شهرسازی ایرانی

فرم در شهر ایرانی نیروهای آشکار و پنهانی ست که در طول زمان اثر کرده و در قالب توده‌ها و فضاها تجلی پیدا کرده.[۱]

عوامل تاثیر گذار

ویرایش

به‌طور کلی نیروها و عوامل زیادی بر فرم شهر در مقیاس‌های مختلف و مراحل مختلف شکل‌گیری و تکامل تأثیر می‌گذارند.عوامل طبیعی مثل:پستی بلندی‌ها و توپوگرافی زمین ،مسیر آبراهه،نوع خاک،پوشش گیاهی و ...عوامل اقلیمی مانند:تابش،باد،بارندگی و...در فرم توده‌ها ،اجزای معماریو ویژگی‌های کالبدی مانند:تناسبات ،انواع مصالح و...تاثیر داشته‌اند. عوامل دیگر:عوامل اجتماعی،اقتصادی،انسانی،اعتقادی ،آرمانی و جهان بینی،حکومتی،سیاسی و کالبدی.

فرم شهر پس از اسلام

ویرایش

پس از اسلام با جهان بینی نسبی که به وجود می آید.[۲]نیروهای بیش تری مجال عمل و تأثیر بر شهر و یکدیگر پیدا می‌کنند و فرم شهر به تدریج اجتماعی تر و بازتر می‌شود.نظم هندسی که در فرم اجزای معماریو درون بناها و فضاهایشان جریان دارد،جای خود را به نظمی فضایی در ابعاد مختلف می‌دهد.ممکن است این نظم از نظر هندسی نا منظم به نظر رسد مانند بافت شهرهای تاریخی یزد،کرمان،اصفهان و ... با این توصیف ،این شهرها را نمی‌توان با شهرهای ارگانیک(در قرون وسطی)[۳]یا حتی شهرهای عربی-اسلامی"[۴]به رقم وجود برخی مشابهت‌های کالبدی یکسان و مشابه دانست.و باید در پس بافت‌های در هم تنیده و معابر به ظاهر نامنظم،به لایه‌های عمیقی از اندیشه و فرهنگ ایرانی-اسلامی نگاه کرد.

منابع

ویرایش
  1. مقاله "بنیادهای فلسفی و اساطیری شهر ایرانی"/رضایی راد،محمد
  2. "از شار تا شهر /دکتر حبیبی
  3. "تاریخ شکل شهر/موریس،جیمز
  4. شهر های عربی اسلامی"سلیم،حکیم بسیم
  • سومین کنگره تاریخ معماری و شهرسازی ایران/آیت الله زاده شیرازی،دکتر باقر.