سازمان تربیت بدنی

سازمان تربیت بدنی سازمانی دولتی در ایران بود که توسط دولت ایران نظارت و هدایت می‌شد. این سازمان یکی از معاونت‌های ریاست جمهوری و رئیس آن یکی از معاونین رئیس‌جمهور ایران به‌شمار آمده و به‌طور مستقیم توسط رئیس‌جمهور برگزیده می‌شد. سازمان تربیت بدنی در سال ۱۳۸۹ با مصوبه مجلس شورای اسلامی منحل و به وزارت ورزش و جوانان تبدیل شد.

پیشینه

تأسیس هیئت مروجین ورزش پس از انقلاب مشروطه و آغاز به کار مجلس شورای ملی؛ فدراسیون ها در آن زمان «مجمع ترقی و ترویج» آن رشته ورزشی نام داشتند به طور مثال برای فوتبال ، مجمع ترقی و ترویج فوتبال وجود داشت.
در سال‌های دهه ۱۳۰۰ پس از تصویب "قانون ورزش اجباری در مدارس"، در ۱۴ شهریور ماه ۱۳۰۶ «انجمن ملی تربیت بدنی» زیر نظر وزارت معارف تشکیل شد.^[۱]
در سال ۱۳۲۰ تربیت بدنی به دو بخش متمایز تفکیک شد: تربیت بدنی آموزشگاه‌ها به وزارت فرهنگ وقت و همچنین ورزش دسته‌های آزاد و پیشاهنگی به انجمن ملی تربیت بدنی واگذار شدند.
در سال‌های بعد امور ورزش در ایران در سه بخش مجزا یعنی سازمان تربیت بدنی و تفریحات سالم، کمیته ملی المپیک ایران و شورای ورزش بانوان متمرکز شد.
در ۲۵ آذر ۱۳۳۷ انجمن ملی تربیت بدنی به سازمان مستقلی به نام "سازمان تندرستی جوانان و تربیت بدنی ایران" تبدیل شد. این سازمان به عنوان یک معاونت، زیرمجموعه وزارت فرهنگ قرار گرفت. ^[۲]
در ۱۱ اسفند ۱۳۴۰ نام سازمان مذکور به "سازمان تربیت بدنی و تفریحات سالم" تغییر یافت. ^[۳]
در ۲۳ خرداد ۱۳۵۰ قانون تشکیل سازمان تربیت بدنی تصویب و این سازمان یکی از معاونت‌های نخست‌وزیری شد و در هر استان کشور اداره کل تربیت بدنی تشکیل شد.
در سال ۱۳۵۳ هفتمین دوره بازی‌های آسیایی در تهران برگزار شد و با گشایش مجموعه ورزشی آزادی به تدریج مدارس و دانشکده‌های تربیت بدنی شکل گرفتند.^[۴]
در ۲۷ مرداد ۱۳۵۵ و بدنبال شکست ورزش ایران در المپیک ۱۹۷۶ مونترال، سازمان تربیت بدنی ایران به فرمان شاه منحل و تشکیلات ورزش ایران در وزارت آموزش و پرورش متمرکز شد. ^[۵]
در ۸ شهریور ۱۳۵۶ و با تصویب مجلس شورای ملی، سازمان تربیت بدنی منحل و تشکیلات جدیدی با عنوان "سازمان ورزش ایران" جایگزین آن شد. ^[۶]
در ۲۲ خرداد ۱۳۵۹، شورای انقلاب نام سازمان را به "سازمان تربیت بدنی ایران" تغییر داد ^[۷].
در تاریخ ۸ دیماه ۱۳۸۹ نمایندگان مجلس شورای اسلامی ضمن ادغام سازمان تربیت بدنی و سازمان ملی جوانان با تشکیل یک وزارتخانه تحت عنوان وزارت ورزش و جوانان موافقت کردند.^[۸]

فهرست فدراسیون‌های ورزشی ایران

شرکت‌های زیرمجموعه

شرکت توسعه و نگهداری اماکن ورزشی

فهرست رؤسای سازمان تربیت بدنی

«آشنایی با رئیس جدید سازمان تربیت بدنی». خبرگزاری تابناک. ۴ شهریور ۱۳۸۸. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۹ سپتامبر ۲۰۰۹.^[۹]^[۱۰]

حکیم الملک (فروردین ۱۳۱۳–۲ اردیبهشت ۱۳۱۳)
حسین علاء (۲ اردیبهشت ۱۳۱۳–۷ مرداد ۱۳۱۳)
حسین سمیعی (اول مهر ۱۳۱۳–۳۱ تیر ۱۳۱۸)
محمدعلی تربیت(۲۱ شهریور ۱۳۱۸–۴ بهمن ۱۳۱۸)- کفیل
اللهیار صالح(۵ بهمن ۱۳۱۸–۳۰ تیر ۱۳۱۹)- کفیل
ابوالحسن ابتهاج (۶ مرداد ۱۳۱۹–۴ آذر ۱۳۲۰)- کفیل
حسین علاء (۵ آذر ۱۳۲۰–۸ تیر ۱۳۲۴)
حسین سمیعی(۱۵ تیر ۱۳۲۴–۳۰ شهریور ۱۳۲۵)
سید علی شایگان(۱۷ مهر ۱۳۲۵–۱۳ اسفند ۱۳۲۵)- کفیل
حسین سمیعی(۲۷ اسفند ۱۳۲۵–۲۳ شهریور ۱۳۲۶)
امان‌الله جهانبانی(۳۰ شهریور ۱۳۲۶–۱ آذر ۱۳۲۶)
محمود بدر(۱۶ آذر ۱۳۲۶–۲۶ بهمن ۱۳۲۶)- کفیل
امان‌الله جهانبانی(۲۷ بهمن ۱۳۲۶–۲۴ دی ۱۳۳۱)
نادر باتمانقلیچ(۲۵ دی ۱۳۳۱– ۲۴ خرداد ۱۳۳۲)
کمال‌الدین جناب(۲۵ خرداد ۱۳۳۲– ۲۰ مرداد ۱۳۳۲)
عباس ایزدپناه (۲۱ مرداد ۱۳۳۲– ۲۰ شهریور ۱۳۳۷)
محمد دفتری (۲۱ شهریور ۱۳۳۷– ۴ آبان ۱۳۳۹)
نصرت‌الله حاج عظیمی (۵ آبان ۱۳۳۹– ۶ دی ۱۳۳۹)- کفیل
محمدحسین عمیدی (۷ دی ۱۳۳۹– ۲۲ بهمن ۱۳۴۰)
عباس ایزدپناه (۲۳ بهمن ۱۳۴۰–۵ دی ۱۳۴۵)
منوچهر قراگوزلو (۶ دی ۱۳۴۵– ۲۳ بهمن ۱۳۴۷)
پرویز خسروانی (۲۴ بهمن ۱۳۴۶–۵ شهریور ۱۳۵۰)
مصطفی امجدی (۶ شهریور ۱۳۵۰–۱۱ اردیبهشت ۱۳۵۱)
علی حجت کاشانی (۱۲ اردیبهشت ۱۳۵۱ –۲۷ مرداد ۱۳۵۵)^[۱۱]
نادر جهانبانی (۴ آبان ۱۳۵۶– ۲۵ دی ۱۳۵۷)
حسین شاه‌حسینی (اول اسفند ۱۳۵۷–۱۷ شهریور ۱۳۵۹)
مصطفی داوودی (۱۸ شهریور ۱۳۵۹–۱۴ فروردین ۱۳۶۲)
سید اسماعیل داودی شمسی (۱۵ فروردین ۱۳۶۲–۱۴ بهمن ۱۳۶۴)
احمد درگاهی (۱۵ بهمن ۱۳۶۴–۱۲ شهریور ۱۳۶۸)
حسن غفوری‌فرد (۱۳ شهریور ۱۳۶۸–۲۶ بهمن ۱۳۷۲)
مصطفی هاشمی‌طبا (۲۷ بهمن ۱۳۷۲–۱۸ آبان ۱۳۸۰)
محسن مهرعلیزاده (۱۹ آبان ۱۳۸۰–۳ مهر ۱۳۸۴)
محمد علی‌آبادی (۴ مهر ۱۳۸۴–۲ شهریور ۱۳۸۸)
علی سعیدلو (۳ شهریور ۱۳۸۸–۴ تیر۱۳۹۰)

منابع

↑ «نسخه آرشیو شده». بایگانی‌شده از اصلی در ۱۶ ژوئن ۲۰۱۹. دریافت‌شده در ۸ آوریل ۲۰۲۲.
↑ «اعلامیه تربیت بدنی ایران». مجله کیهان ورزشی شماره ۱۵۸. موسسه کیهان. ۲۹ آذر ۱۳۳۷.
↑ «تغییرات در سازمان تندرستی جوانان». روزنامه اطلاعات شماره ۱۰۷۴۴. موسسه اطلاعات. ۱۲ اسفند ۱۳۴۰.
↑ «سازمان تربیت بدنی ایران». بایگانی‌شده از اصلی در ۱۴ آوریل ۲۰۱۲. دریافت‌شده در ۱ اکتبر ۲۰۰۸.
↑ «به فرمان شاهنشاه، تربیت بدنی منحل شد». روزنامه اطلاعات شماره ۱۵۰۸۹. موسسه اطلاعات. ۲۷ مرداد ۱۳۵۵.
↑ «نسخه آرشیو شده». بایگانی‌شده از اصلی در ۳ ژانویه ۲۰۱۳. دریافت‌شده در ۲۴ ژوئن ۲۰۲۲.
↑ «شورای انقلاب عنوان سازمان ورزش ایران را تغییر داد». روزنامه کیهان شماره ۱۱۰۱۸. موسسه کیهان. ۲۳ خرداد ۱۳۵۹.
↑ تشکیل وزارت ورزش و جوانان تصویب شد
↑ «از حکیم الملک تا سرلشکر خسروانی». روزنامه اطلاعات شماره ۱۲۵۱۳. مؤسسه اطلاعات. ۲۶ بهمن ۱۳۴۶.
↑ «از حکیم الملک تا قراگوزلو». کیهان ورزشی شماره ۶۱۱. مؤسسه کیهان. ۱۰ دی ۱۳۴۵.
↑ سازمان تربیت بدنی بدنبال شکست ورزش ایران در الم‍پیک ۱۹۷۶ مونترال منحل و تشکیلات ورزشی بخشی از وزارت آموزش و پرورش شد که محمدحسن رهنوردی مسئولیت آن را بر عهده داشت.

[1] «نسخه آرشیو شده». بایگانی‌شده از اصلی در ۱۶ ژوئن ۲۰۱۹. دریافت‌شده در ۸ آوریل ۲۰۲۲.

[2] «اعلامیه تربیت بدنی ایران». مجله کیهان ورزشی شماره ۱۵۸. موسسه کیهان. ۲۹ آذر ۱۳۳۷.

[3] «تغییرات در سازمان تندرستی جوانان». روزنامه اطلاعات شماره ۱۰۷۴۴. موسسه اطلاعات. ۱۲ اسفند ۱۳۴۰.

[4] «سازمان تربیت بدنی ایران». بایگانی‌شده از اصلی در ۱۴ آوریل ۲۰۱۲. دریافت‌شده در ۱ اکتبر ۲۰۰۸.

[5] «به فرمان شاهنشاه، تربیت بدنی منحل شد». روزنامه اطلاعات شماره ۱۵۰۸۹. موسسه اطلاعات. ۲۷ مرداد ۱۳۵۵.

[6] «نسخه آرشیو شده». بایگانی‌شده از اصلی در ۳ ژانویه ۲۰۱۳. دریافت‌شده در ۲۴ ژوئن ۲۰۲۲.

[7] «شورای انقلاب عنوان سازمان ورزش ایران را تغییر داد». روزنامه کیهان شماره ۱۱۰۱۸. موسسه کیهان. ۲۳ خرداد ۱۳۵۹.

[8] تشکیل وزارت ورزش و جوانان تصویب شد

[9] «از حکیم الملک تا سرلشکر خسروانی». روزنامه اطلاعات شماره ۱۲۵۱۳. مؤسسه اطلاعات. ۲۶ بهمن ۱۳۴۶.

[10] «از حکیم الملک تا قراگوزلو». کیهان ورزشی شماره ۶۱۱. مؤسسه کیهان. ۱۰ دی ۱۳۴۵.

[11] سازمان تربیت بدنی بدنبال شکست ورزش ایران در الم‍پیک ۱۹۷۶ مونترال منحل و تشکیلات ورزشی بخشی از وزارت آموزش و پرورش شد که محمدحسن رهنوردی مسئولیت آن را بر عهده داشت.

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]

[۷]

[۸]

[۹]

[۱۰]

[۱۱]