زمین‌خواری
زمین‌خواری یا غصب زمین (انگلیسی: Land grabbing) به فرایند خریداری یا اجاره قطعات بزرگ زمین توسط شرکت‌های خصوصی و چندملیتی، دولت‌ها و افراد اطلاق می‌شود، که با هدف استفاده در صنایع کشاورزی، تولید عمده محصولات غذایی یا تولید سوخت‌های زیستی انجام می‌گیرد.[۱][۲] زمین‌خواری در طول تاریخ همواره از اهمیت ویژه‌ای برخوردار بوده، که در قرن بیست و یکم و به‌طور مشخص پس از سالهای ۲۰۰۷ و ۲۰۰۸ میلادی، به‌دنبال بروز بحران در قیمت جهانی غذا، در اختیار داشتن زمین در مقیاس گسترده نیز اهمیت بیشتری برای سرمایه‌گذاران این حوزه، پیدا کرده است.[۳][۴]
انواع تصاحب زمین
ویرایشسرمایه گذاران را می‌توان به‌طور کلی به سه نوع تقسیم کرد: تجارت‌های کشاورزی، دولت‌ها و سرمایه گذاران. در این میان کشورهای حاشیه خلیج فارس در کنار شرکت‌های آسیای شرقی بسیار برجسته بوده‌اند. این بازیگران تحت تأثیر عوامل متعددی از جمله زمین ارزان، پتانسیل برای بهبود تولیدات کشاورزی و افزایش قیمت مواد غذایی و سوخت‌های زیستی برانگیخته شده‌اند.[۵]
تصاحب زمین برای تولید غذا
ویرایشسرمایهگذاریهای مبتنی بر مواد غذایی، که تقریباً ۳۷ درصد از سرمایه‌گذاری روی زمین در سراسر جهان را شامل می‌شود، عمدتاً توسط دو مجموعه از بازیگران انجام می‌شود: تجارت‌های کشاورزی که تلاش می‌کنند دارایی‌های خود را گسترش دهند و به مشوق‌های بازار واکنش نشان دهند، و سرمایه‌گذاری‌های مورد حمایت دولت، به‌ویژه از سوی کشورهای خلیج‌فارس به دلیل ترس‌های پیرامون امنیت غذایی.[۶][۷][۸]
در حالی که سرمایه‌گذاری‌های شرکتها از طیف وسیعی از کشورها سرچشمه می‌گیرد، سرمایه‌گذاری‌های مورد حمایت دولت عمدتاً از کشورهای ناامن خلیج فارس سرچشمه می‌گیرد. نمونه‌هایی از چنین سرمایه‌گذاری‌های مورد حمایت دولت شامل تلاش دولت قطر برای ایمن‌سازی زمین در دلتای رودخانه تانا است.[۹][۱۰] علاوه بر این، صندوق‌های ثروت دولتی که به عنوان بازوهای سرمایه‌گذاری دولت‌ها عمل می‌کنند، تعدادی توافقنامه را در جنوب صحرای آفریقا آغاز کرده‌اند. از آنجایی که قرار است جمعیت کشورهای خلیج فارس از ۳۰ میلیون نفر در سال ۲۰۰۰ به ۶۰ میلیون نفر در سال ۲۰۳۰ برسد، اتکای آنها به واردات مواد غذایی از سطح فعلی ۶۰ درصد مصرف افزایش می‌یابد.[۱۱] مدیر کل سازمان توسعه کشاورزی عربی با تأکید بر احساسات بسیاری از رهبران خلیج فارس اعلام کرد: «کل نیازهای جهان عرب به غلات، شکر، علوفه و سایر مواد غذایی ضروری را می‌توان به تنهایی از طریق سودان برآورده کرد».[۱۲]
تصاحب زمین برای تولید سوخت زیستی
ویرایشتولید سوخت زیستی در حال حاضر ۲۱ درصد از کل سرمایه‌گذاری‌های زمین را شامل می‌شود. استفاده و محبوبیت سوخت‌های زیستی در دهه گذشته افزایش یافته است که با افزایش قیمت نفت و افزایش آگاهی زیست‌محیطی مطابقت دارد. کل سطح زیر کشت محصولات سوخت زیستی بین سالهای ۲۰۰۴ و ۲۰۰۸ بیش از دو برابر شد و تا سال ۲۰۰۸ به ۳۶ میلیون هکتار افزایش یافت.[۱۳] این افزایش محبوبیت در دستورالعمل 2009/28/EC اتحادیه اروپا در آوریل ۲۰۰۹ به اوج رسید، که ۱۰ درصد اهداف اجباری را برای استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر (در درجه اول سوخت‌های زیستی) از کل مصرف سوخت برای حمل و نقل، تا سال ۲۰۲۰ تعیین کرد.[۱۴][۱۵] در مجموع، افزایش محبوبیت سوخت‌های زیستی، اگرچه ممکن است برای محیط زیست مفید باشد، با تبدیل کردن تولید سوخت‌های زیستی به گزینه‌ای جذاب‌تر از تولید مواد غذایی ممکن است خطرات جبران ناپذیری ایجاد کند.[۱۶]
جستارهای وابسته
ویرایشمنابع
ویرایش- ↑ Borras Jr., Saturnino M.; Ruth Hall; Ian Scoones; Ben White; Wendy Wolford (24 March 2011). "Towards a better understanding of global land grabbing: an editorial introduction". Journal of Peasant Studies. 38 (2): 209. doi:10.1080/03066150.2011.559005. S2CID 154522081.
- ↑ Maria Cristina Rullia, Antonio Savioria, and Paolo D’Odorico, Global Land and Water Grabbing, Proceedings of the National Academy of Sciences 110, no. 3 (2013): 892–97.
- ↑ لی بریل مایر و ویلیام جی مون، Regulating Land Grabs: Third Party States, Social Activism, and International Law, book chapter in Rethinking Food Systems, February 2014
- ↑ "Outsourcing's third wave". The Economist. 23 May 2009.
- ↑ Zoomers, A. (2010) ‘Globalization and the foreignization of space: The seven processes driving the current global land grab’. Journal of Peasant Studies. 37:2, 429-447.
- ↑ Deininger, Klaus; Derek Byerlee (2010). Rising Global Interest in Farmland: Can it Yield Sustainable and Equitable Benefits? (PDF). The World Bank.
- ↑ Selby, A. (2009). Institutional Investment into Agricultural Activities: Potential Benefits and Pitfalls. Washington D.C.: Presented at the conference "Land Governance in support of the MDGs: responding to New Challenges," World Bank.
- ↑ کوتولا, لورنزو; سونیا ورمولن; ربکا لئونارد; جیمز کیلی (2009). Land grab or development opportunity? Agricultural investment and international land deals in Africa (PDF). London/Rome: FAO, IIED, IFAD.
- ↑ کوتولا, لورنزو (2011). The outlook on farmland acquisitions. International Land Coalition, IIED. Archived from the original on 2012-02-01. Retrieved 2011-11-23.
- ↑ Land grabbing in Kenya and Mozambique. FIAN. 2010.
- ↑ Woertz, E. (4 مارس 2009). "Gulf food security needs delicate diplomacy". Financial Times. Retrieved 22 August 2011.
- ↑ Cotula, Lorenzo; سونیا ورمولن; ربکا لئونارد; جیمز کیلی (2009). Land grab or development opportunity? Agricultural investment and international land deals in Africa (PDF). London/Rome: FAO, IIED, IFAD.
- ↑ Towards sustainable production and use of resources assessing biofuels. Paris: United Nations Environment Programme. 2009.
- ↑ Graham, Alison; سونیا ورمولن (2010). The Impact of Europe's Policies and Practices on African Agriculture and Food Security. FIAN. Archived from the original on 2011-09-28. Retrieved 2011-08-22.
- ↑ Land grabbing (2024-09-17). "وکیل زمین" (به انگلیسی). Retrieved 2024-12-03.
- ↑ Lazarus, E. D. (2014). "Land grabbing as a driver of environmental change". Area. 46 (1): 74–82. Bibcode:2014Area...46...74L. doi:10.1111/area.12072.
- مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیا. «Land grabbing». در دانشنامهٔ ویکی‌پدیای انگلیسی، بازبینی‌شده در ۸ مه ۲۰۱۸.