شهر (رمان)
شهر (به کُردی: شار) رمانی به زبان کُردی سورانی است که توسط حسین عارف نویسندهٔ کُرد نوشته شده‌است.[۱]
شهر، نخستین رمان حسین عارف بوده که جلد یکم آن در ۱۹۸۶ و جلد دوم آن پانزده سال بعد در سلیمانیه منتشر شده‌است.[۲][۳][۴] پس از نخستین چاپ رمان شهر در دو جلد، انتشارات آراس در سال ۲۰۱۱ این رمان را در قالب «مجموعه آثار حسین عارف» در یک مجلد در ۵۵۲ صفحه در اربیل به چاپ رساند.[۵][۶] محل وقوع داستان در این رمان شهر سلیمانیه در کردستان عراق است.[۷] حسین عارف این رمان را به یاد دویستمین سال تأسیس شهر سلیمانیه تقدیم کرده‌است.[۶] رمان شهر تاکنون به فارسی ترجمه نشده‌است.
| نویسنده(ها) | حسین عارف |
|---|---|
| عنوان اصلی | شار |
| کشور | اربیل |
| زبان | کردی (سورانی) |
تعداد جلد | ۲ |
| موضوع(ها) | رمان |
| گونه(های) ادبی | رئالیسم |
| ناشر | آراس |
تاریخ نشر | ۱۹۸۶ (جلد اول) ۲۰۰۱ (جلد دوم) |
| شمار صفحات | ۵۵۲ |
شخصیت‌ها ویرایش
سبک ویرایش
سبک این رمان واقع‌گرایی اجتماعی و تاریخی است. حسین عارف در این رمان تلاش کرده تا شهر سلیمانیه و تاریخ قدیم این شهر در دههٔ ۱۹۴۰ را توصیف کند و به همین دلیل رمان شهر سرشار از شرح وقایع تاریخی منطقهٔ کردستان و کشور عراق است. از جملهٔ این رویدادها می‌توان به سیل بزرگ شهر سلیمانیه، فقر و تنگدستی مردم در دوران پس از جنگ چهانی دوم، ورود تلویزیون به شهر در ابتدای دههٔ ۱۹۵۰، کشته شدن اختر همسر رِشول در تظاهرات، بازگرداندن پیکر شیخ محمود و … اشاره کرد که در رمان شهر مورد اشاره قرار گرفته‌اند عارف در توصیف این وقایع، داستان و تاریخ را در هم آمیخته و ماجرای داستان را در بطن رویدادهای تاریخی واقعی روایت کرده‌است.[۸][۱۰]
بخش نخست رمان شار به شرح عمومی ماجراهای درون شهر در ارتباط با رویدادهای تاریخی اختصاص دارد، اما بخش دوم که در آن حسین عارف پس از ۱۳ سال بار دیگر سراغ شهر آمده، شخصیت‌ها نقش مهمی دارند و نویسنده به بیان روانشناسانهٔ شخصیت‌ها دست زده‌است. در بخش دوم همچنین راوی داستان تغییر می‌کند و وحل وقوع رویدادها نیز محدودتر می‌شود و از این طریق افکار و روحیات و دغدغه‌های شخصیت‌ها به صورت جزئی‌تری به خواننده معرفی می‌شود. منتقدان از بخش ادب به عنوان وجه اجتماعی و از بخش دوم به عنوان وجه سیاسی رمان شهر یاد کرده‌اند.[۸]
حسین عارف همچنین با توصیف روابط جنسی بین دو شخصیت درویش و مریم به بخش‌هایی از رمان خود جنبه‌ای اروتیک بخشیده‌است.[۹]
جایگاه در ادبیات کردی ویرایش
رمان شار در میان کردها و مخاطبان ادبیات کردی، به ویژه در کردستان عراق بسیار شناخته شده‌است. در نظرسنجی سال ۲۰۱۹ انتشارات و مرکز فرهنگی اندیشه از ۱۰۰ رمان‌نویس، داستان‌نویس، منتقد و متخصص در زمینهٔ رمان برای انتخاب ۵۰ رمان برتر ادبیات کردی، رمان شهر به عنوان برترین رمان تاریخ ادبیات کردی در جایگاه اول قرار گرفت.[۵]
منابع ویرایش
- ↑ احمدزاده، هاشم. ۲۰۰۳. ملت و رمان: مطالعه‌ای در تحلیل روایت فارسی و کُردی، اوپسالا؛ صص ۲۴۶–۲۴۷.
- ↑ باس‌نیوز: مقدمه‌ای بر ادبیات داستانی کردستان عراق، نوشتۀ کاوان محمدپور، نوشته‌شده در ۲۳ مهر ۱۳۹۸؛ بازدید در ۹ شهریور ۱۴۰۰.
- ↑ کُردستان‌پُست: رمان کردی در میان روند و نظریات متفاوت ادب جهانی، تأثیرات و تأثرات (به کُردی)، نوشتۀ دلشاد کاوانی، نوشته‌شده در ۸ ژوئیۀ ۲۰۲۱؛ بازدید در ۳۱ اوت ۲۰۲۱.
- ↑ دانشنامۀ زانیاری: رمان در ادبیات کردی (به کُردی)، نوشتۀ محمد رزگار، نوشته‌شده در ۸ ژانویۀ ۲۰۲۱؛ بازدید در ۳۱ اوت ۲۰۲۱.
- ↑ ۵٫۰ ۵٫۱ انتشارات اندیشه: بهترین رمان تاریخ ادبیات کُردی: «شهر» حسین عارف (به کُردی)، نوشتۀ کوردو شابان، نوشته‌شده در ۶ اکتبر ۲۰۱۹؛ بایگانی‌شده در ۳۱ اوت ۲۰۲۱ توسط Wayback Machine بازدید در ۳۱ اوت ۲۰۲۱.
- ↑ ۶٫۰ ۶٫۱ عارف، حسین. ۲۰۱۱. شهر (به کُردی)، سلیمانیه: آراس؛ بازدید در ۳۱ اوت ۲۰۲۱.
- ↑ دنگکان: داستان و مفهوم مکان (به کُردی)، نوشتۀ حمه فریق حسن، نوشته‌شده در ۱۳ اکتبر ۲۰۱۲؛ بازدید در ۳۱ اوت ۲۰۲۱.
- ↑ ۸٫۰ ۸٫۱ ۸٫۲ چاودیر: به بهانۀ تولد ۸۴ سالگی حسین عارف (به کُردی)، نوشتۀ شالاو حبیبه، نوشته‌شده در ۲۱ نوامبر ۲۰۲۰؛ بازدید در ۳۱ اوت ۲۰۲۱.
- ↑ ۹٫۰ ۹٫۱ هولیر: شب‌های باکو و عبور از خط قرمز (به کُردی)، نوشتۀ دلشاد کاوانی، نوشته‌شده در ٩ اوت ۲۰۲۰؛ بایگانی‌شده در ۳۱ اوت ۲۰۲۱ توسط Wayback Machine بازدید در ۳۱ اوت ۲۰۲۱.
- ↑ پولیتیک پرس: فرهاد چومانی: هیچ حوزۀ دیگری از زندگی به اندازۀ ادب تاب توصیف زندگی را ندارد (به کُردی)، گفت‌وگوی دیار لطیف با فرهاد چومانی، نوشته‌شده در ۲۹ مه ۲۰۲۱؛ بازدید در ۳۱ اوت ۲۰۲۱.