راهنما:داده‌های کتابخانه‌ای

داده‌های کتابخانه‌ای یا کنترل مرجع (انگلیسی: Authority control) روشی برای مرتبط کردن یک شناسهٔ منحصر به فرد، به مقالات موجود در ویکی‌پدیا است. این روش برای جدا کردن موارد مختلف با عنوان‌های مشابه یا یکسان، همچنین ایجاد یک عنوان استاندارد واحد، که اغلب با دو یا چند عنوان شناخته می‌شود، مفید است. هنگام استفاده، پیوندهای داده‌های کنترل مرجع را می‌توان در نزدیکی پایین صفحات ویکی‌پدیا یافت، که به سوابق کتاب‌شناسی در برگه‌دان‌ها در سراسر جهان پیوند دارند. روش کنترل مرجع اغلب در مقالات زندگی‌نامه مورد استفاده قرار می‌گیرد، گرچه در سایر مطالب و حوزه‌ها نیز استفاده می‌شود.

داده‌های کتابخانه‌ای این امکان را به پژوهشگران می‌دهد تا به‌طور ساده‌تر و بدون نیاز به ابهام‌زدایی موضوع به‌صورت دستی، به جستجوی اطلاعات مرتبط با موضوعی یک مقاله بپردازند. برای مثال، داده‌های کتابخانه‌ای در مقاله‌های موسیقی استفاده می‌شود تا بتوان اطلاعات موجود در مقاله را به‌سادگی به پایگاه‌های دادهٔ مشهور و عمومی به‌صورت متقابل ارجاع داد.

به‌طور کلی‌تر،کنترل مرجع شیوه‌ای است برای ایجاد و رسیدگی به اصطلاحات نمایه‌ای برای محتوای کتابخانه‌ای در یک برگه‌دان کتابخانه‌ای که مشابه رده‌بندی دهدهی دیوئی است. پیوندهایی که الگوی داده‌های کتابخانه‌ای در ویکی‌پدیا تولید می‌شوند به داده‌های کنترل مرجع در کاتالوگ‌های جهانی هدایت می‌شوند. به‌عنوان مثال، اطلاعات داده‌های کتابخانه‌ای در ویکی‌پدیا برای الکساندر گراهام بل به شکل زیر است:

اختصارات موجود در این جعبه نمایندهٔ موارد پیش رو هستند: برگه‌دان مستند مجازی بین‌المللی (VIAF)؛ شماره کنترل کتابخانه کنگره (LCCN) استاندارد بین‌المللی شناسه نام (ISNI)؛ و برگه‌دان مستند فراگیر (GND) Gemeinsame Normdatei به آلمانی. ورلدکت یک اتحادیهٔ کاتالوگ تعاونی بین‌المللی است که مجموعه‌هایی از ۷۲٬۰۰۰ کتابخانه از ۱۸۰ کشور و سرزمین در سراسر جهان را به‌شکل مختصر درآورده‌است.

پرونده‌های پشتیبانی‌شده

ویرایش

پرونده‌های مرجع پشتیبانی‌شده در ویکی‌پدیای فارسی، علاوه برخی موارد دیگر، شامل موارد زیر است:

  1. برگه‌دان مستند فراگیر (Gemeinsame Normdatei یا GND)
  2. شماره کنترل کتابخانه کنگره (LCCN)
  3. برگه‌دان مستند مجازی بین‌المللی (VIAF)
  4. سامانه اطلاعات کتابخانه‌ای سوئد (LIBRIS) توسط کتابخانه ملی سوئد (SELIBR)
  5. شناسه آزاد پژوهشگران و نویسندگان (ORCID)
  6. تاریخ‌گذشته: پروندهٔ مرجع نام (Personennamendatei یا PND)، اکنون بخشی از GND
  7. تاریخ‌گذشته: پروندهٔ مرجع سازمان‌های شرکتی (Gemeinsame Körperschaftsdatei یا GKD)، اکنون بخشی از GND
  8. تاریخ‌گذشته: پروندهٔ مرجع عنوان‌های موضوعی (Schlagwortnormdatei یا SWD)، اکنون بخشی از GND

جستارهای وابسته

ویرایش