جایگزینهایی برای فرگشت داروینی توسط پژوهشگرانی که زیستشناسی را بررسی میکنند برای توضیح نشانههای فرگشت و ارتباط گروههای مختلف جانداران زنده پیشنهاد شدهاند. جایگزینهای مورد بحث منکر این نیستند که تغییرهای تکاملی در طول زمان منشأ تنوع حیات است، و نه اینکه جانداران زنده امروزی اجداد مشترکی از گذشتههای دور (یا اجداد، در برخی پیشنهادها) دارند. در عوض، آنها مکانیسمهای جایگزین تغییر فرگشتی را در طول زمان پیشنهاد میکنند و در برابر جهشهایی که توسط انتخاب طبیعی به عنوان مهمترین محرک تغییر تکاملی عمل میکنند، بحث میکنند.
زنجیره بزرگ قرون وسطایی بودن به عنوان یک پلکان، که حاکی از امکان پیشرفت است: [۱]نردبان صعود و فرود ذهنرامون لول، ۱۳۰۵دارسی تامپسون در کتاب خود در سال 1917 در مورد رشد و شکل، تبدیل هندسی بدن Argyropelecus (یک شکل) به شکل Sternoptyx (شکل دیگر) را با نقشه برشی ۲۰ درجه نشان داد. او در مورد علل فرگشتی چنین تغییری صحبت نکرد و شبهاتی در مورد حیات گرایی (Vitalism) ایجاد کرد. [۲] بسیاری از جهشها، خنثی یا بیصدا هستند و هیچ تأثیری بر توالی اسید آمینهای که با تبدیلژن درگیر به پروتئین تولید میشود، ندارند و در طول زمان تجمع مییابند و یک ساعت مولکولی را تشکیل میدهند. با این حال، این سبب تکامل فنوتیپی نمیشود.