سازمان جلب سیاحان
سازمان جلب سیاحان در تلاش برای ترغیب گردشگران برای سفر به ایران در سال ۱۳۴۲ بنیانگذاری شد. به‌دلیل سرعت رو به افزایش صنعت گردشگری و روی آوردن گردشگران خارجی برای مسافرت به ایران و توسعه مواصلات و ارتباطات کشور و همچنین برای هماهنگی و نظارت بر کلیه فعالیت‌های جهانگردی کشور دایر شد، و در آن زمان صنعت گردشگری رفته‌رفته جای خود را میان سایر صنایع کشور باز نمود. به منظور معرفی بیشتر کشور و آشنا ساختن سایر ملل به خصوصیات ملی و آثار تاریخی و تمدن ایران و همچنین ترغیب جهانگردان و ایرانیان به مشاهده آثار باستانی و مناظر طبیعی و ایجاد تسهیلات در مسافرت آن‌ها و تمرکز و هماهنگی کامل در امور مربوط به سیاحت تأسیس شد. این سازمان در بدو تأسیس تحت نظر مستقیم نخست‌وزیر اداره شد و سرپرست آن سمت معاونت نخست‌وزیر را داشت.[۱]
تاریخچه ویرایش
پس از انقلاب مشروطیت ورود گردشگران خارجی به ایران افزایش یافت ولی هیچ‌گاه گردشگری به‌عنوان صنعت به‌شکل امروزی که دارای تشکیلات منظم و قوانین و مقررات است و صنعتی درآمدزا است، مورد توجه نبود. توجه ویژه به صنعت گردشگری در ایران از نیم قرن پیش به این طرف به منظور شناساندن مفاخر و تمدن ایران رسماً شکل گرفت و برای اولین بار از سال ۱۳۱۴ اداره‌ای در وزارت داخله (وزارت کشور) به نام «اداره سیاحان خارجی و تبلیغات» تأسیس شد که فعالیت آن محدود به چاپ نشریات و کتابچه‌های راهنمای گردشگری ایران بود. بعد از شهریور ۱۳۲۰ اداره یادشده جای خود را به «شورای عالی جهانگردی» داد که زیرنظر وزارت کشور بود و در نهایت در سال ۱۳۴۴ با فرمانی دایر بر اجرای قانونی سازمان جلب سیاحان که به تصویب مجلس‌های سنا و شواری ملی رسیده بود «سازمان جلب سیاحان» تأسیس شد و این سازمان به صورت رسمی کار خود را آغاز کرد. در سال ۱۳۵۳ با الحاق سازمان جلب سیاحان در وزارت اطلاعات این وزارتخانه به «وزارت اطلاعات و جهانگردی» تغییر نام یافت.[۲]
تشکیلات ویرایش
این سازمان دارای شورایی با ترکیب وزارتخانه‌های اقتصاد، کشور، فرهنگ و هنر، سازمان برنامه و بودجه، کانون جهانگردی ایران و سه نفر صاحب‌نظر و مطلع به پیشنهاد سرپرست سازمان و تصویب نخست‌وزیر بود. اعضای این شورا به مدت ۲ سال انتخاب و به صورت افتخاری انجام وظیفه نموده و انتخاب مجدد آن‌ها بلامانع بود. همچنین جلسات آن هر ۲ ماه یکبار تشکیل می‌شد.[۳]
این اداره در تلاش برای ترغیب گردشگران برای سفر به ایران بود. در آستانه دهه ۱۳۴۰، اداره امور جهانگردی در وزارت کشور تشکیل شد. توسعه ارتباطات کشور و افزایش سرعت گردشگری در این دهه تاریخ‌ساز، باعث شد تا در سال ۱۳۴۲ «سازمان جلب سیاحان» راه‌اندازی شود. این سازمان دارای شورایی با ترکیب وزارتخانه‌های اقتصاد، کشور، فرهنگ و هنر، سازمان برنامه و بودجه، کانون جهانگردی ایران و ۳ عضو صاحب‌نظر و مطلع به پیشنهاد سرپرست سازمان و زیرنظر مستقیم نخست‌وزیر بود. اساسنامه سازمان نیز در ۲۱ اردیبهشت‌ماه ۱۳۴۵ تصویب شد. پس از گذر از این دهه، محمدرضا پهلوی برای توسعه برنامه‌های گردشگری در ایران و ورود آسان‌تر غربی‌ها به ایران، در سال ۱۳۵۳ سازمان جلب سیاحان را در وزارت اطلاعات و جهانگردی آن روزگار، ادغام کرد. اما رویکرد امنیتی این سازمان، به توسعه و رونق گردشگری کشور کمک شایانی نکرد.[۴]
منابع ویرایش
- ↑ «قانون سازمان جلب سیاحان». مرکز پژوهش‌های مجلس.
- ↑ «۲۱ اردیبهشت ۱۳۴۵، سالروز تصویب اساسنامه سازمان جلب سیاحان». سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران.
- ↑ «اساسنامه سازمان جلب سیاحان». مرکز پژوهش‌های مجلس.
- ↑ «سازمان جلب سیاحان، از وزارت داخله تا وزارت ارشاد». همشهری. ۲۱ مهر ۱۳۹۹.