جهانتیغ (طایفه)

جهانتیغ (طایفه) یا جهان‌تیغی یکی از قدیمی‌ترین طوایف سیستانی در استان سیستان و بلوچستان است. این طایفه پیشینه خود را از پهلوانان کهن سیستان من‌جمله خاندان سورن می‌دانند. اعضای این طایفه در طول تاریخ سیستان همواره بعنوان لشکریان و شمشیرزنان مشغول به خدمت بوده‌اند. سران طایفه امّا نه تنها جنگاور بلکه همچنین خوانین محلی در سیستان بوده‌اند. مهمترین روستاهای تحت کنترل این خاندان شامل جهانتیغ و روستای گوری می‌باشند. گوری کهنه همچنان مقّر حکمرانی خوانین محلی جهانتیغ در دوران صفوی و افشاری بوده و در نزدیکی آن قلعه‌ای متعلق به این طایفه قابل مشاهده است. اما از آنجا که این طایفه، قدمت دارد؛ جهانتیغ ها در استان‌های کرمان(بم و توابع)، فارس، خراسان، گلستان، البرز و ... نیز زندگی می‌کنند

جهانتیغ نوعی اشتباه ویرایشی از صفت جانتیغ است که بنا به فرضیات سیستان‌شناسان به دلیل تلفظ بسیار شبیه دو واژهٔ جان و جهان در گویش سیستانی به جهانتیغ تغییر پیدا کرده‌است. بنا به اکثریت منابع تاریخی سیستان جنگاوران یکی از امیران سیستانی طایفه در پی لشگرکشی نادرشاه‌افشار به هندوستان و پس از فتح دوباره قندهار مفتخر به دریافت لقب جان‌برتیغ از نادرشاه شد. بعدها جان‌برتیغ به جانتیغ و جهانتیغ تغییر پیدا کرده‌است.

منابع

• احیاء الملوک
• گلد اسمیت، جغرافیای تاریخی سیستان، ترجمه حسن احمدی
• شجره الملوک
• ملوک نیمروز یا طبقه دوم صفاریان
• غلامعلی رئیس‌الذاکرین (چاپ ۱۳۷۰ مشهد)، زادسروان سیستان، نشرفرهنگ سیستان
• تاریخ سیستان