مردم شول

شول
مناطق با جمعیت چشمگیر
	ایران: مناطقی در استان فارس و بوشهر
زبان‌ها
	لری جنوبی
دین
	شیعه
قومیت‌های وابسته
	قوم پارس و دیگر مردمان ایرانی

شول نام یکی از قبایل لر است. بازماندگان این مردمان به گویشی از لری جنوبی سخن می‌گویند.^[۱] این قبیله نخستین بار در لرستان سکونت داشته است و در حدود سال ۳۰۰ قمری نیمی از لرستان را تحت فرماندهی قرار داده بود و بوسیلهٔ سیف الدین ماکان روزبهان (که اجداد او از دورهٔ ساسانیان بر این منطقه حکومت داشتند) اداره می‌شد و او را با لقب پیشوا می‌خواندند. مورخان اسلامی اطلاعی از این قبیله نداده‌اند، ولی نجم الدین که از نوادگان او بود در زمان حمداﷲ مستوفی در این منطقه حکومت می‌کرد. ابن بطوطه (۷۴۸ قمری) در راه شیراز به کازرون به قبیلهٔ شول برخورد کرده‌است و گوید که آنان قبیله‌ای از اعاجم‌اند که صحرانشینند و میان آنها مردمانی پرهیزگار و متقی وجود دارد. شهاب الدین العمری (مرگ ۷۴۹ قمری) گوید که قبیله شول با شبانکاره خویشاوندی مستحکمی دارند.

به‌طور کلی، کوچیدن شول‌ها و تمایل آنان به جنگ و پیکار و حمله‌های قبایل مجاور لر علیه آنها از علل از هم پاشیدگی ایشان و مستهلک شدنشان در دیگران بوده‌است و اکنون در منطقهٔ جنوب کشور آثار پراکنده‌ای از آنان بجای مانده‌است مانند: شول گپ (کوهی در شمال بوشهر)، دره شوری یا دره شولی (قبیله‌ای از قشقایی)، دو قریه بنام شول یکی نزدیک دالکی و دیگری نزدیک شمال غرب شیراز است و شاید قریهٔ شولی که در خارج شهر بوده‌است آخرین دژ قبیلهٔ شول بوده و از سبک معماری خانه‌ها پیداست که در حفظ و نگاهداری سنت‌های ایرانی و خصوصیات آن می‌کوشیدند. روستای شول در نزدیکی نقش رستم از توابع شهرستان مرودشت استان فارس با جمعیتی حدود ۳۰۰۰ تن^[۲]

تاریخچهویرایش

لرستان به معنی سکونتگاه مردم لر^[۳] و به معنای گستره جغرافیایی است که مردم لر در آن سکونت دارند. با این توضیح می‌توان حدود لرستان را از دشت‌های بالاگریوه تا دشت ارژن در استان فارس در ایران و از شمال از استان همدان، تا سواحل خلیج فارس به صورت حدودی تعیین کرد.^[۴] گستره نام لرستان پیش از حکومت صفویان، سکونتگاه لرهای بختیاری، لرهای کهگیلویه و لرهای بویراحمدی را هم شامل می‌شد. اما پس از حکومت صفویان سکونتگاه لرهای بختیاری را منطقه بختیاری نام‌گذاری کردند و جغرافیای نام لرستان به حدود استان لرستان و ایلام کنونی محدود شد.^[۳] این منطقه نیز در حکومت قاجاریان به دو بخش پشتکوه و پیشکوه تقسیم شد.^[۳] امروزه لرستان نام یکی از استان‌های غربی ایران است. در نمودار زیر تقسیمات لرستان از ۳۰۰ هجری قمری تاکنون آورده شده‌است.^[۵]