خودشب‌تابی (به انگلیسی: Autofluorescence)[۱] یا اتوفلورسانس، فرستادن طبیعی نور توسط ساختارهای بیولوژیکی همچون میتوکندری و لیزوزوم در زمانی است که نور را جذب می‌کنند.[۲] متداول‌ترین مولکول‌های خودشب‌تابی نیکوتین‌آمید آدنین دی‌نوکلئوتید فسفات و گروه فلاوین هستند. ماتریکس برون‌یاخته‌ای نیز به دلیل خواص ذاتی کلاژن و الاستین، می‌تواند به خودشب‌تابی کمک کند.[۲] پروتئین‌های حاوی مقادیر زیادی از آمینو اسید، تریپتوفان، فنیل‌آلانین و تیروزین معمولاً مقداری از اتوفلورسانس را نشان می‌دهند[۳]. اتوفلورسانس همچنین در مواد غیر بیولوژیکی موجود در بسیاری از کاغذها و منسوجات نیز رخ می‌دهد. فلورسانس خودکار در اسکناس‌های ایالات متحده به عنوان وسیله‌ای برای تشخیص ارزهای تقلبی از ارزهای معتبر، کاربردی است[۴].

عکاسی ریزنگاری کاغذ تحت تابش فرابنفش

در برخی مواقع، اتوفلورسانس ممکن است در واقع، ساختارهای مورد نظر را روشن کند یا به عنوان یک شاخص تشخیص مفید عمل کند[۲] به عنوان مثال، اتوفلورسانس سلولی می‌تواند به عنوان یک شاخص سمیت سلولی بدون نیاز به افزودن نشانگرهای فلورسنت استفاده شود[۵]. همچنین اتوفلورسانس پوست انسان را می‌توان برای اندازه‌گیری سطح محصولات گلیکاسیون پیشرفته که در مقادیر بیشتری می‌توانند در طول چندین بیماری وجود داشته باشند، استفاده کرد[۶]

جستارهای وابسته ویرایش

پانویس ویرایش

  1. مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیا. «Autofluorescence». در دانشنامهٔ ویکی‌پدیای انگلیسی.
  2. ۲٫۰ ۲٫۱ ۲٫۲ Monici, M. (2005). "Cell and tissue autofluorescence research and diagnostic applications". Biotechnology Annual Review. 11: 227–256. doi:10.1016/S1387-2656(05)11007-2. ISBN 978-0-444-51952-8. PMID 16216779.
  3. Menter, Julian M. (2006). "Temperature dependence of collagen fluorescence". Photochemical & Photobiological Sciences. 5 (4): 403–410. doi:10.1039/b516429j. PMID 16583021. S2CID 34205474.
  4. Chia, Thomas; Levene, Michael (17 November 2009). "Detection of counterfeit U.S. paper money using intrinsic fluorescence lifetime". Optics Express. 17 (24): 22054–22061. Bibcode:2009OExpr..1722054C. doi:10.1364/OE.17.022054. PMID 19997451.
  5. Fritzsche, M.; Mandenius, C.F. (September 2010). "Fluorescent cell-based sensing approaches for toxicity testing". Anal Bioanal Chem. 398 (1): 181–191. doi:10.1007/s00216-010-3651-6. PMID 20354845. S2CID 22712460.
  6. Gerrits, E.G.; Smit, A.J.; Bilo, H.J. (March 2009). "AGEs, autofluorescence and renal function". Nephrol. Dial. Transplant. 24 (3): 710–713. doi:10.1093/ndt/gfn634. PMID 19033250.