شبدیز

برای دیگر کاربردها، شبدیز (ابهام‌زدایی) را ببینید.

شبدیز (به معنی شب‌رنگ و شب‌مانند) اسب سیاه‌رنگ خسرو پرویز بود شبدیز بسیار مورد علاقهٔ خسرو بود و گفته بود هرکس خبر مرگ شبدیز را بیاورد اعدام خواهد کرد.

خسرو پرویز سوار بر شبدیز، طاق بستان

فردوسی

مرا اسب شبدیز و شمشیر تیز

نگیرم فریب و ندارم گریز

طبق داستانی که قدیمی‌ترین آن در شعر عربی خالد بن فیاض است، پس از مرگ شبدیز باربد قطعه ای بسیار غمناک برای خسرو پرویز اجرا کرد و در آن به‌تلویح به این خبر اشاره کرد، خسرو پرویز این را فهمید و گریست و گفت «شبدیز مرد!» و باربد گفت «این را [=خبر مرگ شبدیز] شاه گفت» و بدین‌ترتیب از مرگ رهایی یافت. مشابه این داستان در منابع دیگر نیز آمده‌است.

در ادبیات

سوزنی

ز رخش رستم و شبدیز خسرو

نکردم یاد و از وی یاد کردم

منوچهری

رخش با او لاغر و شبدیز با او کندرو

ورد با او ارجل و یحموم با او اژگهن

لامعی

همواره پشت و یار من پوینده بر هنجار من

خاراشکن رهوار من شبدیزخال و رخش عم

منابع

• Browne, Edward Granville (1999). A Literary History of Persia from the Earliest Times Until Firdawsí (به انگلیسی). Elibron.

• تفضلی، احمد. «باربد». [[دانشنامهٔ جهان اسلام]]. بنیاد دائرةالمعارف اسلامی. دریافت‌شده در ۱۶ نوامبر ۲۰۱۱.