تست جمینی

در علم متالورژی، اصطلاح سختی پذیری توصیفی برای قابلیت تشکیل مارتنزیت در فولادها و به دنبال آن، سخت شدن آن ها است. این فرایند تشکیل مارتنزیت، در اثر سریع سرد شدن از ناحیه آستنیت اتفاق می افتد. بنابراین، پارامتری که تست جامینی اندازه گیری می کند، قابلیت تشکیل مارتنزیت در فولاد است.

تست جامینی (Jominy Test) متداول ترین روشی است که برای تعیین سختی پذیری در فولاد استفاده می شود. در این تست، میزان عمقی از نمونه فولادی که در اثر سرمایش سریع با پاشش آب از دمای آستنیته کردن سخت می شود، اندازه گیری می شود. برای اجرای این آزمایش، نمونه هایی استاندارد از فولاد مورد نظر، مطابق با ابعادی که در شکل زیر مشاهده می کنید، تهیه می شود. این نمونه ها در دما و مدت زمانی مشخص در کوره قرار داده می شوند تا ساختار فازی آستنیت در آن ها تشکیل شود. در انتها، با باز کردن سیستم پاشش آب، نمونه در محل مورد نظر قرار گرفته و از پیشانی سرد می شود. در دستگاه جامینی فاصله قرارگیری نمونه از سیستم پاشش آب حتما باید طبق استاندارد تنظیم شده باشد.

دستگاه تست جامینی

دستگاه جامینی ابزاری بسیار ساده است که کار کردن با آن به تخصص بالایی نیاز ندارد. این دستگاه دارای یک نگهدارنده نمونه است که نمونه حتما باید به درستی و دقت در آن قرار گیرد. در پایین نگه دارنده نمونه، شیر نازل آب قرار دارد که وظیفه پاشش آب به قطعه را دارد.بدنه و ظرف دستگاه جامینی از جنس استیل است. همچنین بهتر است برای رنگ بدنه آن، از رنگ های الکترواستاتیک استفاده شود.

اجرای آزمایش

ابتدا با روش های برشکاری و تراشکاری، یک نمونه استوانه‌ ای به قطر 25 میلی متر (1 اینچ) و طول 100 میلی متر (4 اینچ) تهیه می کنیم. توجه داشته باشید که ساختار ابتدایی فولاد تاثیر چشمگیری بر سختی پذیری آن دارد. از این رو باید نمونه‌ ها را قبل از آزمایش با دستگاه جامینی نرماله کنیم.

برای این کار، نمونه را به مدت تقریبی 20 دقیقه درون آون آزمایشگاهی قرار می دهیم تا ساختار فولاد کاملا آستنیته شود. سپس آن را به دستگاه جامینی انتقال می دهیم. در این دستگاه یک فواره آب با فشار و دبی مشخص، از یک انتها نمونه را سرد می کند. با توجه به این که فواصل مختلف نمونه، در زمان های متفاوتی سرد می شوند، ساختارهای متفاوتی نیز به خود می گیرند و در نتیجه، سختی آن ها نیز در فواصل مختلف متفاوت خواهد بود.

فاصله فواره آب از انتهای نمونه در حدود 5 میلی متر (0.5 اینچ) است. پس از برخورد آب با نمونه فولادی، آهنگ سرمایش نقاط مختلف نمونه از انتهای سریع سرد شده به سمت دیگر کمتر می شود.

منابع

https://iran-mavad.com/%D8%AA%D8%B3%D8%AA-%D8%AC%D8%A7%D9%85%DB%8C%D9%86%DB%8C-%DA%86%DB%8C%D8%B3%D8%AA.html

https://www.astm.org/Standards/A255.htm

گلعذار. م، اصول و کاربرد عملیات حرارتی فولادها و چدن ها، اتشارات دانشگاه صنعتی اصفهان.