فرهنگ‌نویسی

فرهنگ‌نویسی یا فرهنگ‌نگاری یکی از حوزه‌های دانش زبان‌شناسی است که به بررسی نحوهٔ نگارش و تدوین فرهنگ‌ها و واژه‌پردازی می‌پردازد. فرهنگ‌نویس ممکن است فرهنگ لغت (قاموس)، واژه‌نامه، یا اصطلاحنامه بنویسد و ترتیب دهد. کوشش اصلی در فرهنگ‌نویسی بر این است تا داده‌های مربوط به یک واژه (همچون معنی، تلفظ، املا، کاربردها، نمونه‌ها، و غیره) تا حد ممکن برای کاربران قابل دستیابی و به شکلی کاربرپسند عرضه شود. حوزهٔ فرهنگ‌نویسی با ترتیب دادنِ واژه‌یاب‌ها و نیز با حوزهٔ دانشنامه‌نویسی ارتباط نزدیک دارد.

نقش پیکره در فرهنگ‌نویسی

پیکره مهم‌ترین رکن در تدوین یک فرهنگ عمومی جامع یک‌زبانه محسوب می‌شود و عناصر تشکیل‌دهندهٔ آن عبارت‌اند از:

• منابع نوشتاری، از کهن‌ترین نوشته‌ها تا زمان تدوین فرهنگ، شامل کتاب‌ها و رساله‌هایی در موضوعات مختلف ادبی، دینی، تاریخی، اسناد حقوقی، قضایی، پیمان‌نامه‌ها، نامه‌ها، داستان‌ها، سفرنامه‌ها، وبگاه‌ها و جز آنها.
• منابع گفتاری، ازجمله استفاده از نوارهای صوتی حاوی گفتگوهای روزمرهٔ اهل زبان برای گزینش واحدهای واژگانی و استفاده از شواهد، به‌ویژه برای ثبت تلفظ صحیح واژه‌ها.
• منابع حاصل از پژوهش‌های میدانی، به‌ویژه برای گردآوری اصطلاحات مربوط به حرفه‌ها و پیشه‌ها.

جستارهای وابسته

• زبان‌شناسی کاربردی
• پیکرهٔ متنی
• مجلهٔ فرهنگ‌نویسی

منابع

• مجلهٔ فرهنگ‌نویسی، ویژه‌نامهٔ نشریهٔ نامهٔ فرهنگستان، تهران: فرهنگستان زبان و ادب فارسی
• صادقی، علی‌اشرف. فرهنگ جامع زبان فارسی. ج. «آ». تهران: فرهنگستان زبان و ادب فارسی، ۱۳۹۲. شابک ۹۷۸–۶۰۰–۶۱۴۳–۳۷–۸.
• انجمن زبان‌شناسی ایران