. ایجاد باغ شهر «انتظامیه» با احداث ۲۴ باغ هریک به وسعت یک هکتار.

1. احداث خیابان و میدان «انتظام» و استقرار کامل امکانات شهری (رستوران، فروشگاه و بانک و…
2. ساخت عمارت‌های تابستانی در شهرهای تون، طبس و بجستان و روستاهای دیهوک و بشرویه
3. همکاری با حاکمان مناطق اطراف از جمله با محمدابراهیم علم امیر مناطق قائنات و سیستان