لرزه (پدیده طبیعی)

لرزه (به انگلیسی: Quake) برآیهٔ زمانی است که رویهٔ یک سیاره، ماه یا ستاره آغاز به تکان خوردن کند، این معمولاً به‌عنوان پیامد رهشِ[۱] ناگهانی انرژی تراگسیلیده، به‌عنوان موج لرزه‌ای و احتمالاً با شدت زیاد، است.[۲][۳]

شماتیک ساختار درونی ماه

گونه‌های لرزه‌ها شامل:

زمین‌لرزه

ویرایش

زمین‌لرزه (به انگلیسی: Earthquake) پدیده‌ای است که از رهش ناگهانی انرژی ذخیره‌شده در پوسته زمین که موج‌های لرزه‌ای می‌آفریند، برآیه (نتیجه) می‌شود.

ماه‌لرزه

ویرایش

ماه‌لرزه یا مانگ‌لرزه (به انگلیسی: Moonquake) هم‌ارزِ مانگیِ[۴] زمین‌لرزه (به‌معنای، یک لرزه بر ماه) است. این برای نخستین بار توسط کیهان‌نوردان آپولو کشف شدند. بزرگ‌ترین ماه‌لرزه‌ها بسیار کم‌شدت‌تر از بزرگ‌ترین زمین‌لرزه‌ها هستند، گرچه تکان خوردن آن‌ها می‌تواند به دلیل فاکتورهای تنک و باریک‌کنندگی کمتر برای تعدیل لرزه‌ها تا یک ساعت به طول بینجامد.[۵][۶]

بهرام‌لرزه

ویرایش

بهرام‌لرزه (به انگلیسی: Marsquake) لرزه‌ای است که بر سیاره بهرام رخ می‌دهد. پژوهشی در ۲۰۱۲ پیشنهاد کرد که بهرام‌لرزه‌ها ممکن است هر یک میلیون سال رخ دهند.[۷]

ناهیدلرزه

ویرایش

ناهیدلرزه (به انگلیسی: Venusquake) لرزه‌ای است که بر سیاره ناهید رخ می‌دهد.

خورشیدلرزه

ویرایش

هورلرزه یا خورشیدلرزه (به انگلیسی: Sunquake) لرزه‌ای است که بر خورشید (هور) رخ می‌دهد.

ستاره‌لرزه

ویرایش

ستاره‌لرزه یا اخترلرزه (به انگلیسی: Starquake) یک پدیده اخترفیزیکی است که وقتی پوسته یک نوترون اختر به زیر یک میزان‌سازی[۸] ناگهانی می‌رود، رخ می‌دهد، همانند به زمین‌لرزه بر زمین.

یخ‌لرزه

ویرایش

زَم‌لرزه‌ها[۹] توسط رویدادهای زمین‌ساختی، مانند جابجایی صفحه‌های زمین‌ساختی یا خیزش ماگما، ماشیده و چکانده[۱۰] نمی‌شوند. آن‌ها هنگامی رخ می‌دهند که آب‌های زیرزمینی مایع منفذهای در خاک را سیر و اشباع‌کرده و به‌تندی به یخ‌های جامد خنک می‌شوند.

جستارهای وابسته

ویرایش

منابع

ویرایش
  1. واژه مصوب فرهنگستان - Release https://wiki.apll.ir/word/index.php/Release
  2. United States Geological Survey. "Earthquake Hazards Program". USGS. Retrieved 5 April 2012.
  3. "Quake (natural phenomenon)". Wikipedia (به انگلیسی). 2021-03-18.
  4. برابر واژه Lunar
  5. Dampen = میراندن https://wiki.apll.ir/word/index.php/Damping
  6. Latham, Gary; Ewing, Maurice; Dorman, James; Lammlein, David; Press, Frank; Toksőz, Naft; Sutton, George; Duennebier, Fred; Nakamura, Yosio (1972). "Moonquakes and lunar tectonism". The Moon. 4 (3–4): 373–382. Bibcode:1972Moon....4..373L. doi:10.1007/BF00562004.
  7. "Mars Surface Made of Shifting Plates Like Earth, Study Suggests". SPACE.com. Retrieved 30 July 2019.
  8. برابر واژه Adjustmenthttps://wiki.apll.ir/word/index.php/Adjustment
  9. از cryo (زَم) و seism (لرزه) https://en.m.wiktionary.org/wiki/cryoseism پیشوند کریو https://wiki.apll.ir/word/index.php/Cryogenics و واژه سئیسم https://wiki.apll.ir/word/index.php/Seismic
  10. معادل برای triggered https://wiki.apll.ir/word/index.php/Triggered_earthquake