عام الوفود یا سنة الوفود، عنوانی است که بر سال نهم هجری قمری -مصادف با ۶۳۱ میلادی- نامگذاری کرده‌اند. علت این نامگذاری، حضور نمایندگان از قبایل و طوایف مختلف اطراف مدینه، برای عقد تفاهم‌نامه با محمد (سلام خدا بر او و خانواده اش باد ) و ابراز اسلام بوده‌است. این وقایع بعد از سال ۹ هجری و پس از غزوه تبوک است. برخی منابع تعداد این نمایندگان را بیش از هفتاد نفر ذکر کرده‌اند.[۱][۲]

نام‌گذاری ویرایش

عام به معنای سال و وفود به معنای نماینده است. علت این نام‌گذاری، به جهت حضور نمایندگان بسیاری از قبایل مختلف، جهت پذیرش اسلام و اعلام تبعیت از اسلام و پیامبر اسلام محمد ( سلام خدا بر او و خانواده اش باد ) ، در این سال بوده‌است. بنابر برخی منابع، پس از این وقایع سوره نصر نازل شد: «إِذَا جَاء نَصْرُ اللَّهِ وَالْفَتْحُ؛ وَرَأَیْتَ النَّاسَ یَدْخُلُونَ فِی دِینِ اللَّهِ أَفْوَاجًا؛ فَسَبِّحْ بِحَمْدِ رَبِّکَ وَاسْتَغْفِرْهُ إِنَّهُ کَانَ تَوَّأبًا»[۳]

قبایل و افراد ویرایش

در این سال، قبایلی چون مرة، فزاره، بنی‌اسد، بنی‌کلاب، بنی بکاء، بنی‌کنانه و باهله به‌طور کامل اسلام آوردند.[۴][۵] نمایندگان دیگر از قبایل مختلف نزد محمد (سلام خدا بر او و خانواده اش باد ) حاضر شدند که برخی از آنها عبارتند از[۵]:

  • نمایندگان ثقیف (که دو مرتبه نماینده ارسال کردند)
  • نمایندگان بنی تمیم
  • نمایندگان بنی سعد
  • نمایندگان بنی أسد
  • نمایندگان عبد القیس
  • نمایندگان نجران
  • نمایندگان بنو زنیة (بنو رشدة)
  • نمایندگان بنی عذرة

در سال دهم و یازدهم نیز برخی قبایل، نمایندگانی به نزد محمد (سلام خدا بر او و خانواده اش باد) فرستادند، از جمله[۵]:

  • نمایندگان بنی تغلب
  • نمایندگان رهاویین
  • نمایندگان بنی حنیفة
  • نمایندگان یمن
  • نمایندگان معان
  • نمایندگان بنی عامر
  • نمایندگان بنی فزارة
  • نمایندگان غامد
  • نمایندگان کندة
  • نمایندگان بنی‌سلامان
  • نمایندگان خثعم
  • نمایندگان بنی الحارث
  • نمایندگان محارب
  • نمایندگان زبید (سال یازدهم)
  • نمایندگان نخع (سال یازدهم)

برخی از حضور نمایندگان در مدینه، تاریخ مشخصی برایشان ذکر نشده‌است، از جمله[۵]:

  • نمایندگان ازد شنوئة
  • نمایندگان مهرة
  • نمایندگان بنی شیبان
  • نمایندگان اشعریون
  • نمایندگان بنی حنیفة
  • نمایندگان احمس
  • نمایندگان قیس بن غربة
  • نمایندگان غافق
  • نمایندگان حضر موت
  • نمایندگان حکم بن حزن کلفی
  • نمایندگان بنی بکر بن وائل
  • نمایندگان صدف
  • نمایندگان بنی سحیم
  • نمایندگان بنی سدوس
  • نمایندگان جشمی (جیشانی)
  • نمایندگان بهراء
  • نمایندگان بارق
  • نمایندگان عمرو بن معدی کرب زبیدی
  • نمایندگان طارق بن عبدالله
  • نمایندگان عنزة
  • نمایندگان بنی سعد هذیم
  • نمایندگان اسلم
  • نمایندگان بنی هلال
  • نمایندگان بنی عقیل بن کعب
  • نمایندگان خولان
  • نمایندگان تجیب

پانویس ویرایش

  1. السیرة النبویة، ابن هشام، ج5، ص248، تحقیق: طه عبد الرؤوف سعد، دار الجیل، بیروت، ط1990.
  2. الرحیق المختوم، صفی الرحمن المبارکفوری، ص436-452.
  3. «عام الوفود». عام الوفود - پرسمان. بایگانی‌شده از اصلی در ۲ ژانویه ۲۰۲۰. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۱-۰۲.
  4. «عام الوفود - دیکشنری آنلاین آبادیس» مقدار |نشانی= را بررسی کنید (کمک). Abadis Dictionary. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۱-۰۲.[پیوند مرده]
  5. ۵٫۰ ۵٫۱ ۵٫۲ ۵٫۳ «الصحیح من سیرة النبی الأعظم صلّی الله علیه وآله - العاملی، السید جعفر مرتضی - کتابخانه مدرسه فقاهت». lib.eshia.ir. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۱-۰۲.