حسینقلی نظام‌السلطنه

میرزا حسینقلی‌خان نظام‌السلطنهٔ مافی (۱۲۴۶ ه‍.ق–۸ رجب ۱۳۲۶ ه‍.ق/۱۵ امرداد ۱۲۸۷ ه‍.خ) که در آغاز «سعدالملک» لقب داشت، پسر محمدشریف خان مافی، از نخست‌وزیران ایران در زمان محمدعلی‌شاه قاجار بود. در ۲۹ آذر ۱۲۸۶ کابینه‌اش را به مجلس معرفی کرد. دو بار کابینه‌اش را ترمیم نمود ولی چون نمی‌توانست با محمدعلی‌شاه هماهنگی کند استعفا داد و به کلی کناره گرفت و محمدعلی‌شاه نیز بدون توجه به تمایلات مجلس شورای ملی، میرزا احمدخان مشیرالسلطنه را مأمور تشکیل کابینه کرد. او پس ۴ ماه حکومت خود بر اصفهان در دوره ناصرالدین شاه در بستر بیماری گرفتار شد و فرزند صغیر یکی از یاران گرجی ، حاج ابراهیم خان تبرک را بدون توجه به حکومت مرکزی به عنوان جانشین خود معرفی کرد ، حکومت او نیز دو سال بیشتر دوام نداشت و توسط حکومت مرکزی عوض شد. وی به هنگام مرگ ۸۵ سال داشت. آرامگاه او در جوار امامزاده عبدالله شهر ری قرار دارد.

حسینقلی نظام‌السلطنه
نخست‌وزیر ایران
دوره مسئولیت ۲۹ آذر ۱۲۸۶ – ۳۱ اردیبهشت ۱۲۸۷
پادشاه	محمدعلی‌شاه قاجار
پس از	ابوالقاسم ناصرالملک
پیش از	احمد مشیرالسلطنه
اطلاعات شخصی
زاده	۱۲۴۸ق. تهران
درگذشته	۱۳۲۶ق. تهران
ملیت	ایران
حزب سیاسی	حزب عدالت
پیشه	سیاستمدار
لقب(ها)	نظام‌السلطنهٔ مافی

در سی ام آذر ۱۲۸۶ (شانزدهم ذی القعده ۱۳۲۵) رئیس الوزرا شد که تا مدتی وزارت مالیه را و سپس وزارت داخله را نیز همزمان عهده‌دار بود. نخست‌وزیری اش پنج ماه و نیم به طول انجامید. در دوازدهم اردیبهشت ۱۲۸۷ استعفای دولت خود را تقدیم محمدعلی شاه کرد سرانجام در خرداد ۱۲۸۷ استعفای او پذیرفته شد و از هفدهم خرداد مشیرالسلطنه به جای او نخست‌وزیر شد

منابع

• ذاکرحسین، عبدالرحیم، «ادبیات سیاسی ایران در عصر مشروطیت»، نشر علم، چاپ اول، ۱۳۷۷
• اتحادیه، منصوره، «خاطرات و اسناد حسینقلی خان نظام‌السلطنهٔ مافی»، نشر تاریخ ایران، ۱۳۶۱، ص ۱۵ مقدمه
• شریفی، فریده، «میرزا حسینقلی خان نظام‌السلطنهٔ مافی»، وبگاه پژوهشکدهٔ تاریخ معاصر