مرتضی خسروانی (١٢٨۴، شهرستان محلات – نامعلوم) سپهبد نیروی هوایی ارتش شاهنشاهی ایران بود.


مرتضی خسروانی
وفادارینیروهای مسلح ارتش شاهنشاهی ایران
شاخه نظامینیروی هوایی
سال‌های خدمت١٣۴٢–؟
درجهسپهبد
رکن یکم و رکن چهارم نیروی هوایی
رئیس رئیس دادرسی ارتش
دوره مسئولیت
١٣٣٠ – ١٣۴٢
پادشاهمحمدرضا پهلوی
اطلاعات شخصی
زاده١٢٨۴
محلات ایران
درگذشتهنامعلوم

زندگی حرفه‌ای

ویرایش

مرتضی خسروانی پس از اتمام تحصیلات مقدماتی وارد دانشکده افسری شد و پس از اتمام دوره، برای گذراندن دوره‌های هوانوردی به فرانسه و سپس برای انجام دوره‌های تکمیلی به کشورهای‌ ایتالیا و انگلیس اعزام شد. [۱]

خسروانی در سال ١٣٣٠ با درجه سرهنگی رئیس رکن یکم و همچنین رکن چهارم نیروی هوایی ارتش شد. چهار سال بعد، یعنی در سال ۱۳۳۴ به فرمان‌دهی تیپ مقدماتی با درجه سرتیپی و بعد از آن به فرمان‌دهی تیپ فنی منصوب شد و در مدت کوتاه و با تلاش‌هایی که از خود نشان داد، به عنوان معاون نیروی هوایی انتخاب گردید. [۲] او در سال ۱۳۳۸ سرلشگر شد و دو سال بعد به ریاست دادرسی ارتش منصوب شد. [۳]

در سال ۴۲ نیز مفتخر به گرفتن درجه سپهبدی شد. وی که افسر شریفی بود، با وجدان پاک و آگاهی به پرونده‌ها رسیدگی می‌کرد و به غرض‌ورزی ساواک و کارکنان آن سازمان اعتنایی نمی‌کرد [۴]

در ‌این زمان که او هنوز رئیس اداره دادرسی ارتش بود، اختلاف نظراتی بین او و سپهبد نصیری ، رئیس شهربانی به وجود آمد؛ به طوری که مشاجره و اختلافات آن‌ها به بن‌بست رسید و سرانجام کار آن‌ها به شاه واگذار شد. شاه نیز از بین ‌این دو، سپهبد نصیری را برگزید و ‌این موجب برکناری سپهبد خسروانی از سمتش شد و با همین درجه بازنشسته گردید.

زندگی شخصی

ویرایش

مرتضی خسروانی به سال ١٢٨۴ در محلات بدنیا آمد. پدر او میرزا هاشم محلاتی از ثروتمندان محلات بود. او چهار برادر با نام‌های شهاب‌الدین،خسرو ،عطاالله و پرویز داشت که همه دارای مناصب نظامی و سیاسی بودند.

  • شهاب‌الدین خسروانی از چهره‌های سیاسی سال‌های ۱۳۲۰–۱۳۳۲ و نماینده مجلس بود و از همفکران محمد مصدق، و با مصدق روابط حسنه داشت.
  • خسرو خسروانی ، سفیر ایران در کشورهای آمریکا، مصر، آلمان و همچنین نماینده دولت سابق ایران در سازمان ملل متحد بود.
  • عطاالله خسروانی دبیرکل حزب ایران نوین بود و همزمان در راس وزارتخانه‌های کار و کشور قرار داشت.[۵]
  • پرویز خسروانی سپهبد ارتش شاهنشاهی ایران و به مدت پنج سال به معاونت نخست‌وزیری و سرپرستی سازمان تربیت بدنی در کابینهٔ هویدا رسید.

منابع

ویرایش
  1. کابینه حسنعلی منصور به روایت اسناد ساواک. تهران: انتشارات مرکز بررسی اسناد تاریخی وزارت اطلاعات. ١٣٨۴. ص. ۴۹۰.
  2. عاقلی، باقر (١٣٨۴). شرح حال رجال سیاسی و نظامی معاصر ایران. ج. ۱. تهران: نشر گفتار و نشر علم. ص. ۶۱۵.
  3. الموتی، مصطفی (١٣۶٨). ایران در عصر پهلوی. ج. ۵. لندن: پکا. ص. ۲۴۷.
  4. الموتی، مصطفی (١٣٧۶). بازیگران سیاسی از مشروطیت تا سال ۱۳۵۷. ج. ۴. لندن: پکا. ص. ۲۴.
  5. ظهور و سقوط سلطنت پهلوی. انتشارات اطلاعات. تهران. ۱۳۶۹