رنگ‌آمیزی جانور

رنگ‌آمیزی جانوری ظاهر کلی یک حیوان است که از انعکاس یا انتشار نور از سطوح آن حاصل می‌شود. برخی از جانوران دارای رنگ‌های روشن هستند، در حالی که برخی دیگر به سختی دیده می‌شوند. در برخی گونه‌ها مانند طاووس، نر دارای نقش‌های قوی، رنگ‌های برجسته و رنگین‌کمانی است، در حالی که ماده به مراتب کمتر دیده می‌شود.

یک ماهی رنگی درخشان خاوری (Plectorhinchus vittatus) منتظر می‌ماند در حالی که دو ماهی پاک‌کننده با طرح‌های جسورانه (Labroides dimidiatus) انگل‌ها را از پوستش برمی‌چینند. الگوی دم و باله خالدار نشان‌دهنده بلوغ جنسی است. رفتار و الگوی ماهی‌های پاک‌کننده نشان‌دهنده در دسترس بودن آنها برای خدمات نظافتی است، نه به عنوان طعمه.

رنگ‌آمیزی جانوران برای سده‌ها موضوع مورد علاقه و تحقیق در زیست‌شناسی بوده‌است. در دوران کلاسیک، ارسطو ثبت کرد که هشت‌پا زمانی که نگران می‌شد، می‌توانست رنگ خود را تغییر دهد تا با پس‌زمینه‌اش هماهنگی داشته باشد.[۱]

رابرت هوک در کتاب Micrographia خود در سال ۱۶۶۵، رنگ‌های «فوق‌العاده» (ساختاری، نه رنگدانه‌ای) پرهای طاووس را شرح می‌دهد.[۲]

بر اساس تئوری انتخاب طبیعی چارلز داروین در سال ۱۸۵۹، ویژگی‌هایی مانند رنگ‌آمیزی فرگشت جانوران را با ایجاد مزیت تولیدمثلی به وجود آورد. به عنوان مثال، افراد با استتار کمی بهتر از سایر گونه‌های مشابه، به‌طور متوسط فرزندان بیشتری از خود به جای می‌گذارند. داروین در کتاب خاستگاه گونه‌ها دربارهٔ سیاه‌خروس‌ها توضیح می‌دهد.[۳]


دلایل تکاملی برای رنگ‌آمیزی جانوران ویرایش

  • استتار
  • حواس‌پرتی
  • هشدار
  • وحشت‌زده کردن
  • حرکت خیره‌کننده
  • حفاظت فیزیکی
  • تنظیم دما
  • رنگ‌آمیزی اتفاقی
  • خدمات تبلیغاتی

گزینش جنسی ویرایش

داروین مشاهده کرد که نرهای برخی از گونه‌ها، مانند پرندگان بهشتی، بسیار متفاوت از ماده‌ها هستند.

علامت‌دهی ویرایش

رنگ به‌طور گسترده‌ای برای سیگنال‌دهی در جانوران مختلف مانند پرندگان و میگو استفاده می‌شود. سیگنال‌دهی حداقل سه هدف را شامل می‌شود:

  • تبلیغاتی، برای نشان دادن یک قابلیت یا خدمات به جانوران دیگر، چه در یک گونه یا گونه دیگر.
  • انتخاب جنسی، که در آن اعضای یک جنس جفت‌گیری با اعضای رنگی مناسب از جنس دیگر را انتخاب می‌کنند و در نتیجه باعث ایجاد چنین رنگ‌هایی می‌شود.
  • هشدار، برای نشان‌دادن زیان‌آور بودن جانور، به عنوان مثال می‌تواند نیش بزند، سمی است یا تلخ مزه است. سیگنال‌های هشدار ممکن است به‌طور واقعی یا نادرست تقلید شوند.

تقلید ویرایش

  • تقلید باتسی، که در آن یک گونه خوراکی شبیه یک گونه ناپسند یا خطرناک است. این بیشتر در حشراتی مانند پروانه‌ها دیده می‌شود. یک مثال آشنا، شباهت مگس گلزار بی‌ضرر (که نیش ندارند) به زنبورها است.
  • تقلید مولرین، که در آن دو یا چند گونه جانوری ناپسند یا خطرناک به یکدیگر شباهت دارند. این در میان حشراتی مانند زنبورها و زنبورها (پرده‌بالان) رایج است.


سازوکار تولید رنگ در جانوران ویرایش

رنگ جانور ممکن است نتیجه هر ترکیبی از رنگدانه‌ها، سلول‌های رنگدانه‌ای، رنگ ساختاری و زیست‌تابی باشد.[۴]

  • رنگ‌آمیزی توسط رنگدانه‌ها
  • رنگ‌بندی متغیر توسط سلول‌های رنگدانه‌ای
  • زیست‌تابی
  • رنگ‌بندی ساختاری
مکانیسم‌های تولید رنگ ساختاری در جانوران
سازوکار ساختار مثال
توری پراش لایه‌های کیتین و هوا رنگ‌های کمانی رنگ پولک‌های بال پروانه، پر طاووس[۵]
توری پراش آرایه‌های درختی‌شکل از کیتین پولک‌های بال پروانه مورفو[۵]
آینه‌های انتخابی گودی‌هایی به اندازه میکرون که با لایه‌های کیتین پوشانده شده‌اند Papilio palinurus، پولک‌های بال پروانه دم‌چلچله‌ای زمردی[۵]
بلورهای فوتونیکی آرایه‌هایی از سوراخ‌هایی در ابعاد نانو پولک‌های بال پروانه‌ای Cattleheart[۵]
الیاف کریستال آرایه‌های شش‌ضلعی از نانوالیاف توخالی آفرودیتا، خارهای موش دریایی[۵]
ماتریس‌های تغییر شکل یافته نانو کانال‌های تصادفی در کراتین اسفنجی آبی پراکنده غیر کمانی از Ara ararauna، مکائو آبی‌طلایی[۵]
پروتئین‌های برگشت‌پذیر بازتاب پروتئین‌های کنترل‌شده توسط بار الکتریکی سلول‌های ایریدوفور در پوست ماهی مرکب مرکب‌ماهی درازباله ساحلی[۵]

نگارخانه دلایل تکاملی ویرایش

نگارخانه سازوکار تولید رنگ ویرایش

منابع ویرایش

  1. Aristotle (c. 350 BC). Historia Animalium. IX, 622a: 2–10. Cited in Borrelli, Luciana; Gherardi, Francesca; Fiorito, Graziano (2006). A catalogue of body patterning in Cephalopoda. Firenze University Press. شابک ‎۹۷۸−۸۸−۸۴۵۳−۳۷۷−۷. Abstract بایگانی‌شده در ۶ فوریه ۲۰۱۸ توسط Wayback Machine
  2. Hooke, Robert (1665) Micrographia. Ch. 36 ('Observ. XXXVI. Of Peacoks, Ducks, and Other Feathers of Changeable Colours.'). J. Martyn and J. Allestry, London. Full text بایگانی‌شده در ۷ اوت ۲۰۱۶ توسط Wayback Machine.
  3. Darwin, Charles (1859). On the Origin of Species, Ch. 4. John Murray, London. Reprinted 1985, Penguin Classics, Harmondsworth.
  4. Wallin, Margareta (2002). "Nature's Palette" (PDF). Nature's Palette: How Animals, Including Humans, Produce Colours. Bioscience-explained.org. 1 (2): 1–12. Retrieved 17 November 2011.
  5. ۵٫۰ ۵٫۱ ۵٫۲ ۵٫۳ ۵٫۴ ۵٫۵ ۵٫۶ Ball, Philip (May 2012). "Nature's colour Tricks". Scientific American. pp. 60–65. Retrieved 23 April 2012.