توربوپراپ (به انگلیسی: Turboprop) گونه‌ای موتور توربینی گازی است که در آن از گردش محور توربین برای گرداندن ملخ در یک هواگرد و ایجاد پیش‌رانش استفاده می‌شود.[۱] در این موتورها، هوا از بخش ورودی هوا وارد موتور می‌شود و توسط کمپرسور، فشرده می‌شود، هوای فشرده، سپس با سوخت موتور، مخلوط شده و در محفظه احتراق موتور، سوزانده می‌شود. گازهای داغ خروجی، سپس وارد توربین شده و در نهایت، از محل اگزوز خارج می‌شوند. برخلاف موتورهای توربوجت، بخشی از انرژی تولیدشده در توربین موتورهای توربوپراپ، توسط کمپرسور و مولد الکتریکی می‌شود. قسمت اصلی انرژی حاصله نیز صرف گرداندن ملخ شده و در نتیجه، این موتورها، نیروی پیش‌رانش بسیار کمتری از موتورهای توربوجت تولید می‌کنند، اما مصرف سوخت موتورهای توربوپراپ، حدود دو سوم موتورهای توربوفن است.[۲]

اصول کار موتور توربوپراپ
هوا و موتور توربوپراپ

کاربرد

ویرایش

موتورهای توربوپراپ در سرعت‌های متوسط (در حدود ۷۳۰ کیلومتر بر ساعت) کارامد هستند و برای ایجاد سرعت‌های بیشتر از ۰٫۶ تا ۰٫۷ ماخ، استفاده نمی‌شوند.[۳]

جنگندهٔ راکول او وی-۱۰ برونکو از هواپیماهایی است که با موتور توربوپراپ کار می‌کند ولی به‌علت سرعت بالای ۸۵۰ کیلومتر بر ساعت، صدای بسیار زیادی تولید می‌کند.[۴] موتورهای توربوپراپ، بیشتر در هواپیماهای مسافری کوچکی مانند ای‌تی‌آر ۷۲، دی هاویلند کانادا دش ۸ و فوکر ۵۰ کاربرد دارند و انواع جدید این موتورها، سرعتی نزدیک به سرعت جت‌های منطقه‌ای تولید می‌کنند.[۵] توربوپراپ‌ها در برخی از هواگردهای ترابری نظامی مانند ایرباس ای۴۰۰ام اطلس و لاکهید سی-۱۳۰ هرکولس به‌کار می‌روند.

فهرست

ویرایش

موتورهای فعال مورد استفاده طی سال‌های ۲۰۰۵–۲۰۰۶

تولیدکننده کشور مدل وزن خالص (کیلوگرم) توان در تیک‌آف (کیلووات) هواپیما
DEMC   چین WJ5E ۷۲۰ ۲۱۳۰ Harbin SH-5, شیان وای-۷
یوروپراپ اینترنشنال   اتحادیه اروپا TP400-D6 ۱۸۰۰ ۸۲۰۳ ایرباس ای۴۰۰ام اطلس
جنرال الکتریک   ایالات متحده آمریکا CT7-5A ۳۶۵ ۱۲۹۴
جنرال الکتریک   ایالات متحده آمریکا CT7-9 ۳۶٫۵ ۱۴۴۷ CASA/IPTN CN-235, Let L-610, ساب ۳۴۰, سوخو-۸۰
جنرال الکتریک   ایالات متحده آمریکا   جمهوری چک H80 Series[۶] ۲۰۰ ۵۵۰–۶۲۵ Thrush Model 510, Let 410NG, Let L-410 Turbolet UVP-E, CAIGA Primus 150, Nextant G90XT
جنرال الکتریک   ایالات متحده آمریکا T64-P4D ۵۳۸ ۲۵۳۵ Aeritalia G.222, de Havilland Canada DHC-5 Buffalo, کاوازاکی پی-۲جی
هانی‌ول   ایالات متحده آمریکا سریTPE331 ۱۵۰–۲۷۵ ۴۷۷–۱۶۵۰ انواع ایرکماندر، Antonov An-38, Ayres Thrush, بریتیش ایروسپیس جت‌استریم ۴۱, BAe Jetstream 41, CASA C-212 Aviocar, سسنا ۴۴۱ کنکست ۲ Conquest II, دورنیه دو ۲۲۸, جنرال اتمیکس ام‌کیو ۹ ریپر، گرومن ای‌جی کت جنرال الکتریک اچ۸۰ man, Mitsubishi MU-2, نورث آمریکن راکول او وی-۱۰ برونکو، Piper PA-42 Cheyenne, RUAG 228NG, Short SC.7 Skyvan, شورت توکانو, Swearingen Merlin, فیرچایلد اسویرنگن مترولاینر, اچ‌ای‌ال اچ‌تی‌تی-۴۰
هانی‌ول   ایالات متحده آمریکا LTP 101-700 ۱۴۷ ۵۲۲ ایرتراکتور ای‌تی-۳۰۰, Piaggio P.166
KKBM   روسیه NK-12MV ۱۹۰۰ ۱۱۰۳۳ آنتونوف ای‌ان-۲۲, توپولف ۹۵, توپولف تو-۱۱۴
Progress   اوکراین TV3-117VMA-SB2 ۵۶۰ ۱۸۶۴ آنتونوف-۱۴۰
Klimov   روسیه TV7-117S ۵۳۰ ۲۱۰۰ ایلیوشین ایل-۱۱۲, ایلیوشین ایل-۱۱۴
Progress   اوکراین AI20M ۱۰۴۰ ۲۹۴۰ Antonov An-12, Antonov An-32, Ilyushin Il-18
Progress   اوکراین AI24T ۶۰۰ ۱۸۸۰ Antonov An-24, Antonov An-26, Antonov An-30
LHTEC   ایالات متحده آمریکا LHTEC T800 ۵۱۷ ۲۰۱۳ Ayres LM200 Loadmaster (not built)
OMKB   روسیه TVD-20 ۲۴۰ ۱۰۸۱ Antonov An-3, Antonov An-38
Pratt & Whitney Canada   کانادا PT-6 Series ۱۴۹–۲۶۰ ۴۳۰–۱۵۰۰ Air Tractor AT-502, Air Tractor AT-602, Air Tractor AT-802, Beechcraft Model 99, Beechcraft King Air, Beechcraft Super King Air, Beechcraft 1900, Beechcraft T-6 Texan II, Cessna 208 Caravan, Cessna 425 Corsair/Conquest I, de Havilland Canada DHC-6 Twin Otter, Harbin Y-12, Embraer EMB 110 Bandeirante, Let L-410 Turbolet, Piaggio P.180 Avanti, Pilatus PC-6 Porter, Pilatus PC-12, Piper PA-42 Cheyenne, Piper PA-46-500TP Meridian, Shorts 360, Daher TBM 700, Daher TBM 850, Daher TBM 900, Embraer EMB 314 Super Tucano
Pratt & Whitney Canada   کانادا PW120 ۴۱۸ ۱۴۹۱ ATR 42-300/320
Pratt & Whitney Canada   کانادا PW121 ۴۲۵ ۱۶۰۳ ATR 42-300/320, Bombardier Dash 8 Q100
Pratt & Whitney Canada   کانادا PW123 C/D ۴۵۰ ۱۶۰۳ Bombardier Dash 8 Q300
Pratt & Whitney Canada   کانادا PW126 C/D ۴۵۰ ۱۹۵۰ BAe ATP
Pratt & Whitney Canada   کانادا PW127 ۴۸۱ ۲۰۵۱ ATR 72
Pratt & Whitney Canada   کانادا PW150A ۷۱۷ ۳۷۸۱ Bombardier Dash 8 Q400
PZL   لهستان TWD-10B ۲۳۰ ۷۵۴ PZL M28
RKBM   روسیه TVD-1500S ۲۴۰ ۱۰۴۴ Sukhoi Su-80
رولز-رویس لیمیتد   بریتانیا Dart Mk 536 ۵۶۹ ۱۷۰۰ Avro 748, Fokker F27, Vickers Viscount
رولز-رویس لیمیتد   بریتانیا Tyne 21 ۵۶۹ ۴۵۰۰ Aeritalia G.222, Breguet Atlantic, Transall C-160
رولز-رویس لیمیتد   بریتانیا 250-B17 ۸۸٫۴ ۳۱۳ Fuji T-7, Britten-Norman Turbine Islander, O&N Cessna 210, Soloy Cessna 206, Propjet Bonanza
رولز-رویس لیمیتد   بریتانیا Allison T56 ۸۲۸–۸۸۰ ۳۴۲۴–۳۹۱۰ P-3 Orion, E-2 Hawkeye, C-2 Greyhound, C-130 Hercules
رولز-رویس لیمیتد   بریتانیا AE2100A ۷۱۵٫۸ ۳۰۹۵ ساب ۲۰۰۰
رولز-رویس لیمیتد   بریتانیا AE2100J ۷۱۰ ۳۴۲۴ ShinMaywa US-2
رولز-رویس لیمیتد   بریتانیا AE2100D2, D3 ۷۰۲ ۳۴۲۴ Alenia C-27J Spartan, Lockheed Martin C-130J Super Hercules
Rybinsk   روسیه TVD-1500V ۲۲۰ ۱۱۵۶
Saturn   روسیه TAL-34-1 ۱۷۸ ۸۰۹
Turbomeca   فرانسه Arrius 1D ۱۱۱ ۳۱۳ Socata TB 31 Omega
Turbomeca   فرانسه Arrius 2F ۱۰۳ ۳۷۶
Walter   جمهوری چک M601 Series[۷] ۲۰۰ ۵۶۰ Let L-410 Turbolet, Aerocomp Comp Air 10 XL, Aerocomp Comp Air 7, Ayres Thrush, Dornier Do 28, Lancair Propjet, Let Z-37T, Let L-420, Myasishchev M-101T, PAC FU-24 Fletcher, Progress Rysachok, PZL-106 Kruk, PZL-130 Orlik, SM-92T Turbo Finist
Walter   جمهوری چک M602A ۵۷۰ ۱۳۶۰ Let L-610
Walter   جمهوری چک M602B ۴۸۰ ۱۵۰۰

پانویس

ویرایش
  1. "Turboprop", Pilot's Handbook of Aeronautical Knowledge, Federal Aviation Administration, 2009.
  2. Rathore, Mahesh. Thermal Engineering. Tata McGraw-Hill Education. p. 968.
  3. «Wayback Machine» (PDF). web.archive.org. بایگانی‌شده از اصلی (PDF) در ۱۸ آوریل ۲۰۱۵. دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۰۱-۲۹.
  4. Jack D. Mattingly (۲۰۰۶Elements of Propulsion: Gas Turbines and Rockets، Reston, Virginia, USA: American Institute of Aeronautics and Astronautics، ص. ۱۲-۱۴، شابک ۱۵۶۳۴۷۷۷۹۳
  5. "More turboprops coming to the market – maybe". CAPA – Centre for Aviation. 2010-07-09. Archived from the original on 15 August 2017. Retrieved 29 January 2022.
  6. "The H-Series Engine | Engines | B&GA | GE Aviation". www.geaviation.com. Retrieved 2016-06-01.
  7. [۱], PragueBest s.r.o. "History | GE Aviation". www.geaviation.cz. Retrieved 2016-06-01. {{cite web}}: External link in |last= (help)