تأثیر ادبیات فارسی بر ادبیات آلمانی

ادبیات فارسی در ادبیات کشورهای آلمانی‌زبان اهمیت بسزایی داشته‌است. این امر متأثر از جهان‌بینی شاعران فارسی‌زبان و نیز رویه‌های شعری آنان است؛ مثلاً، یوهان ولفگانگ فون گوته، انعطاف شکاکانه‌ای را که در شعر فارسی بیان می‌شود، تشخیص داده و ستایش می‌کند. تقریباً دویست سال پیش از آن، در نیمهٔ اول قرن هفدهم، ادبیات فارسی برای نخستین بار به آلمانی ترجمه شد، که در آغاز زبان فرانسوی، زبان میانجی بود.[۱] هنگامی که یوزف فون هامر-پورگشتال ترجمه‌های معروف شعر خود را در سال ۱۷۹۹ در استانبول آغاز کرد، فارسی هنوز برای مترجمان به سختی قابل فهم بود.[۲]

علاوه بر ترجمه‌های خالص، گهگاه نسخه‌های دو زبانه نیز تولید می‌شدند. اولین ویرایش جزئی از هفت‌پیکر نظامی (حدود سال ۱۲۰۰) است که فرانتس اردمان در سال ۱۸۴۳ در کازان (تاتارستان، روسیه) منتشر کرد[۳][۴] و چاپ دوم آن نیز در سال بعد در برلین منتشر شد.[۵]

از اواسط قرن بیستم، ادبیات فارسی نیز مستقیماً مورد استقبال نویسندگانی با زبان مادری فارسی قرار گرفت که در کشورهای آلمانی‌زبان زندگی و نویسندگی می‌کنند.

منابع ویرایش

  1. Paris ist ein altes Zentrum iranistischer Forschung und auch heute eines der wichtigsten Zentren iranischer Exilkultur. Vgl. Michael Stausberg: Die Religion Zarathushtras. Geschichte – Gegenwart – Rituale. Band 2, Stuttgart: Kohlhammer, 2002, ISBN 3-17-017119-4, S. 328. Zwischen 1800 und 1900 wurden in Frankreich 2004 Monografien und 475 Artikel zu persischer Dichtung veröffentlicht, im deutschsprachigen Raum 58 Monografien und 5 Artikel. Vgl. Kambiz Djalali: Das Fremde ist dem Eigenen zu Eigen. Die klassische persische Dichtung im deutsch-französischen Raum des 19. Jahrhunderts. Königshausen & Neumann, Würzburg 2014, ISBN 978-3-8260-5159-3, S. 468.
  2. Stefan Weidner: Poetische Inventur des Orients. Nachwort in: Hafis: Der Diwan. Aus dem Persischen von Joseph von Hammer-Purgstall. München: Süddeutsche Zeitung (Schriftenreihe Bibliotheca Anna Amalia), ISBN 3-86615-415-1, 2007, S. 973–987.
  3. In diesem Zentrum russischer Orientalistik war 1826 ein durchreisender Gelehrter mit persischen Wurzeln für eine Stelle an der Universität gewonnen worden, vgl. David Schimmelpenninck van der Oye: Mirza Kazem-Bek and the Kazan School of Russian Orientology. In: Comparative Studies of South Asia, Africa and the Middle East, Volume 28, Number 3, 2008, S. 443–458, S. 452–453.
  4. Renate Würsch: Niẓāmīs Schatzkammer der Geheimnisse. Eine Untersuchung zu ‹Maẖzan ul-asrār›. Reichert, Wiesbaden 2005, ISBN 3-89500-462-6, S. 25 f.
  5. Heutiges Beispiel einer zweisprachigen Lyrik-Anthologie: Haus der Kulturen der Welt (Hrsg.): Persischsprachige Literatur. Das Arabische Buch, Berlin 1991, ISBN 3-923446-75-6.