مردی با نقاب آهنی
مردی با نقاب آهنین (فرانسوی L'Homme au Masque de Fer ; درگذشت ۱۹ نوامبر ۱۷۰۳) یک زندانی سیاسی ناشناس در زمان سلطنت لوئی چهاردهم پادشاه فرانسه(۱۶۴۳–۱۷۱۵) بود که در ژوئیه ۱۶۶۹ با نام مستعار اوستاش دوژه "Eustache Dauger" دستگیر شد و برای مدت ۳۴ سال در زندان بود. او که همواره ماسک یا نقابی از جنس آهن به صورت داشت به دلیل ناشناس ماندن در تمام مدت زندان مشهور شده بود، در بازداشت زندان‌هایی که همه با ریاست شخصی به نام بنین دُوِرن سن-مارس (Bénigne Dauvergne de Saint-Mars) بود در چهار زندان متوالی درفرانسه از جمله قلعه باستیل به سر می‌برد. هنگامی که او در ۱۹ نوامبر ۱۷۰۳ در آنجا (زندان) درگذشت، گواهی فوت او با نام مستعار مارشیالی "Marchialy" صادر شد.
| مردی با نقاب آهنی | |
|---|---|
 (L'Homme au Masque de Fer) عنوان فرانسوی. تصویر از چاپ‌کننده ناشناس (مردی با ماسک آهنین) (چاپ فلز و مزوتینت رنگ‌شده با دست) متعلق به سال ۱۷۸۹. | |
| نام هنگام تولد | ناشناس |
| زادهٔ | ناشناس ناشناس |
| درگذشت | ۱۹ نوامبر ۱۷۰۳ باستیل، پاریس، فرانسه |
| آرامگاه | قبرستان Saint-Paul , پاریس |
| دیگر نام‌ها | اوستاش دوژه (هنگام دستگیری) Marchioly (برگه گواهی فوت) |
| شناخته‌شده برای | هویت رازآلود |
| وضعیت جزایی | وفات در زندان |
| اتهام(های) جنایی | نامشخص |
| مجازات | حبس ابد |
تحت تعقیب توسط | Louvois |
| جزئیات | |
| مکان(ها) |
|
تاریخ دستگیری | ۲۸ ژوئیه ۱۶۶۹ |
هویت واقعی این زندانی با وجود اینکه مورد بحث گسترده مورخان قرار گرفته و نظریه‌های مختلفی در کتاب‌ها، مقاله‌ها، نمایشنامه‌ها و فیلم‌های متعددی بیان شده‌است اما همچنان به صورت یک راز باقی مانده‌است. در میان نظریه‌های برجسته، نظریه‌ای است که ولتر فیلسوف و نویسنده فرانسوی ارائه کرده‌است که در ویرایش دوم کتاب (Questions sur l'Encyclopédie سال ۱۷۷۱) ادعا کرده‌است که زندانی برادر بزرگتر و نامشروع لویی چهاردهم بود. این ادعای ارتباط سلطنتی بعدها توسط نویسندگانی که انواع دیگری از این روابط و ارطباتات اشرافی و سلطنتی را پیشنهاد کردند تکرار شد.
اطلاعات کمی هم که در مورد این زندانی وجود دارد بر اساس اسناد معاصری است که در قرن نوزدهم به دست آمده که عمدتاً مکاتبات بین سن-مارس و مافوقش بوده که بلافاصله بعد از دستگیری برچسب یا عنوان «صرفاً یک نوکر یا پیشخدمت» برای او (زندانی) استفاده شده. آنچه از این اسناد برمی‌آید این است که او به خاطر «آنچه دیده بود»، «آنچه می‌دانست» و «آنچه برای انجامش استخدام شده بود» به زندان افتاده‌است. افسانه‌ها حاکی از آن است که هیچکس هرگز چهره او را ندیده‌است، زیرا همواره با ماسکی از پارچه مخمل سیاه پنهان شده بود که بعداً ممکن است توسط نویسنده ولتر به عنوان یک ماسک آهنی به اشتباه گزارش شده باشد. با این حال، اسناد رسمی نشان می‌دهد که ممکن است زندانی مجبور بوده که فقط هنگام مسافرت یا هنگام رفتن عبادت‌گاه در باستیل در سالهای پایانی حبس خودصورت خود را بپوشاند. مورخان مدرن معتقدند این اقدام توسط سن مارس صرفاً برای افزایش اعتبار خود در پایان دوران حرفه‌ای‌اش اعمال شده اما همین باعث ایجاد شایعات پی‌درپی در مورد این زندانی به ظاهر مهم شد.
مردی با نقاب آهنین موضوع بسیاری از آثار داستانی بوده‌است که برجسته‌ترین آنها در سال ۱۸۵۰ توسط الکساندر دوما بود. بخشی از رمان «ویکومت براژلون: ده سال بعد» — آخرین قسمت از حماسه دآرتانیان ساگا (D'Artagnan saga) — این زندانی را نشان می‌دهد که به عنوان همزاد لویی چهاردهم به تصویر کشده شده و مجبور به پوشیدن ماسک آهنی شده‌است. [۱] در سال ۱۸۴۰، دوما برای اولین بار در فصل "L'homme au masque de fer" در جلد هشتم کتاب غیرداستانی Crimes Célèbres مروری بر نظریه‌های رایج در مورد زندانیان موجود در زمان او ارائه کرد.. [۲] این رویکرد توسط بسیاری از نویسندگان بعدی اتخاذ شد و آثار نظری همچنان در مورد این موضوع ایجاد می‌شوند.
زندانی ویرایش
دستگیری و حبس ویرایش
اولین سوابق باقی مانده از این زندانی نقابدار مربوط به ۱۹ ژوئیه ۱۶۶۹ است، [۳] زمانی که وزیر لوئی چهاردهم، مارکی دِ لوووا (Marquis de Louvois)، نامه ای به بنین دُوِرن دو سن مارس، فرماندار زندان پیگنرول (که در آن زمان بخشی از فرانسه بود) نوشت. لوووا در نامه خود به سن مارس اطلاع داد که قرار است یک زندان به نام اوستاش دوژه "Eustache Dauger" تا حدود یک ماه آینده نزد شما برسد.
او به سن-مارس دستور داد تا سلولی با درهای متعدد، که یکی روی دیگری بسته می‌شود، آماده کند تا مانع از گوش دادن هر کسی از بیرون به داخل شود. سنت مارس قرار بود فقط یک بار در روز دوژه را ببیند تا غذا و هر چیز دیگری که نیاز داشت فراهم کند. قرار بود به دوژه گفته شود که اگر او از چیزی غیر از نیازهای فوری خود صحبت کند، کشته خواهد شد، اما به گفته لوووا، زندانی نباید چیز زیادی بخواهد، زیرا او "فقط یک نوکر" است.
مورخان خاطرنشان کرده‌اند که نام اوستاش دوژه با دست خطی متفاوت از آنچه در بقیه متن نامه استفاده می‌شود نوشته شده‌است، که نشان می‌دهد یک منشی نامه را تحت دیکته لوووا نوشته‌است، در حالی که شخص دیگری، به احتمال زیاد لوووا نام را پس از آن اضافه کرده‌است.
دوژه توسط کاپیتان الکساندر دو ووا (Alexandre de Vauroy)، فرمانده پادگان دانکرک، در ۲۸ ژوئیه [۳] دستگیر شد و به پیگنرول منتقل شد، جایی که در ۲۴ اوت وارد شد. [۳] [۴] شواهدی ارائه شده‌است که نشان می‌دهد دستگیری واقعاً در کاله انجام شده‌است و حتی فرماندار محلی نیز از این رویداد مطلع نشده‌است - غیبت دو ووا با مبارزه یا دستگیری سربازان اسپانیایی که به دلیل فلاندرز به فرانسه سرگردان شده بودند توضیح داده شده‌است. [۴]
خدمت مرد نقابدار به عنوان خدمتکار ویرایش
زندان پینیِرول(Pignerol)، مانند سایر زندان‌هایی که بعداً این زندانی در آن نگهداری شد، برای مردانی استفاده می‌شد که برای دولت مایه شرمساری محسوب می‌شدند و معمولاً در هر زمان فقط تعداد انگشت شماری زندانی را در خود نگه می‌داشتند.
سن مارس در نامه‌های خود به لوووا، دوژه را مردی آرام توصیف می‌کند که هیچ مشکلی ایجاد نمی‌کند، «مایل به خواست خدا و پادشاه» در مقایسه با سایر زندانیانش که همیشه شکایت می‌کردند، مدام سعی می‌کردند فرار کنند، یا مانند دیوانگان بودند. [۴]
در فرهنگ عامه ویرایش
فیلم‌های زیادی پیرامون معمای مردی با نقاب آهنین ساخته شده‌اند که مهم‌ترین آنها فیلمی به همین نام در سال ۱۹۹۸ با بازی لئوناردو دی کاپریو است، اگرچه فیلم‌های دیگر عبارتند از : نقاب آهنین (۱۹۲۹)، مردی با نقاب آهنین (۱۹۳۹) و فیلم تلویزیونی بریتانیا با بازی ریچارد چمبرلین در نقش زندانی(مردی با نقاب آهنین۱۹۷۷)).
مردی با نقاب آهنین در دو قسمت اول از فصل سوم سریال درام تلویزیونی ورسای به عنوان Duc de Sullun (تشکیل شده از برعکس کلمه nullus، لاتین به معنای "هیچکس") به تصویر کشیده شده‌است. در این سریال، فیلیپ اول، دوک اورلئان در جستجوی او برای یافتن مردانی برای فرستادن به قاره آمریکا در باستیل ملاقات می‌کند و به دلیل ناتوانی لویی سیزدهم برای تولید مثل مشخص می‌شود که پدر بیولوژیکی مخفی لویی چهاردهم و فیلیپ اول است.
جستارهای وابسته ویرایش
- ایوان ششم روسیه، یک زندانی با داستانی مشابه
منابع ویرایش
وب سایت‌ها ویرایش
- Straight Dope Staff (5 November 2002). "Who was the "Man in the Iron Mask"?". straightdope.com. The Straight Dope.