باب دیلن
باب دیلَن (انگلیسی: Bob Dylan؛ قانوناً رابرت دیلَن؛[الف] با نام تولد رابرت آلن زیمرمن؛[ب] زادهٔ ۲۴ مهٔ ۱۹۴۱) خواننده-ترانهسرای آمریکایی است. او غالباً یکی از بزرگترین ترانهسرایان تاریخ دانسته میشود،[۳][۴] و در طول شش دهه فعالیت یکی از چهرههای قابل توجه در فرهنگ عامه بوده است.[۵] او در دههٔ ۱۹۶۰ به شهرت رسید، زمانی که ترانههایش «دمیدن در باد» (۱۹۶۳) و «زمانه در تغییر است» (۱۹۶۴) به سرودههای جنبش حقوق مدنی و ضد جنگ تبدیل شدند. دیلن تکنیکهای شاعرانهٔ بسیار پیچیده را به موسیقی فولک اوایل دههٔ ۱۹۶۰ افزود و آن را «با روشنفکری شاعرانه و ادبیات کلاسیک» پیوند داد.[۴] اشعار او طیفی از تأثیرات سیاسی، اجتماعی و فلسفی را در بر میگرفت و قاعدههای موسیقی پاپ را به چالش کشید و برای پادفرهنگ رو به رشد این دهه خوشایند بود.[۶]
باب دیلن | |
---|---|
نام هنگام تولد | رابرت آلن زیمرمن |
زادهٔ | ۲۴ مهٔ ۱۹۴۱ (۸۳ سال) دلوث، مینهسوتا، ایالات متحده |
پیشهها |
|
سالهای فعالیت | ۱۹۵۷–اکنون[۱] |
همسر(ها) | سارا لاندز (ا. ۱۹۶۵–ج. ۱۹۷۷) کارولین دنیس (ا. ۱۹۸۶–ج. ۱۹۹۲) |
فرزندان | ۶، شامل جسی و جیکوب |
پیشه موسیقی | |
ژانر | |
ساز(ها) |
|
ناشر(ان) | |
وبگاه |
دیلن در شهرستان سنت لوئیس، مینهسوتا به دنیا آمد و بزرگ شد. در پی انتشار نخستین آلبومش در سال ۱۹۶۲ که همنام خودش و شامل ترانههای فولکِ مرسوم بود، دیلن سال بعد با انتشار آلبوم د فریویلن باب دیلن به ترانهسرایی برجسته تبدیل شد. بسیاری از ترانههایش برگرفته از لحن و عبارتپردازی ترانههای قدیمی فولک بودند. دیلن در سالهای ۱۹۶۵ و ۱۹۶۶ با بهکار بردن سازهای راک تقویتشدهٔ الکترونیکی در میان مردم بحثبرانگیز شد و در ۱۵ ماه سه مورد از مهمترین و تأثیرگذارترین آلبومهای راک دههٔ ۱۹۶۰ را ضبط کرد: همه را به خانه بیاور (۱۹۶۵)، دیدار دوباره با بزرگراه ۶۱ (۱۹۶۵) و بلوند بر روی بلوند (۱۹۶۶). تکآهنگ شش دقیقهای او «چون یک خانهبهدوش» (۱۹۶۵) حدومرزهای تجاری و خلاقانه را در موسیقی عامهپسند گسترش داد.[۷][۸]
در ژوئیهٔ ۱۹۶۶، تصادف با موتورسیکلت منجر به کنارهگیری دیلن از برگزاری تور شد. او در این دوره، شمار زیادی از ترانه با اعضای د بند که قبلاً در تور با هم همکاری میکردند ضبط کرد. این قطعات ضبطشده در ۱۹۷۵ به عنوان یک آلبوم مشترک بهنام نوارهای ضبط زیرزمینی منتشر شد. دیلن در اواخر دههٔ ۱۹۶۰ و اوایل دههٔ ۱۹۷۰ در سه آلبوم خود موسیقی کانتری و مضامین روستایی را تجربه کرد. او در ۱۹۷۵ آلبوم بلاد آن د ترکز را منتشر کرد که بسیاری آن را بازگشت به فرم میدانستند. او در اواخر دههٔ ۱۹۷۰ او بهعنوان یک مسیحی دوباره زاده شد و مجموعهای از آلبوم موسیقی در ژانر انجیل معاصر منتشر کرد. او در اوایل دههٔ ۱۹۸۰ به سبک ویژه و آشناتر مبتنی بر راک خود بازگشت. آلبوم وقفهٔ ذهن دیلن در سال ۱۹۹۷ آغاز تحولی شگرف برای حرفهاش بود. او از آن زمان سهگانه آلبومی در دههٔ ۲۰۱۰ ضبط کرد که دربرگیرندهٔ آوازنامهٔ بزرگ آمریکا، بهویژه ترانههای اجراشده توسط فرانک سیناترا بود. دیلن از اواخر دههٔ ۱۹۸۰ بهطور مداوم تورهایی را برگزار کرده که با نام تور بی پایان شناخته میشود.[۹]
دیلن از سال ۱۹۹۴ نه کتاب در زمینهٔ طراحی و نقاشی منتشر کرده و آثارش در گالریهای هنری بزرگ به نمایش گذاشته شده است. او بیش از ۱۴۵ میلیون[۱۰] از آثارش را به فروش رسانده و این موضوع او را به یکی از پرفروشترین هنرمندان موسیقی در تمام دوران تبدیل کرده است.[۱۱] او جوایز و افتخارات متعددی از جمله نشان افتخار آزادی رئیسجمهوری، ده جایزه گرمی، یک جایزه گلدن گلوب و یک جایزه اسکار دریافت کرده است. نام دیلن در تالار مشاهیر راک اند رول، تالار مشاهیر ترانهسرایی نشویل و تالار مشاهیر ترانهسرایی راه یافته است. هیئت جایزه پولیتزر در سال ۲۰۰۸ به او تقدیرنامهٔ ویژهای را بابت «تأثیر عمیق او بر موسیقی عامهپسند و فرهنگ آمریکایی، که با ترکیبات غنایی با قدرت شاعرانه فوقالعاده محسوس شده» اعطا کرد.[۱۲] دیلن در سال ۲۰۱۶ جایزه نوبل ادبیات را برای «آفرینش بیانی تازه در ترانهسرایی آمریکا» دریافت کرد.[۱۳]
زندگی
ویرایشرابرت آلن زیمرمن در ۲۴ مه ۱۹۴۱ در بیمارستان سنتماری شهر دلوث، مینهسوتا به دنیا آمد.[۱۴] وی به خانواده یهودی از طبقه متوسط جامعه تعلق داشت. در سال ۱۹۴۷ به علت آن که پدر شغلش را از دست داد، به هیبینگ، مینهسوتا نقل مکان کردند. در دهه ۱۹۵۰ باب، مثل بسیاری از کودکان و نوجوانان آمریکایی از طریق وسیله ارتباطی جدیدی که رادیو ترانزیستوری نام داشت، عاشق موسیقی شد.[۱۵] او در نوجوانی زادگاه خود را ترک کرد و برای اینکه دیگر با گذشتهاش ارتباطی نداشتهباشد[۱۶] نام خود را نیز تغییر داد. معروف است که او نام هنری خود را از نام شاعر اهل ولز بریتانیا، دیلن تامس گرفته است.
باب دیلن یکی از تأثیرگذارترین چهرهها در موسیقی معاصر آمریکا بوده است. ترانه معروف او «چون یک خانهبهدوش» توسط مجله رولینگ استون به عنوان برترین ترانه تمام زمانها انتخاب شد.
برخی از ترانههای او توسط بسیاری از خوانندگان مشهور بازخوانی شده است که از جمله آنها میتوان به «کوبیدن بر در بهشت» که توسط گروه گانز ان روزز اجرا شد و «در مسیر برج دیدهبانی» که توسط جیمی هندریکس اجرا شد، اشاره کرد. مارتین اسکورسیزی فیلم مستند «راهی به خانه نیست» را در مورد باب دیلن ساخته است. همچنین فیلم «من آنجا نیستم» ساخته تاد هینز برگرفته از زندگی این هنرمند است.
او به خاطر ترانههای نغز و پرمفهومش بارها نامزد دریافت جایزه نوبل ادبیات شده که در نهایت سال ۲۰۱۶ این جایزه را کسب نموده است. دیلن یک گیاهخوار نیز هست.
اعتراض و آن روی سکه
ویرایشاین بخش به تمیزکاری نیاز دارد. محتویات این بخش ممکن است غیرقابل اعتماد و نادرست یا جانبدارانه باشند یا قوانین حقوق پدیدآورندگان را نقض کنند. |
در می ۱۹۶۳، وجههٔ سیاسی دیلن با حضور و تمرین در اد سولیوان شو افزایش یافت، دیلن توسط «رئیس برنامههای تمرینی» سیبیاس متوجه شده بود که آهنگی که برنامه داشت اجرایش کند، حرفهای پارانوئید جان بریچ، بهطور بالقوه برای بنیاد جان بریچ توهینآمیز است. دیلن نیز به دلیل تن ندادن به سانسور از اجرای این آهنگ صرفنظر کرد.[۱۷] تا این زمان، دیلن و جوآن بائز هر دور از اعضای برجسته جنبش حقوق مدنی بودند و با یکدیگر در راهپیمایی در واشینگتن در ۲۸ اوت ۱۹۶۳ خوانده بودند. آلبوم سوم دیلن، زمانه در تغییر است، بازگوکنندهٔ وجه سیاسی و بدبینانه دیلن بود. آهنگها غالباً به موضوعات روز و داستانهای دنیای واقعی اختصاص داشت، «تنها بازیچهای در دست آنها» به قتل فعال حقوق مدنی مدگار اورز؛ و آهنگ برشتی مرگ ملالتبار هتی کرول به مرگ کارگر سیاهپوست میخانه هتی کرول توسط ویلیام زاتزینگر سفیدپوست و معروف اشاره میکرد. در معنایی عامتر آهنگهای شعر هولیس براون و نورث کانتری بلوز به باروری ناامیدکننده جوامع کشاورزی و کارگری اشاره میکرد.[۱۸] اینگونه تمهای سیاسی در این آلبوم با دو آهنگ عاشقانه به نامهای «چکمههای چرمی اسپانیایی» و «از آن صبحهای پشیمانی» همراه بود.
در پایان سال ۱۹۶۳ دیلن احساس میکرد که توسط جریانهای ملی فرهنگی و اعتراضی احاطه شده است. این احساس زمانی خودش را بهطور عمومی نشان داد که بلافاصله بعد از قتل جان اف. کندی، جایزه تام پین را از کمیته آزادیهای مدنیِ ضروری و ملی دریافت کرد، دیلن از خود بیخود شده بلافاصله نقش کمیته را زیر سؤال برد و اعضای آن را پیر و طاس خواند و ادعا کرد ردی از خودش (و همه) در قتل کندی توسط لی هاروی اسوالد میبیند.
آلبوم روی دیگر باب دیلن در یک بعد از ظهر ماه ژوئن در ۱۹۶۴ ضبط شد و حال و هوای سبک تری نسبت به آلبوم قبلی داشت. وجه سوررئال و فکاهی دیلن دوباره در آهنگهای «آزاد خواهم بود شماره ۱۰” و “کابوس دیوانه موتور» ظاهر شده بود. حادثه اسپانیایی هارلم و به رامُنا آهنگهایی رمانتیک بودند، درحالی که دلتنگیهای زاغ سیاه و باورت نمیکنم (اون جوری رفتار میکنه انگار همو اصلاً ندیدیم) نوید چیرگی راکاندرول بر موسیقی دیلن را میدادند. اونی که میخواهی من نیستم عزیز، که ظاهراً دربارهٔ پشتپا زدن به عشق است، به عنوان پشتپازدن دیلن به اعتبار و اعتمادی است که بهدست آورده بود. جهتگیری جدید او در دو آهنگ طولانی نمایان شد: آهنگ امپرسیونیستی زنگهای آزادی که المانهای تفسیر اجتماعیاش را علیه چشمانداز استعارهای متراکمی، که بعدها توسط آلن گینزبرگ صورتبندی شد قرار میداد و بهسان زنجیرهای تصاویر براق و روزگار گذشته من که به سادگی و جدیت آهنگهای موضوعی گذشته خودش حمله میکرد و به نظر میرسید که پیشبینیای بود برای واکنش شدید او به مواجههاش با شهرت قبلیاش و مسیر تازهای که در پیش گرفته بود.
در نیمه دوم سال ۱۹۶۴ و سال ۱۹۶۵ ظاهر دیلن و سبک موسیقیاش به سرعت تغییر کرد، همانطور که از آهنگهایی پیشرو با مضامین معاصر و مایههای بومی به سمت فولک-راک موسیقی پاپ رفت. جینهای ژولیده و تیشرتهای کهنهای که میپوشید با لباسهای خیابان کارنابی، عینک آفتابیهای روز یا شب و «چکمههای بیتلزی» نوکدار عوض شد. یک گزارشگر لندنی نوشت: «موهایی با لبههای شانهخورده. یک تیشرت با طرحهای شلوغ که نورش از لامپهای نئونی میدان لستر هم بیشتر است. او شبیه یک طوطی سوءتغذیهگرفته شده.» دیلن همچنین بهطور فزاینده و عجیبی در مصاحبههایش مشاجره میکرد. در شوی تلویزیونی لس کرین ظاهر شد و دربارهٔ فیلمی که قرار بود در آن بازی کند مورد سؤال قرار گرفت و به کرین گفت که احتمالاً یک فیلم کابویی ترسناک باشد. وقتی از او پرسیدند که آیا قرار است نقش کابوی را بازی کند در جواب گفت: «نه، من نقش مادرم را بازی میکنم.»
آثار
ویرایشاو در سال ۱۹۸۲ به تالار مشاهیر ترانهسرایان و در سال ۱۹۸۸ به تالار مشاهیر راک اند رول راه یافت. برخی آلبومها و تکترانههای او نظیر بزرگراه ۶۱ دیدار دوباره، بلوند بر بلوند، آقای تمبورین من، چون یک خانهبهدوش و دمیدن در باد در تالار مشاهیر گرمی قرار گرفتهاند. در سال ۲۰۰۸ دیلن جایزه ویژه پولیتزر را برای «تأثیر ژرفی که با آفرینش اشعاری با قدرت شاعرانه فوقالعاده بر موسیقی عامهپسند و فرهنگ آمریکا گذاشت» به دست آورد.
مهارت کلامی، شوخطبعی، تفسیر شرایط اجتماعی، کاربرد ماهرانه قافیه و استعاره از ویژگیهای بارز اشعار دیلن است. او نه تنها بر موسیقیدانان بلکه بر نویسندگانی نظیر آلن گینزبرگ و جویس کرول اوتس نیز تأثیر عمیقی گذاشته است.[۱۹]
آهنگ کوبیدن بر در بهشت از کارهای غمناک و زیبای باب دیلن است، شرححال فردی نظامی که از عنوان و وظیفهاش که کشتار است خسته شده است.
بعد از انتشار این آهنگ توسط باب دیلن خوانندههای متعددی از جمله گروه گانز ان رزز، این آهنگ را بازخوانی کردهاند.∗ وی در سال ۲۰۲۰ بعد از ۸ سال، آلبوم راههای خشن و سرکش را منتشر کرد.
هنرهای دیگر
ویرایشباب دیلن طراح و نقاش نیز هست. کتاب «طرحهای توخالی» (Drawn Blank) دیلن را رندوم هاوس در سال ۱۹۹۴ منتشر کرد و در سال ۲۰۰۷ برخی از آثارش در نمایشگاهی در آلمان در کنار آثار نقاشان بزرگ اروپا از جمله پیکاسو به نمایش درآمد.[۲۰]
جوایز
ویرایشباب دیلن، برنده جایزه اسکار (برای فیلم پسران شگفتانگیز (فیلم))، گلدن گلاب و نشان افتخار است.[۲۱]
جایزه نوبل
ویرایش- او به تماسهای مکرر مسئولان جوایز نوبل پاسخ نداده و مسئولان نوبل میگویند که تلاش خود را برای پیدا کردن باب دیلن، خواننده و ترانهسرای آمریکایی که امسال برنده نوبل ادبیات شده متوقف کردهاند. اعطای جایزه نوبل ادبیات به باب دیلن تعجب بسیاری را برانگیخت. اما از آن زمان باب دیلن هیچ واکنشی از خود نشان نداده است. بلافاصله پس از آنکه نام این خواننده-آهنگساز ۷۵ ساله به عنوان برنده نوبل اعلام شد، او در لاس وگاس به روی صحنه رفت اما هیچ اشارهای به این جایزه نکرد.[۲۲]
- در ۲۱ اکتبر ۲۰۱۶ تنها اشاره جزئی که به عنوان «برنده جایزه نوبل ادبی» در یک مقاله مربوط به نقد کتابش در وبسایت رسمی باب دیلن وجود داشت به توصیه او از وبسایتش پاک شد تا هیچ اشارهای به این جایزه در وبسایت او نباشد.[۲۳]
- در ۲۵ اکتبر ۲۰۱۶ آکادمی ویژه نوبل در سوئد بار دیگر اعلام کرد که هنوز هم موفق به تماس با ترانهسرای نامدار نشده است. دبیرخانه نوبل گفت که تاکنون به هیچ ایمیلی جواب داده نشده و در تلفن پیام «این شماره دیگر معتبر نیست» شنیده میشود.[۲۴]
- در ۲۷ اکتبر ۲۰۱۶ روزنامه «نیویورک تایمز» در مقالهای بیتفاوتی مطلق باب دیلن نسبت به جایزه ادبی نوبل را «برخوردی سارتری» ارزیابی کرده است. ژان پل سارتر، نویسنده نامدار فرانسوی، در سال ۱۹۶۴ جایزه ادبی نوبل را رد کرد. فیلسوف نامدار در اطلاعیهای توضیح داد نمیتواند بزرگترین جایزه عالم ادبیات را قبول کند، زیرا عقیده دارد که یک نویسنده نباید تحتتأثیر نهادهای فرهنگی و سیاسی قرار گیرد. به گفته نویسنده «نیویورک تایمز»، باب دیلن حتی یک قدم از فیلسوف اگزیستانسیالیست فراتر گذاشته، زیرا نه تنها جایزه را رد کرده، بلکه عملاً آن را نادیده گرفته و اینگونه آن را مطلقاً بیاهمیت تلقی کرده است. نویسنده نیویورک تایمز تأکید میکند که شاید باب دیلن از معنای و بار فلسفی اقدام خود بیخبر باشد، اما این از اهمیت «واکنش» او نمیکاهد.[۲۵]
- در ۲۸ اکتبر ۲۰۱۶ باب دیلن بالاخره بعد از چندین روز سکوت، اعلام کرد جایزه نوبل ادبیات را میپذیرد و برای دریافت آن شخصاً به اروپا سفر خواهد کرد. او گفت خبر اهدای جایزه نوبل ادبیات به او، زبانش را بند آورده بوده است.[۲۶]
- در ۱۶ نوامبر ۲۰۱۶ آکادمی سوئد اعلام کرده که باب دیلن ماه آینده شخصاً برای گرفتن جایزه نوبل به استکهلم نخواهد رفت. این آکادمی گفت که دیلن، برنده نوبل ادبیات امسال در «نامهای شخصی» اعلام کرده به علت «تعهدات از پیش تعیین شده» برایش مقدور نیست که در مراسم اهدای جایزه حضور یابد.[۲۷]
- در روز ۱۰ دسامبر ۲۰۱۶ آزیتا راجی سفیر آمریکا در سوئد متن سخنرانی و پیام تشکری را که باب دیلن نوشته بود در غیاب وی در جریان مراسم اعطای جایزه نوبل قرائت کرد.[۲۸]
جستارهای وابسته
ویرایشیادداشتها
ویرایشمنابع
ویرایش- ↑ Erlewine, Stephen Thomas (December 12, 2019). "Bob Dylan biography". آلمیوزیک. Retrieved January 6, 2020.
- ↑ * Dunn, Tim (2008). The Bob Dylan Copyright Files 1962-2007. AuthorHouse. ISBN 978-1-4389-1589-0.
- Bell, Ian (2013). Once Upon a Time: The Lives of Bob Dylan. ISBN 978-1-4804-4750-9.
Bob Dylan — as a matter of legal record, 'Robert Dylan' ...
- Rowley, Chris (1984). Blood on the Tracks: The Story of Bob Dylan. London: Proteus Books. p. 136. ISBN 978-0-86276-127-1.
The petition for divorce stated that the "respondent, Robert Dylan … "
- Bell, Ian (2013). Once Upon a Time: The Lives of Bob Dylan. ISBN 978-1-4804-4750-9.
- ↑ "No. 1 Bob Dylan". Rolling Stone. April 10, 2020. Retrieved January 29, 2021.
- ↑ ۴٫۰ ۴٫۱ Al Kooper. "Bob Dylan: American musician". Encyclopædia Britannica. Retrieved November 5, 2016.
- ↑ «باب دیلن، ترانهسرای آمریکایی، به عنوان برنده نوبل ادبیات ۲۰۱۶ معرفی شد». رادیو فردا. ۲۰۱۶-۱۰-۱۳. دریافتشده در ۲۰۱۶-۱۰-۱۳.
- ↑ J. Kramer, Michael (2021). The World of Bob Dylan. Cambridge University Press. pp. 251–263.
- ↑ "500 Greatest Songs Of All Time". رولینگ استون. April 7, 2011. Archived from the original on October 31, 2019. Retrieved January 6, 2020.
- ↑ Rogovoy, Seth (September 27, 2021). "How Bob Dylan's greatest song changed music history — a deep-dive into an accidental masterpiece". فورورد. Archived from the original on September 28, 2021. Retrieved September 30, 2021.
Bruce Springsteen, who was originally touted as a “new Dylan” when he was signed to Columbia Records, Dylan’s label, by the same label honcho, John Hammond, who signed Dylan, said this about “Like a Rolling Stone”:
“Dylan freed your mind and showed us that because the music was physical did not mean it was anti-intellect. He had the vision and talent to make a pop song so that it contained the whole world. He invented a new way a pop singer could sound, broke through the limitations of what a recording could achieve, and he changed the face of rock ‘n’ roll for ever and ever. ” - ↑ Clinton, Heylin (2011). Behind the Shades: The 20th Anniversary Edition. pp. 646-652. ISBN 978-0-571-27240-2.
- ↑ "Top artists (daily update)". ChartMasters (به انگلیسی). Retrieved April 8, 2023.
- ↑ "Bob Dylan Sells Songwriting Catalog In 9-Figure Deal". NPR.org (به انگلیسی). Retrieved 2021-06-14.
- ↑ "The 2008 Pulitzer Prize Winners Special Awards and Citations". pulitzer.org. November 10, 2008. Retrieved May 13, 2014.
- ↑ "The Nobel Prize in Literature 2016" (PDF). Nobelprize.org. October 13, 2016. Archived from the original (PDF) on September 20, 2017. Retrieved January 6, 2020.
- ↑ ظریف، هومن (۱۳۸۷). «نگاهی به شخصیت، موسیقی و ترانههای باب دیلن: باب دیلن آن جا نیست». نقد سینما (۵۷): ۷۶–۷۷. دریافتشده در ۲۰۱۶-۱۰-۱۳.
- ↑ Kinney, David (2016-10-06). "The Dylanologists". Google Books (به انگلیسی). Retrieved 2016-10-13.
{{cite web}}
: نگهداری یادکرد:تاریخ و سال (link) - ↑ "Columbia Studio A, Nashville, Tennessee, John Wesley Harding sessions". Bjorner's Still On the Road. Retrieved November 10, 2008.
- ↑ فراهانی، ایلیا. (1400). شبح تام جود: موسیقی عامه پسند در آمریکا از وودی گاتری تا بروس اسپرینگستین. تهران: نشر آگه.
- ↑ فراهانی، ایلیا. در جستجوی اصالت. http://www.rouzgar.com/article/1393/02/000211.php
- ↑ «Bob Dylan». Poetry Foundation. دریافتشده در ۱ ژوئن ۲۰۱۲.
- ↑ پرویز جاهد (۲۸ شهریور ۱۳۸۶). «باب دیلن نقاش». رادیو زمانه. دریافتشده در ۱۳ ژوئن ۲۰۱۲.
- ↑ «باب دیلن، راکرفا». راکرفا. بایگانیشده از اصلی در ۱۷ آوریل ۲۰۲۱. دریافتشده در ۲۴ مه ۲۰۲۱.
- ↑ باب دیلن کجاست؟ 'خبری از برنده نوبل ادبیات نیست'،
- ↑ Dylan stryker rad om Nobelpriset.
- ↑ ابراز شگفتی یوسا، نویسنده نامدار پرویی، از اعطای جایزه نوبل به باب دیلن
- ↑ The Meaning of Bob Dylan’s Silence
- ↑ باب دیلن: خبر برنده شدن نوبل زبانم را بند آورده بود،
- ↑ باب دیلن برای گرفتن نوبل به سوئد نمیرود
- ↑ [۱۸]
پیوند به بیرون
ویرایش- وبگاه رسمی
- باب دیلن در IMDb
- باب دیلن در Nobelprize.org