مسجد سیدی بشیر
مسجد سیدی بشیر باقی‌ماندهٔ مسجدی در شهرستان احمدآباد، گجرات، هند است. از مسجد فقط دروازهٔ اصلی و دو مناره باقی مانده‌اند. آن دو مناره به نام جهولتا منار یا مناره‌های جنبان شناخته می‌شوند.[۱]
| مسجد سیدی بشیر | |
|---|---|
 مناره‌های جنبان | |
 | |
| دین | |
| وابستگی | اسلام |
| وضعیت | فعّال |
| مکان | |
| مکان | احمدآباد، هند |
| شهرداری | شرکت شهرداری احمدآباد |
| ایالت | گجرات |
  مکان در گجرات، هند | |
| مختصات | ۲۳°۰۱′۴۰″شمالی ۷۲°۳۶′۰۴″شرقی / ۲۳٫۰۲۷۶۷۷۱°شمالی ۷۲٫۶۰۱۱۶۷۶°شرقی |
| معماری | |
| گونه | مسجد |
| پایان ساخت | ۱۴۵۲ |
| مناره(ها) | ۲ |
تاریخ ویرایش
اعتقاد بر این است که این مسجد را یا سیدی بشیر، برده سلطان احمدشاه یا ملک سارنگ، نجیب‌زاده‌ای در دربار محمود بیگادا، سلطان دیگر گجرات ساخته‌است. قدمت این مسجد به سال ۱۴۵۲ میلادی تاریخ‌گذاری شده‌است،[۲] اگر چه سبک و مصالح به کار رفته در مناره‌ها به دوران سلطان محمود بیگادا یا بعد از او شبیه‌تر است. پیکر اصلی این بنا در سال ۱۷۵۳ در جریان جنگ بین ماراتها و خان سلطان‌نشین گجرات تخریب شد. فقط دو مناره و قوس دروازه اصلی که آنها را به هم وصل می‌کند، باقی مانده‌اند.[۳]
مناره‌ها ویرایش
این دو مناره بلندترین مناره‌ها در احمدآباد هستند و هم‌اکنون در شمال ایستگاه راه‌آهن احمدآباد قرار دارند. اگرچه بسیار آسیب دیده‌اند، به خصوص در نزدیکی پایه‌ها اما هنوز هم از پله‌های داخل مناره‌ها می‌توان بالا رفت.[۳] مناره‌ها سه طبقه‌اند و بالکن‌هایی بر روی آنها تراشیده شده‌است. تکان دادن آرام هر یک از مناره‌ها باعث می‌شود که منارهٔ دیگر بعد از چند ثانیه ارتعاش کند،[۱] اگرچه عنصر اتصال دهندهٔ بین آنها نمی‌لرزد. [نیازمند منبع] مکانیسم این پدیده مشخص نیست، اگرچه تصور می‌شود که ساخت و ساز لایه‌لایه یکی از عامل‌ها است. این پدیده اولین بار در قرن نوزدهم توسط مونیر ام. ویلیامز، دانشمند انگلیسی زبان سانسکریت مشاهده شد.[۴] این مناره‌ها قادرند لرزش‌های حاصل از قطارهای پر سرعتی که از کنار آنها می‌گذرند را تحمل کنند.[۵]
دیگر مناره‌های جنبان ویرایش
مسجد دیگری در احمدآباد به نام مسجد راج بی‌بی نیز مناره‌های جنبان دارد که شبیه مسجد سیدی بشیر است. در زمان راج بریتانیا، یکی از مناره‌های آن برای مطالعه برچیده شد، اما بازسازی دوباره آن ممکن نشد. [نیازمند منبع]
در اصفهان، ایران نیز بنایی به نام منارجنبان وجود دارد که تقریباً دارای همین خصوصیات است.
نمونهٔ دیگر مسجد بزرگی است که در سال ۱۴۵۴ میلادی به دستور مخدومهٔ جهان، مادر سلطان قطب‌الدین احمد شاه دوم ساخته شده‌است. وی در آرامگاه واقع در شرق مسجد به خاک سپرده شده‌است.
وضع موجود ویرایش
ورود به مناره‌ها در پی حادثه‌ای در سال ۱۹۸۱ در قطب منار در دهلی، ممنوع شد. در آن حادثه ازدحام جمعیت باعث مرگ چندین کودک شد. به قسمتهای فوقانی بنا هم آسیب وارد شده‌است.
جستارهای وابسته ویرایش
منابع ویرایش
- ↑ ۱٫۰ ۱٫۱ Desai, Z. A. (1987). "Sidi Bashir Mosque with Shaking Minarets at Ahmadabad: Its Date and History". Archaeology and History: Essays in Memory of Shri A. Ghosh. (2): 553–561.
- ↑ "Sultanate Architecture". The Ahmedabad Chronicle: Imprints of a millennium. Vastu-Shilpa Foundation for Studies and Research in Environmental Design. 2002. p. 134.
- ↑ ۳٫۰ ۳٫۱ Gazetteer of the Bombay Presidency: Ahmedabad. Government Central Press. 1879. p. 267.
- ↑ "Siddi bashir mosque (shaking minarets". All India Tour Travel Guide. Retrieved 2006-09-07.
{{cite web}}: Cite has empty unknown parameter:|1=(help) - ↑ http://www.ahmedabad.org.uk/monuments/jhulta-minar.html
- This article includes public domain text from Gazetteer of the Bombay Presidency: Ahmedabad. Government Central Press. 1879. p. 270.