سازمان اتکا
این مقاله نیازمند ویکیسازی است. لطفاً با توجه به راهنمای ویرایش و شیوهنامه، محتوای آن را بهبود بخشید. |
سازمان اتکا یا سازمان تعاونی مصرف کادر نیروهای مسلح یک هلدینگ تحت مالکیت وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح است. علت شهرت این هلدینگ اقتصادی به دلیل شرکت فروشگاه‌های اتکا است که مالک یکی از قدیمی‌ترین فروشگاه‌های زنجیره‌ای کشور است. اتکا ابتدا در سال ۱۳۴۴ تحت عنوان اتحادیه تعاونی ارتش به وجود آمد. در ادامه در سال ۱۳۸۴ به عنوان شرکت فروشگاه‌های زنجیره‌ای اتکا تغییر نام داد. شرکت دیگر شناخته شده این هلدینگ صنام است که طی دهه‌های هفتاد و هشتاد تلویزیون‌های آن برای ایرانیان شناخته شده بود.
سازمان تعاونی مصرف کادر نیروهای مسلح | |
 | |
| بنیان‌گذاری | ۱۳۳۴ |
|---|---|
| گونه | عمومی غیردولتی |
| ستاد | تهران، خیابان امام خمینی |
محدودهٔ فعالیت | ایران و ونزوئلا |
| خدمات | تولید و عرضه محصولات فروشگاهی و الکترونیک |
مدیرعامل | مرتضی اعلمی |
| شرکت‌های تابعه | فروشگاه‌های زنجیره‌ای اتکا |
| وابستگی | وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح |
کارمندان | ۲۰٬۰۰۰ |
| وبگاه | |
تاریخچه ویرایش
در سال ۱۳۳۴ با تصویب مجلس، «سازمان تعاونی مصرف کادر نیروهای انتظامی» تشکیل شد[۱] که در سال ۱۳۴۷ به «سازمان تعاونی مصرف کادر نیروهای مسلح شاهنشاهی» تغییر نام داد.[۲] پس از انقلاب ۱۳۵۷ و با تصویب مجلس در سال ۱۳۶۲، نام سازمان به «سازمان تعاونی مصرف کادر نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران» تغییر یافت.[۳]
با تصویب مجلس در شهریور ۱۳۹۵، این سازمان در حکم نهاد عمومی غیردولتی به احتساب آمد.[۴]
شرکت‌های تابعه ویرایش
این هلدینگ دارای ۲۱ شرکت تابعه است که عبارت اند از:[۵]
- صنام سرویس
- کشت و صنعت شهید بهشتی
- بیمه اتکاگران امیر
- فردوس برتر
- بهین گستر پارسیان
- خضرا المستقبل
- خدمات مسافرتی هوایی جهانگردی و زیارتی هوایی پرواز هدهد
- روغنکشی خرمشهر
- سمارت الکترونیک
- بی همتا صنعت جاودانه
- بازرگانی و پخش سفیر نور جنت
- مزارع نوین ایرانیان
- مرکز تحقیقات و نوآوری
- فروشگاه‌های زنجیره‌ای اتکا
- قند پانیذفام
- فخر ایران
- جنگل‌های شفارود
- سرمایه‌گذاری امیر
- سرمایه‌گذاری و توسعه ساختمان اتکا
- ایران گارمنت
- سهامی مزرعه نمونه
مقر سازمان ویرایش
مرکز اصلی این سازمان در تهران خیابان امام خمینی بعد از میدان حسن‌آباد، خیابان شهید مرادی قرار دارد.
شرکت فروشگاه‌های اتکا ویرایش
شناخته‌شده‌ترین شرکت تابعه این هلدینگ فروشگاه‌های زنجیره‌ای اتکا است. شرکت فروشگاه در تمام استان‌های ایران فعال بوده‌است و دارای ۵۸۰ شعبه در کشور است. از نظر پوشش شعبات فروشگاه‌های افق کوروش و رفاه تنها قابل مقایسه با اتکا می‌باشد. «فروشگاه افق کوروش» دارای بیش از ۳۱۰۰ شعبه و «فروشگاه رفاه» دارای ۱۴۰۰ شعبه بوده و تنها این سه فروشگاه زنجیره‌ای‌اند که در تمام استان‌های کشور فعال می‌باشند.
فروشگاه‌های این سازمان را می‌توان در رده فروشگاه‌های بزرگ مقیاس یا هایپرمارکت‌ها و مگامارکت‌ها دسته‌بندی کرد. هلدینگ اتکا همواره جز سازمان‌های پیشتاز اقتصاد ایران بوده‌است و توانسته‌است خود را به‌عنوان یکی از بزرگ‌ترین شرکت‌های ایرانی حفظ کند. این سازمان دارای قدمتی بیش از ۶۰ سال است. این سازمان صرفاً به ارائه کالاهای تولید داخل می‌پردازد که هدفی در راستای تحقق اقتصاد مقاومتی است.
گستردگی جغرافیایی ویرایش
این سازمان به علت دارا بودن زنجیرهٔ کامل تولید، توزیع و تأمین بسیاری از کالاهای تند مصرف توانسته‌است که مزیت رقابتی‌ای در قیمت تمام به نسبت سایر رقبا برای خود ایجاد کند. همچنین علاوه بر فروشگاه‌های سازمان در کشور بیش از ۵۰۰ فروشگاه به‌صورت همیار با اتکا همکاری می‌کند و از زنجیرهٔ تأمین آن‌ها استفاده می‌نمایند. امروزه بیش از ۲۰ هزار نفر به‌طور مستقیم در استخدام این سازمان و شرکت‌های وابسته آن قرار دارند.
نام‌های تجاری زیر نظر اتکا ویرایش
شرکت‌های تابعه این سازمان بیش از ۶۳ برند را تحت مدیریت خود دارند. از مهم‌ترین برندهای متعلق به سازمان اتکا می‌توان: ورامین، گل بانو، سبا، دلنوش، جوانه، رشا، سپیدان، زمرد، مرغیران، اسمارت، صنام، سان لاین، بانی، سپینود، فخر و ویکتوریا را نام برد که از نام‌های تجاری شناخته شده و قدیمی نزد ایرانیان است. تحت نام این برندها بیش از ۴۰۰ قلم کالا تولید می‌شود.
دایره محصولات تولیدی این سازمان را محصولات باغداری، کشاورزی، شالیکاری، دامپروری، طیور، آبزیان، انواع روغن‌های خوراکی، قند و شکر، انواع محصولات کنسروی، شوینده‌ها، منسوجات، لوازم خانگی، محصولات سلولزی در بر می‌گیرد.[۶]
تفاهم‌نامه‌ها ویرایش
سازمان اتکا تفاهم‌نامه‌ها و قراردادهای مختلفی با سازمان‌های دولتی به‌منظور ارائه خدمات به آن‌ها و انتقال دانش فنی و مدیریتی دارد. به‌طور مثال تفاهم‌نامه با وزارت کشور برای انتقال دانش مدیریتی و تفاهم‌نامه با بانک قرض الحسنه مهر ایران و سازمان بازنشستگی نیروهای مسلح (سابا) برای ارائه خدمات به بازنشستگان را می‌توان از آخرین این تفاهم‌نامه‌ها دانست.[۷]
ماهیت حقوقی سازمان ویرایش
این سازمان از حیث منابع مالی یک سازمان خصوصی به حساب می‌آید و در بودجه‌های دولتی برای آن ردیف بودجه‌ای در نظر گرفته نمی‌شود. از نظر بانک مرکزی یک سازمان دولتی بوده برای گرفتن تسهیلات بانکی شمول قوانین دستگاه‌های دولتی می‌شود. از منظر مدیریتی اتکا یک سازمان دولتی به حساب می‌آید و مدیرعامل آن توسط وزارت دفاع منصوب می‌شود. از حیث خدمات‌دهی اما خدمات آن عمومی بوده و به مانند شرکت‌های خصوصی فعال در این زمینه به تمام مردم خدمات ارائه می‌دهد. همین چندگانه باعث شده‌است که طبق گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس لزوم تعیین و تکلیف ماهیت این سازمان باید در دستور کار قرار گیرد. از آنجا که این سازمان زیر نظر نیروهای مسلح حساب می‌شود تعیین و تکلیف آن نیاز به اذن رهبر دارد.[۸]
مدیران عامل ویرایش
- …
- عباسقلی بختیار (۱۳۵۴ تا ۱۳۵۶)
- …
- حسن عابدینی
- حبیب‌الله بوربور (۱۰ فروردین ۱۳۷۰[۹] تا آبان ۱۳۷۶)
- سید مسعود میرکاظمی (آبان ۱۳۷۶ تا مهر ۱۳۸۰)
- حسین منصوری (مهر ۱۳۸۰ تا ؟)[۱۰]
- …
- علی کاظمی (؟ تا آبان ۱۳۹۲)
- محمدمهدی کربلائی (آبان ۱۳۹۲ تا دی ۱۳۹۷)[۱۱]
- عیسی رضایی (دی ۱۳۹۷ تا آبان ۱۳۹۹)[۱۲]
- مسعود حشمتی‌پور (آبان ۱۳۹۹ تا آذر ۱۴۰۰)[۱۳]
- مرتضی اعلمی (آذر ۱۴۰۰ تاکنون)[۱۴]
فعالیت‌های بین‌المللی ویرایش
در سال ۱۳۹۹ اولین فروشگاه خارج از ایران اتکا در کشور ونزوئلا و شهر کاراکاس در زمان مدیریت عیسی رضایی افتتاح گردید. این فروشگاه مگاسیس (Megasis) نام داشت. نام این فروشگاه بر گرفته از نام یک روستا از توابع بخش مرکزی شهرستان دشت آزادگان در استان خوزستان است.[۱۵] این خبر با توجه به دوران تحریم‌ها و حساسیت‌های زیاد بین دو کشور ایران و ونزوئلا در رسانه‌های داخلی و بین‌المللی بازتاب زیادی پیدا کرد.[۱۶]
پس از افتتاح این فروشگاه رسانه‌های مخالف حکومت ایران شبهاتی در زمینهٔ فعالیت اصلی این فروشگاه برای انتقال سلاح به ونزوئلا مطرح کردند.[۱۷][۱۸]
تا به امروز هیچ گونه سندی برای اثبات این مدعا یا جوابیه‌ای رسمی از سمت سازمان ارائه نشده‌است. ریشه این اتهامات تنها به سبقه نظامی مدیر آن زمان اتکا بر می‌گردد. همچنین صورت‌های مالی این فروشگاه با توجه به شرکت سهامی عام نبودن این سازمان منتشر نشده و اطلاعی از سود دهی آن وجود ندارد.
در فروشگاه مگاسیس بیش از ۲۵۰۰ قلم کالای ایرانی به مشتریان ارایه می‌گردد.[۱۶] میزان سرمایه‌گذاری در فاز نخست این فروشگاه ۱۰ میلیون دلار بوده‌است.[۱۵]
درآمد و سود دهی ویرایش
با توجه به عدم عمومی بودن مالکیت این هلدینگ اطلاعاتی در خصوص سرمایه، درآمد و سود دهی آن موجود نیست. صورت‌های مالی این سازمان انتشار عمومی نیافته‌است.
منابع ویرایش
- ↑ «قانون تشکیل سازمان تعاونی مصرف کادر نیروهای انتظامی». مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی. ۲۱ خرداد ۱۳۳۴. بایگانی‌شده از اصلی در ۹ آوریل ۲۰۱۶. دریافت‌شده در ۷ اكتبر ۲۰۲۲. تاریخ وارد شده در
|بازبینی=را بررسی کنید (کمک) - ↑ «قانون مربوط به عنوان سازمان تعاون مصرف کادر نیروهای مسلح شاهنشاهی». مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی. ۲۳ اردیبهشت ۱۳۴۷.[پیوند مرده]
- ↑ «قانون تغییر نام سازمان تعاونی مصرف کادر نیروهای انتظامی و اصلاح تبصره ۴ آن». مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی. ۳۰ فروردین ۱۳۶۲. بایگانی‌شده از اصلی در ۳ آوریل ۲۰۱۶. دریافت‌شده در ۷ اكتبر ۲۰۲۲. تاریخ وارد شده در
|بازبینی=را بررسی کنید (کمک) - ↑ «قانون الحاق سازمان تعاونی مصرف کادر نیروهای مسلح (اتکا) به فهرست نهادها و مؤسسات عمومی غیردولتی». مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی. ۲ شهریور ۱۳۹۵. بایگانی‌شده از اصلی در ۸ اكتبر ۲۰۱۶. دریافت‌شده در ۷ اكتبر ۲۰۲۲. تاریخ وارد شده در
|بازبینی=،|archive-date=را بررسی کنید (کمک) - ↑ «سازمان اتکا (هولدینگ)». اقتصاد آنلاین.
- ↑ «بهره‌مندی کامل حلقه‌های زنجیره تأمین در اتکا». خبرگزاری فارس. ۲۴ تیر ۱۳۹۹.
- ↑ «امضای تفاهم‌نامه همکاری جهت ارائه تسهیلات به بازنشستگان نیروهای مسلح». دفاع نیوز. ۱۰ اسفند ۱۳۹۹.[پیوند مرده]
- ↑ «اظهارنظر کارشناسی دربارهٔ لایحه الحاق سازمان تعاونی کادر نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران (اتکا) به فهرست نهادها و مؤسسات عمومی غیردولتی». مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی. ۸ مهر ۱۳۹۱. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۶ اوت ۲۰۲۲. دریافت‌شده در ۱۸ اوت ۲۰۲۲.
- ↑ «تصحیح یک خبر». جمهوری اسلامی (۳۴۲۶): ۲. ۱۴ فروردین ۱۳۷۰ – به واسطهٔ سامانه نشریات ایران.
- ↑ «انتصابات جدید در وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح». ایسنا. ۲۴ مهر ۱۳۸۰.
- ↑ «کربلایی مدیرعامل سازمان اتکا شد». خبرگزاری تسنیم. ۴ آبان ۱۳۹۲.
- ↑ «مدیرعامل جدید سازمان اتکا معرفی شد». خبرگزاری تسنیم. ۹ دی ۱۳۹۷.
- ↑ «سردار حشمتی‌پور مدیرعامل سازمان اتکا شد». باشگاه خبرنگاران جوان. ۳ آبان ۱۳۹۹.
- ↑ «مدیرعامل جدید سازمان اتکا منصوب شد». ایرنا. ۱۰ آذر ۱۴۰۰.
- ↑ ۱۵٫۰ ۱۵٫۱ «سازمان اتکا در ونزوئلا سوپرمارکت ایرانی تأسیس کرد». یورونیوز. ۳۱ ژوئیه ۲۰۲۰.
- ↑ ۱۶٫۰ ۱۶٫۱ «افتتاح اولین فروشگاه اتکا در ونزوئلا». ایسنا. ۱۰ مرداد ۱۳۹۹.
- ↑ «راه‌اندازی فروشگاه نظامیان ایران در ونزوئلا». ایران اینترنشنال. ۱۶ تیر ۱۳۹۹.
- ↑ «ردپای وزارت دفاع ایران در صادرات مواد غذایی به ونزوئلا». رادیو فردا. ۱۶ تیر ۱۳۹۹.