جمعیت‌شناسی
جمعیت‌شناسی، مردم‌نگاری یا دِموگرافی بخشی از علوم اجتماعی است و مطالعهٔ علمی جمعیت‌های بزرگ در حال تغییر انسانی است. جمعیت‌شناسی با حجم جمعیت و ترکیب و توزیع جمعیت سروکار دارد. این دانش به بررسی باروری، مرگ‌ومیر و مهاجرت می‌پردازد. بخش‌هایی از این دانش که امروزه اهمیت بسیاری یافته‌اند عبارتند از: انفجار جمعیت، رابطهٔ بین جمعیت و توسعهٔ اقتصادی، اثر تنظیم خانواده، تراکم شهرها، مهاجرت‌های غیرقانونی و غیره.[۱][دقیق بیان نشده]
افزون بر این‌ها این به مطالعهٔ اندازه، ساختار و توزیع جمعیت‌ها و تغییرات آن‌ها در پاسخ به تولد، مرگ، مهاجرت، و سال‌خوردگی می‌پردازد.
جمعیت‌شناسی انسان‌ها معمول‌ترین نوع جمعیت‌شناسی است به طوری که معمولاً منظور از جمعیت‌شناسی همان جمعیت‌شناسی انسانی است. جمعیت‌شناسی می‌تواند برای شناختن کل جمعیت یک جامعه به‌کار رود یا برای گروه‌های جمعیتی با تعریف خاص، به‌طور مثال براساس سطح سواد، مذهب، نژاد، ملیت و غیره. در بین دانشگاهیان جمعیت‌شناسی اغلب به‌عنوان شاخه‌ای از مردم‌شناسی، اقتصاد، یا جامعه‌شناسی شناخته می‌شود.[نیازمند منبع]
مردم‌شناسی رسمی معمولاً تنها به مطالعهٔ فرایندهای جمعیتی می‌پردازد. حال آن‌که در حالت گسترده‌تر این دانش می‌تواند به بررسی فرایندهای اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و زیست‌شناسیِ اثرگذار بر روی جمعیت‌ها نیز بپردازد.[۲] جمعیت‌شناسی در کمک به دولت‌ها برای برنامه‌ریزی توسعه و در بازاریابی کاربرد بسیاری دارد.
ریشه‌شناسی
ویرایشواژهٔ «دموگرافی» را نخستین بار یک نویسندهٔ فرانسوی به نام: آشیل گیارد در سال ۱۸۵۵ م. در کتاب اصول آمار انسانی یا دموگرافی تطبیقی به‌کار برد و گفت:
«تاریخ طبیعی و اجتماعی نوع بشر با شناسایی ریاضی دربارهٔ جمعیت و حرکات و وضع جسمانی و بدنی و عقلانی و اخلاقی آن در دموگرافی باید مورد بررسی قرار گیرد.»[۳]
جستارهای وابسته
ویرایشکتابها
ویرایش- ارلیک، پل؛ ارلیک، آن (۱۳۹۳). فراز و نشیب‌های جمعیت انسان. ترجمهٔ آرش حسینیان (نشر اینترنتی، حق تکثیر آزاد) دانلود[پیوند مرده]
پانویس
ویرایش- ↑ دانشنامهٔ بریتانیکا
- ↑ هینده، اندرو. «فصل ۱». روش‌های جمعیت‌شناختی. شابک ۰-۳۴۰-۷۱۸۹۲-۷.
- ↑ آشفته تهرانی، امیر (۱۳۶۴). جامعه‌شناسی و آینده‌نگری جمعیت ایران. اصفهان: جهاد دانشگاهی اصفهان.