سازمان تنظیم مقررات رسانه‌های صوت و تصویر فراگیر

سازمانی در ایران

سازمان تنظیم مقررات رسانه‌های صوت و تصویر فراگیر در فضای مجازی با اختصار «ساترا» یکی از نهادهای وابسته به صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران است که مسئولیت تنظیم‌گریِ رسانه‌های صوت و تصویر فراگیر در فضای مجازی ایران را بر عهده دارد.

سازمان تنظیم مقررات رسانه‌های صوت و تصویر فراگیر در فضای مجازی (ساترا)
بنیان‌گذاری۱۳۹۵
هدفتنظیم‌گری رسانه‌های صوت و تصویر فراگیر
رئیسسعید مقیسه
سازمان مادر
صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران
وبگاه

لطف‌الله سیاهکلی و سید محمدصادق امامیان به ترتیب ریاست سازمان تنظیم مقررات صوت و تصویر فراگیر در فضا مجازی را بر عهده داشتند. از بهمن‌ماه ۱۴۰۰، سعید مقیسه ریاست این سازمان را برعهده دارد.[۱][۲][۳][۴]

شکل‌گیری ویرایش

این سازمان طبق اصل ۴۴ قانون اساسی و نظریه تفسیری شورای نگهبان و نیز بر اساس ابلاغیه مورخ ۹۴/۰۶/۲۲ به ریاست جمهور (به عنوان ریاست شورای عالی فضای مجازی) تشکیل شده‌است. برخی از اصلی‌ترین اسناد تبیین جایگاه تشکیلاتی ساترا بدین شرح است:

۱- بر مبنای ماده ۷ اساسنامه سازمان صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران مصوب سال ۱۳۶۲ با اصلاحات و الحاقات بعدی مقرر شده‌است که «تأسیس فرستنده و پخش برنامه‌های رادیویی و تلویزیونی هر نقطه کشور در انحصار این سازمان بوده و چنانچه اشخاص حقیقی یا حقوقی اقدام به تأسیس یا بهره‌برداری از چنین رسانه‌هایی کنند از ادامه کار آنان جلوگیری به عمل آمده و تحت تعقیب قانونی قرار خواهند گرفت».

۲- ماده ۱۴ قانون وظایف و اختیارات وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات مصوب سال ۱۳۸۲ بیان می‌دارد «اختیارات و وظایف مربوط به این وزارت مندرج در این قانون شامل محدوده وظایف و اختیارات سازمان صداوسیما و نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران نمی‌شود و قوانین و مقررات مربوط به آنان به قوت خود باقی است».

۳- بر اساس بند «ب» نظریه تفسیری شماره ۹۷۹/۲۱/۷۹ مورخ ۱۰/۰۷/۱۳۷۹ شورای نگهبان پیرامون اصول ۴۴ و ۱۷۵ قانون اساسی: «مطابق نص صریح اصل چهل و چهارم قانون اساسی، در نظام جمهوری اسلامی ایران رادیو و تلویزیون دولتی است و تأسیس و راه‌اندازی شبکه‌های خصوصی رادیویی و تلویزیونی به هر نحو، مغایر این اصل می‌باشد. بدین جهت انتشار و پخش برنامه‌های صوتی و تصویری از طریق سیستم‌های فنی قابل انتشار فراگیر (همانند ماهواره، فرستنده، فیبر نوری و غیره) برای مردم در قالب امواج رادیویی و کابلی غیر از سازمان صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران، خلاف اصل مذکور است».

۴- طبق نظر صریح مقام معظم رهبری، «مسئولیت صدور مجوز و تنظیم مقررات صوت و تصویر فراگیر در فضای مجازی و نظارت بر آن منحصراً بر عهده سازمان صدا و سیما است». ضمن اینکه رئیس وقت قوه قضائیه با توجه به ابلاغیه سال ۱۳۹۴ مقام معظم رهبری (مدظله العالی)، طی بخشنامه شماره ۱۰۰/۱۷۸۴۳۹/۹۰۰۰ مورخ ۲۸/۱۰/۱۳۹۸ خطاب به مراجع قضایی سراسر کشور بر لزوم اخذ هرگونه استعلام دربارهٔ صوت و تصویر فراگیر در فضای مجازی از حیث پروانه فعالیت، مقررات و موضوعات مرتبط از سازمان صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران، تأکید نموده‌اند.

همچنین در دی‌ماه ۱۳۹۸، ابراهیم رئیسی (رئیس وقت قوه قضاییه) در بخشنامه‌ای اعلام کرد هر گونه فعالیت در زمینه «صوت و تصویر فراگیر» صرفاً در صورت اخذ مجوز از صداوسیما مجاز است.[۵] بر این اساس، تمام نهادهای حاکمیتی شامل دولت، مجلس شورای اسلامی، مرکز ملی فضای مجازی، نهادهای نظارتی نظیر شورای نگهبان و سازمان بازرسی کل کشور و سایر ارکان قوه قضاییه در لزوم انجام تنظیم‌گری رسانه‌های صوت و تصویر فراگیر توسط ساترا «به نمایندگی از سازمان صداوسیما» متفق‌القول هستند. بر اساس مصوبه مجلس مسئولیت صدور مجوز و تنظیم مقررات صوت و تصویر فراگیر و نظارت بر آن هم بر عهده سازمان تنظیم مقررات صوت و تصویر فراگیر فضای مجازی (ساترا) گذاشته شده‌است.

نخستین نمایشگاه رسانه‌های صوت و تصویر فراگیر ایران (رصتا) ویرایش

سازمان تنظیم مقررات رسانه‌های صوت و تصویر فراگیر در فضای مجازی، نخستین نمایشگاه «رصتا» را هفته دوم اسفندماه ۱۴۰۱ در محل نمایشگاه‌های بین‌المللی تهران با حضور سکوها و رسانه‌های صوت و تصویر فراگیر سراسر کشور برگزار کرد.[۶]

دریافت مجوز و رسانه‌های دارای مجوز ویرایش

رسانه‌های دارای مجوز[۷] ویرایش

لیست رسانه‌های دارای مجوز معتبر
ردیف نام رسانه تاسیس وضعیت مالک مدیر آدرس اینترنتی
۱ آپارات ۱۳۸۹ فعال صبا ایده[۸][۹] محمدجواد شکوری مقدم[۱۰] https://www.aparat.com/
۲ نماوا فعال
۳ رادیو معدن ۱۳۹۱ فعال رادیو معدن مهندس علی دوستی https://radiomadan.ir
۴ تلویزیون اینترنتی فناوری اطلاعات و آموزش ۱۴۰۱ فعال محمد محمدی هلدینگ رسانه سنتر https://itiv.ir
۵ شهر تی وی فعال هلدینگ رسانه سنتر [۱۱][۱] سینا مرادحسینی https://shahrtv.com
۶ گپ فیلم سروش پلاس فعال
۷ روستا تی وی فعال هلدینگ رسانه سنتر سامان مرادحسینی https://roustatv.com
۸ فیلیمو فعال
۹ بیپ تونز فعال
۱۰ آی گپ تیوی فعال
۱۱ ریل نیوز ۱۳۹۶ فعال هلدینگ رسانه سنتر محمد محمدی https://media.rail-news.ir
۱۲ شبکه هدهد فعال
۱۳ فیلو ۱۳۹۷ فعال ایده پردازان درفک سید عباس میرعظیمی https://ifilo.net/

مجمع رصتا ویرایش

مجمع رصتا به عنوان نهادی با رویکرد خودتنظیم‌گری مشارکتی در حوزه صوت و تصویر فراگیر، با تلاش رسانه‌های دارای مجوز از ساترا و درجه‌ای از نظارت و تأیید ساترا، با هدف مشارکت مؤثر فعالان صنعت در فرایندهای تنظیم‌گری و ساماندهی امور مربوط به خدمات رسانه‌ای صوت و تصویر فراگیر در فضای مجازی تشکیل شد.

نام اعضای شورای راهبری مجمع رصتا ۱۴۰۲
شماره نام خانوادگی نام رسانه سمت
۱ مهدی شاملو رسانه آنتن رییس شورای راهبری رصتا
۲ سامان مرادحسینی رسانه روستا تی وی سخنگوی شورای راهبری رصتا
۳ آرش دارابیان رسانه اپیزود دبیر شورای راهبری رصتا
۴ امیر رضاخانیان رسانه گپ فیلم عضو شورای راهبری رصتا
۵ محمدعلی طهرانچی رسانه بادصبا عضو شورای راهبری رصتا
۶ فرزاد آذری پور رسانه هاشور عضو شورای راهبری رصتا
۷ مهران ده نمکی آریو عضو شورای راهبری رصتا
۸ امیرحسین حیدری رسانه تماشاخونه عضو شورای راهبری رصتا

جستارهای وابسته ویرایش

منابع ویرایش

  1. «ریاست سازمان». سازمان تنظیم مقررات رسانه‌های صوت و تصویر فراگیر در فضای مجازی. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۶ اکتبر ۲۰۲۱. دریافت‌شده در ۲۹ ژوئن ۲۰۲۲.
  2. «جوابیه سازمان تنظیم مقررات صوت و تصویر فراگیر در فضای مجازی».
  3. «گفتگو با رئیس سازمان تنظیم مقررات صوت و تصویر/ وارد قضیه «روبیکا» نشدیم». بایگانی‌شده از اصلی در ۱۸ ژانویه ۲۰۲۱. دریافت‌شده در ۱۷ سپتامبر ۲۰۲۰.
  4. «صداوسیما می‌خواهد نظم قدیم خود را در شبکه نمایش خانگی پیاده کند».
  5. «فعالیت «صوت و تصویر فراگیر» صرفاً با مجوز صداوسیما مجاز است / مصادیق صورت و تصویر فراگیر چیست؟». تابناک.
  6. «نخستین نمایشگاه ساترا افتتاح شد». ایسنا. ۲۰۲۳-۰۳-۰۲. دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۰۳-۱۳.
  7. «رسانه‌های دارای مجوز - سازمان تنظیم مقررات رسانه‌های صوت و تصویر فراگیر». بایگانی‌شده از اصلی در ۸ اوت ۲۰۲۲. دریافت‌شده در ۷ سپتامبر ۲۰۲۲.
  8. «صباایده | پیشرو در صنعت کسب‌وکارهای فناورانه». www.sabaidea.com. دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۰۹-۰۷.
  9. «داستان صباایده | از یک تیم ۳ نفره تا یک خانوادهٔ ۱۵۰ نفره». www.sabaidea.com. دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۰۹-۰۷.
  10. «آپارات - سرویس اشتراک ویدیو». آپارات - سرویس اشتراک ویدیو. دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۰۹-۰۷.
  11. هلدینگ رسانه سنتر. «هلدینگ رسانه سنتر». رسانه سنتر.