تاب‌آوری شهری (به انگلیسی: Urban resilience) معمولاً به عنوان «توانایی قابل اندازه‌گیری هر سیستم شهری با کارکردهای گوناگون و سازوکار آن با محیط و اندرکنش‌های موجود و احتمالی با ساکنانش، برای حفظ تداوم و استمرار عمل‌کرد در سطح مطلوب در طول همه تنش‌ها و پس از اعمال تغییرات در اثر اعمال آن‌ها، در حالی که سازگاری مثبت و تبدیل به سمت پایداری است» تعریف می‌شود.[۱] بنابراین شهر تاب‌آور، شهری است که برای آماده شدن و پاسخگویی به همه گونه مخاطرات - طبیعی و انسانی، ناگهانی و کند، مورد انتظار و غیرمنتظره - ارزیابی، برنامه‌ریزی و اقدام می‌کند. شهرهای تاب‌آور موقعیت بهتری برای محافظت و ارتقای زندگی مردم، تضمین دستاوردهای توسعه، ایجاد یک محیط قابل سرمایه‌گذاری و ایجاد تغییرات مثبت دارند.[۱] بحث دانشگاهی تاب‌آوری شهری در درجه اول بر سه تهدید متمایز متمرکز شده‌است. تغییرات آب و هوایی، بلایای طبیعی و تروریسم.[۲][۳] تاب‌آوری در برابر این تهدیدها در زمینه جنبه‌های غیرکالبدی و همچنین کالبدی برنامه‌ریزی و طراحی شهری مورد بحث قرار گرفته‌است.[۴][۵][۶] بر این اساس، راهبردهای تاب‌آوری تمایل دارند که از دیدگاه مقابله با تروریسم، سایر بلایای طبیعی (زمین‌لرزه، آتش‌سوزی، سونامی، سیل‌های ساحلی، شراره‌های خورشیدی و دیگر) و پذیرش زیرساخت‌های انرژی پایدار برررسی شوند.[۷]

دمپر جرمی تنظیم‌شده در تایپه ۱۰۱، سومین آسمان‌خراش بلند جهان


دفتر کاهش ریسک بلایای سازمان ملل متحد (UNISDR) تاب‌آوری شهری را توانایی یک سیستم، اجتماع یا جامعه در معرض خطر برای مقاومت، جذب، انطباق، تغییر و بازیابی به‌موقع و کارآمد از اثرات یک خطر با اقداماتی همچون حفظ و بازسازی ساختارهای اساسی و مدیریت ریسک تعریف می‌کند و شبکه جهانی ۱۰۰ شهر پایدار، تاب‌‎آوری را صرف‌نظر از چالش‌ها، بقا و شکوفایی می‌داند.[۸]

منابع

ویرایش
  1. ۱٫۰ ۱٫۱ Mariani, Luisana. "Urban Resilience Hub". urbanresiliencehub.org. Retrieved 2018-04-04.
  2. Coaffee, J (2008). "Risk, resilience, and environmentally sustainable cities". Energy Policy. 36 (12): 4633–4638. doi:10.1016/j.enpol.2008.09.048.
  3. Pickett, S. T. A.; Cadenasso, M. L.; et al. (2004). "Resilient cities: meaning, models, and metaphor for integrating the ecological, socio-economic, and planning realms". Landscape and Urban Planning. 69 (4): 373. doi:10.1016/j.landurbplan.2003.10.035.
  4. Sharifi, Ayyoob (October 2019). "Urban form resilience: A meso-scale analysis". Cities. 93: 238–252. doi:10.1016/j.cities.2019.05.010.
  5. Sharifi, Ayyoob (February 2019). "Resilient urban forms: A macro-scale analysis". Cities. 85: 1–14. doi:10.1016/j.cities.2018.11.023.
  6. Sharifi, Ayyoob (January 2019). "Resilient urban forms: A review of literature on streets and street networks". Building and Environment. 147: 171–187. doi:10.1016/j.buildenv.2018.09.040.
  7. Sharifi, Ayyoob; Yamagata, Yoshiki (July 2016). "Principles and criteria for assessing urban energy resilience: A literature review". Renewable and Sustainable Energy Reviews. 60: 1654–1677. doi:10.1016/j.rser.2016.03.028.
  8. «تاب‌آوری شهری چیست + نمونه‌های موفق شهری». ایمنا. ۲۰۲۳-۱۱-۱۳. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۷-۰۲.