فرازمین و فروزمین
فرازمین و فروزمین یا فرابوم و فروبوم[۱][۲] (انگلیسی: Horst and graben) در زمین‌شناسی به پدیده‌ها و عوارضی گفته می‌شود که از قطعات گسلی برخاسته و فرورفته‌ای به نام فرازمین و فروزمین تشکیل شده‌است. این عارضه بر اثر گسل‌های عادی و پدیده کافت ناشی از زمین‌ساخت کششی پدید می‌آید. فرازمین و فروزمین زمانی پدید می‌آید که گسل‌های عادی با شیب مخالف به صورت جفت و با امتداد موازی پدید آمده و همیشه با هم تشکیل می‌شوند. اندازه هر پدیده می‌تواند از چند سانتی‌متر تا ده‌ها کیلومتر متغیر باشد و جابه‌جایی عمودی نیز می‌تواند تا چند هزار متر باشد. حرکت در دو طرف هر بلوک معمولاً برابر است و در نتیجه انحراف کمی ایجاد می‌شود.
پدیده‌ها ویرایش
فرازمین ویرایش
فرازمین بخشی از پوسته است که نسبت به بلوک‌های دو طرف برخاسته است و این برخاستگی در نتیجه دورشدن گسل‌های کناری آن از یکدیگر است. فرازمین‌ها می‌توانند عارضه‌هایی مانند فلات‌ها، رشته‌کوه‌ها یا پشته‌ها را در دو طرف دره‌ها تشکیل دهند.
فروزمین ویرایش
فروزمین بخشی از پوسته است که نسبت به بلوک‌های دو طرف پایین آمده‌است و این فرورفتگی در نتیجه نزدیک‌شدن و فرورفتن گسل‌های کناری آن به سمت یکدیگر است. فروزمین عارضه‌های کم ارتفاعی مانند حوضه‌ها و دره‌های کافتی را تشکیل می‌دهد. فروزمین‌ها نسبت به عرضشان می‌توانند بسیار بلند باشند.
نمونه‌ها ویرایش
استان حوضه و کوهستان در غرب ایالات متحده آمریکا منطقه وسیعی متشکل از دره‌ها و پشته‌های متناوب است که بر اثر فرازمین و فروزمین و قطعات گسلی کج‌شده پدید آمده‌است.
جستارهای وابسته ویرایش
منابع ویرایش
- ↑ «فرابوم» [زمین‌شناسی، ژئوفیزیک] هم‌ارزِ «horst»؛ منبع: گروه واژه‌گزینی. جواد میرشکاری، ویراستار. دفتر اول. فرهنگ واژه‌های مصوب فرهنگستان. تهران: انتشارات فرهنگستان زبان و ادب فارسی. شابک ۹۶۴-۷۵۳۱-۳۱-۱ (ذیل سرواژهٔ فرابوم)
- ↑ «فروبوم» [زمین‌شناسی، ژئوفیزیک] هم‌ارزِ «graben»؛ منبع: گروه واژه‌گزینی. جواد میرشکاری، ویراستار. دفتر اول. فرهنگ واژه‌های مصوب فرهنگستان. تهران: انتشارات فرهنگستان زبان و ادب فارسی. شابک ۹۶۴-۷۵۳۱-۳۱-۱ (ذیل سرواژهٔ فروبوم)
- مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیا. «Horst and graben». در دانشنامهٔ ویکی‌پدیای انگلیسی، بازبینی‌شده در ۹ اوت ۲۰۲۳.
 | این یک مقالهٔ خرد زمین‌ساخت است. می‌توانید با گسترش آن به ویکی‌پدیا کمک کنید. |