قیس بن سعد
قیس بن سعد بن عباده خَزرَجی از انصار صحابهٔ محمد پیامبر اسلام و فرزند سعد بن عباده رهبر و بزرگ قبیلهٔ خزرج بود.[۱][۲]
قیس در بسیاری از جنگ‌های دوران محمد بن عبدالله و علی بن ابی طالب و حسن بن علی شرکت داشت و از جمله در فتح مکه از فرماندهان سپاه اسلام به شمار می‌رفت. وی در دوران خلافت علی بن ابی‌طالب مدتی به حکومت مصر و سپس به حکومت آذربایجان منصوب شد. او در هر سه جنگ جمل، نهروان و صفین حضور داشت و در جریان درگیری حسن بن علی و معاویه بن ابی‌سفیان از فرماندهان سپاه حسن بن علی بود. قیس در سال ۳۸ هجری در جنگ نهروان فرمانده صحابه سپاه علی بن ابی طالب که ۸۰۰ نفر از یاران و صحابه محمد پیامبر اسلام بود. قیس به سال ۶۰ (قمری) در هفتاد و سه سالگی درگذشت.[۳] هنگامی که پدرش به وی گفت پذیرفتن ولایت علی واجب بود، قیس گفت:«تو این سخن را از رسول خدا شنیدی و طلب خلافت کردی و اصحابت گفتند یک امیر از ما و یک امیر از شما؛ به خدا با تو سخن نخواهم گفت»[۴].
درباره تاریخ مرگ و مکان دفن قیس اختلاف وجود دارد. تاریخ وفات او را در سال آخر خلافت معاویه، سال ۶۰ قمری و سال ۸۵ قمری ذکر کرده‌اند. در استیعاب مکان دفن او مدینه و در اعلام زرکلی تفلیس یا سیمره ذکر شده است. بر اساس قول اخیر قیس از بیم معاویه در سال ۵۸ قمری به تفلیس یا در غاری از منطقه سیمره گریخته و در سال ۸۵ قمری در ولایت عبدالملک بن مروان درگذشته است.
نوادگان قیس در عراق به القیسی معروف هستند.
منابع
ویرایش- ↑ «قیس بن سعد بن عباده (1)». پرتال جامع علوم انسانی. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۹-۰۲.
- ↑ البلد، اشعار قیس در جنگ صفین هذا اللواء الّذی کنّا نحفّ به مع النبی و جبریل لنا مدد ما ضرّ من کانت الأنصار عیبته ألّا یکون له من غیرهم أحد قوم إذا حاربوا طالت أکفّهم بالمشرفیة حتی یفتح. «قیس بن سعد بن عباده». ويکی شيعه. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۹-۰۲.
- ↑ ابن عبدالبر، الاستیعاب، ۲، ۵۹۵
- ↑ تاریخ امامت، اصغر منتظر القائم، ص29