توربوپراپ

توربوپراپ (به انگلیسی: Turboprop) گونه‌ای موتور توربینی گازی است که در آن از گردش محور توربین برای گرداندن ملخ در یک هواگرد و ایجاد پیش‌رانش استفاده می‌شود.^[۱] در این موتورها، هوا از بخش ورودی هوا وارد موتور می‌شود و توسط کمپرسور، فشرده می‌شود، هوای فشرده، سپس با سوخت موتور، مخلوط شده و در محفظه احتراق موتور، سوزانده می‌شود. گازهای داغ خروجی، سپس وارد توربین شده و در نهایت، از محل اگزوز خارج می‌شوند. برخلاف موتورهای توربوجت، بخشی از انرژی تولیدشده در توربین موتورهای توربوپراپ، توسط کمپرسور و مولد الکتریکی می‌شود. قسمت اصلی انرژی حاصله نیز صرف گرداندن ملخ شده و در نتیجه، این موتورها، نیروی پیش‌رانش بسیار کمتری از موتورهای توربوجت تولید می‌کنند، اما مصرف سوخت موتورهای توربوپراپ، حدود دو سوم موتورهای توربوفن است.^[۲]

کاربرد

موتورهای توربوپراپ در سرعت‌های متوسط (در حدود ۷۳۰ کیلومتر بر ساعت) کارامد هستند و برای ایجاد سرعت‌های بیشتر از ۰٫۶ تا ۰٫۷ ماخ، استفاده نمی‌شوند.^[۳]

جنگندهٔ راکول او وی-۱۰ برونکو از هواپیماهایی است که با موتور توربوپراپ کار می‌کند ولی به‌علت سرعت بالای ۸۵۰ کیلومتر بر ساعت، صدای بسیار زیادی تولید می‌کند.^[۴] موتورهای توربوپراپ، بیشتر در هواپیماهای مسافری کوچکی مانند ای‌تی‌آر ۷۲، دی هاویلند کانادا دش ۸ و فوکر ۵۰ کاربرد دارند و انواع جدید این موتورها، سرعتی نزدیک به سرعت جت‌های منطقه‌ای تولید می‌کنند.^[۵] توربوپراپ‌ها در برخی از هواگردهای ترابری نظامی مانند ایرباس ای۴۰۰ام اطلس و لاکهید سی-۱۳۰ هرکولس به‌کار می‌روند.

فهرست

موتورهای فعال مورد استفاده طی سال‌های ۲۰۰۵–۲۰۰۶

تولیدکننده	کشور	مدل	وزن خالص (کیلوگرم)	توان در تیک‌آف (کیلووات)	هواپیما
DEMC	چین	WJ5E	۷۲۰	۲۱۳۰	Harbin SH-5, شیان وای-۷
یوروپراپ اینترنشنال	اتحادیه اروپا	TP400-D6	۱۸۰۰	۸۲۰۳	ایرباس ای۴۰۰ام اطلس
جنرال الکتریک	ایالات متحده آمریکا	CT7-5A	۳۶۵	۱۲۹۴
جنرال الکتریک	ایالات متحده آمریکا	CT7-9	۳۶٫۵	۱۴۴۷	CASA/IPTN CN-235, Let L-610, ساب ۳۴۰, سوخو-۸۰
جنرال الکتریک	ایالات متحده آمریکا جمهوری چک	H80 Series^[۶]	۲۰۰	۵۵۰–۶۲۵	Thrush Model 510, Let 410NG, Let L-410 Turbolet UVP-E, CAIGA Primus 150, Nextant G90XT
جنرال الکتریک	ایالات متحده آمریکا	T64-P4D	۵۳۸	۲۵۳۵	Aeritalia G.222, de Havilland Canada DHC-5 Buffalo, کاوازاکی پی-۲جی
هانی‌ول	ایالات متحده آمریکا	سریTPE331	۱۵۰–۲۷۵	۴۷۷–۱۶۵۰	انواع ایرکماندر، Antonov An-38, Ayres Thrush, بریتیش ایروسپیس جت‌استریم ۴۱, BAe Jetstream 41, CASA C-212 Aviocar, سسنا ۴۴۱ کنکست ۲ Conquest II, دورنیه دو ۲۲۸, جنرال اتمیکس ام‌کیو ۹ ریپر، گرومن ای‌جی کت جنرال الکتریک اچ۸۰ man, Mitsubishi MU-2, نورث آمریکن راکول او وی-۱۰ برونکو، Piper PA-42 Cheyenne, RUAG 228NG, Short SC.7 Skyvan, شورت توکانو, Swearingen Merlin, فیرچایلد اسویرنگن مترولاینر, اچ‌ای‌ال اچ‌تی‌تی-۴۰
هانی‌ول	ایالات متحده آمریکا	LTP 101-700	۱۴۷	۵۲۲	ایرتراکتور ای‌تی-۳۰۰, Piaggio P.166
KKBM	روسیه	NK-12MV	۱۹۰۰	۱۱۰۳۳	آنتونوف ای‌ان-۲۲, توپولف ۹۵, توپولف تو-۱۱۴
Progress	اوکراین	TV3-117VMA-SB2	۵۶۰	۱۸۶۴	آنتونوف-۱۴۰
Klimov	روسیه	TV7-117S	۵۳۰	۲۱۰۰	ایلیوشین ایل-۱۱۲, ایلیوشین ایل-۱۱۴
Progress	اوکراین	AI20M	۱۰۴۰	۲۹۴۰	Antonov An-12, Antonov An-32, Ilyushin Il-18
Progress	اوکراین	AI24T	۶۰۰	۱۸۸۰	Antonov An-24, Antonov An-26, Antonov An-30
LHTEC	ایالات متحده آمریکا	LHTEC T800	۵۱۷	۲۰۱۳	Ayres LM200 Loadmaster (not built)
OMKB	روسیه	TVD-20	۲۴۰	۱۰۸۱	Antonov An-3, Antonov An-38
Pratt & Whitney Canada	کانادا	PT-6 Series	۱۴۹–۲۶۰	۴۳۰–۱۵۰۰	Air Tractor AT-502, Air Tractor AT-602, Air Tractor AT-802, Beechcraft Model 99, Beechcraft King Air, Beechcraft Super King Air, Beechcraft 1900, Beechcraft T-6 Texan II, Cessna 208 Caravan, Cessna 425 Corsair/Conquest I, de Havilland Canada DHC-6 Twin Otter, Harbin Y-12, Embraer EMB 110 Bandeirante, Let L-410 Turbolet, Piaggio P.180 Avanti, Pilatus PC-6 Porter, Pilatus PC-12, Piper PA-42 Cheyenne, Piper PA-46-500TP Meridian, Shorts 360, Daher TBM 700, Daher TBM 850, Daher TBM 900, Embraer EMB 314 Super Tucano
Pratt & Whitney Canada	کانادا	PW120	۴۱۸	۱۴۹۱	ATR 42-300/320
Pratt & Whitney Canada	کانادا	PW121	۴۲۵	۱۶۰۳	ATR 42-300/320, Bombardier Dash 8 Q100
Pratt & Whitney Canada	کانادا	PW123 C/D	۴۵۰	۱۶۰۳	Bombardier Dash 8 Q300
Pratt & Whitney Canada	کانادا	PW126 C/D	۴۵۰	۱۹۵۰	BAe ATP
Pratt & Whitney Canada	کانادا	PW127	۴۸۱	۲۰۵۱	ATR 72
Pratt & Whitney Canada	کانادا	PW150A	۷۱۷	۳۷۸۱	Bombardier Dash 8 Q400
PZL	لهستان	TWD-10B	۲۳۰	۷۵۴	PZL M28
RKBM	روسیه	TVD-1500S	۲۴۰	۱۰۴۴	Sukhoi Su-80
رولز-رویس لیمیتد	بریتانیا	Dart Mk 536	۵۶۹	۱۷۰۰	Avro 748, Fokker F27, Vickers Viscount
رولز-رویس لیمیتد	بریتانیا	Tyne 21	۵۶۹	۴۵۰۰	Aeritalia G.222, Breguet Atlantic, Transall C-160
رولز-رویس لیمیتد	بریتانیا	250-B17	۸۸٫۴	۳۱۳	Fuji T-7, Britten-Norman Turbine Islander, O&N Cessna 210, Soloy Cessna 206, Propjet Bonanza
رولز-رویس لیمیتد	بریتانیا	Allison T56	۸۲۸–۸۸۰	۳۴۲۴–۳۹۱۰	P-3 Orion, E-2 Hawkeye, C-2 Greyhound, C-130 Hercules
رولز-رویس لیمیتد	بریتانیا	AE2100A	۷۱۵٫۸	۳۰۹۵	ساب ۲۰۰۰
رولز-رویس لیمیتد	بریتانیا	AE2100J	۷۱۰	۳۴۲۴	ShinMaywa US-2
رولز-رویس لیمیتد	بریتانیا	AE2100D2, D3	۷۰۲	۳۴۲۴	Alenia C-27J Spartan, Lockheed Martin C-130J Super Hercules
Rybinsk	روسیه	TVD-1500V	۲۲۰	۱۱۵۶
Saturn	روسیه	TAL-34-1	۱۷۸	۸۰۹
Turbomeca	فرانسه	Arrius 1D	۱۱۱	۳۱۳	Socata TB 31 Omega
Turbomeca	فرانسه	Arrius 2F	۱۰۳	۳۷۶	Socata TB 31 Omega
Walter	جمهوری چک	M601 Series^[۷]	۲۰۰	۵۶۰	Let L-410 Turbolet, Aerocomp Comp Air 10 XL, Aerocomp Comp Air 7, Ayres Thrush, Dornier Do 28, Lancair Propjet, Let Z-37T, Let L-420, Myasishchev M-101T, PAC FU-24 Fletcher, Progress Rysachok, PZL-106 Kruk, PZL-130 Orlik, SM-92T Turbo Finist
Walter	جمهوری چک	M602A	۵۷۰	۱۳۶۰	Let L-610
Walter	جمهوری چک	M602B	۴۸۰	۱۵۰۰	Let L-610

پانویس

↑ "Turboprop", Pilot's Handbook of Aeronautical Knowledge, Federal Aviation Administration, 2009.
↑ Rathore, Mahesh. Thermal Engineering. Tata McGraw-Hill Education. p. 968.
↑ «Wayback Machine» (PDF). web.archive.org. بایگانی‌شده از اصلی (PDF) در ۱۸ آوریل ۲۰۱۵. دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۰۱-۲۹.
↑ Jack D. Mattingly (۲۰۰۶)، Elements of Propulsion: Gas Turbines and Rockets، Reston, Virginia, USA: American Institute of Aeronautics and Astronautics، ص. ۱۲-۱۴، شابک ۱۵۶۳۴۷۷۷۹۳
↑ "More turboprops coming to the market – maybe". CAPA – Centre for Aviation. 2010-07-09. Archived from the original on 15 August 2017. Retrieved 29 January 2022.
↑ "The H-Series Engine | Engines | B&GA | GE Aviation". www.geaviation.com. Retrieved 2016-06-01.
↑ [۱], PragueBest s.r.o. "History | GE Aviation". www.geaviation.cz. Retrieved 2016-06-01. {{cite web}}: External link in |last= (help)

[1] "Turboprop", Pilot's Handbook of Aeronautical Knowledge, Federal Aviation Administration, 2009.

[2] Rathore, Mahesh. Thermal Engineering. Tata McGraw-Hill Education. p. 968.

[3] «Wayback Machine» (PDF). web.archive.org. بایگانی‌شده از اصلی (PDF) در ۱۸ آوریل ۲۰۱۵. دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۰۱-۲۹.

[4] Jack D. Mattingly (۲۰۰۶)، Elements of Propulsion: Gas Turbines and Rockets، Reston, Virginia, USA: American Institute of Aeronautics and Astronautics، ص. ۱۲-۱۴، شابک ۱۵۶۳۴۷۷۷۹۳

[5] "More turboprops coming to the market – maybe". CAPA – Centre for Aviation. 2010-07-09. Archived from the original on 15 August 2017. Retrieved 29 January 2022.

[6] "The H-Series Engine | Engines | B&GA | GE Aviation". www.geaviation.com. Retrieved 2016-06-01.

[7] [۱], PragueBest s.r.o. "History | GE Aviation". www.geaviation.cz. Retrieved 2016-06-01. {{cite web}}: External link in |last= (help)

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]

[۷]