میرناصر تیلاوی

(تغییرمسیر از میرناصر)

میرناصر تیلاوی یکی از درباریان صفویه و جد خوانین ایل طولابی می‌باشد.[۱][۲][۳][۴] او فرزند ارشد میرجنت و از نوادگان میرمحمدی بیست و سومین اتابک لر کوچک است.[۵][۶]

میرناصر اول تیلاوی
درباری صفویه
پیشینمیرجنت
فرزند(ان)میرغیضی
دودمانآل خورشید
پدرمیرجنت

پس از مرگ میرقیصرخانه نیدل و میرجنت در جنگ با شاه عباس صفوی، برای جلوگیری از تنش مجدد میان بازماندگان آل خورشید و والیان فیلی، شاه صفوی نوادگان میرجنت را به بین‌النهرین تبعید می‌کند.[۷][۸] اما پس از ده سال به دلیل لیاقت میرناصر و نسبت فامیلی میرناصر با همسر شاه عباس (همسر شاه عباس صفوی عمه پدربزرگ میرناصر بوده‌است)[۹] او را به اصفهان فرا می‌خواند. ایرج کاظمی نویسنده برجسته در کتاب «میرنوروز» می‌نویسد:

طایفه طولابی از اعقاب میرناصر فرزند میرجنت بوده و آنچه نوشته شده از بین‌النهرین به این منطقه آمده و تقریباً در ششصد سال قبل زمانی که اصفهان مرکزیت داشته با سلاطین وقت ارتباط و تقرب داشته‌است.[۱۰]

مینیاتور دیدار شاه عباس یکم صفوی با میرناصر

ریاست ایل چگنی ویرایش

شاه عباس صفوی میرناصر را به ریاست چگنی منصوب و روانه لرستان می‌کند. علی محمد ساکی از نویسندگان و مورخان مشهور لرستان در صفحه ۱۹۳ کتاب «جغرافیای تاریخی و تاریخ لرستان» می‌نویسد:

طایفه طولابی از نسل میرناصر پسر میرجنت بوده‌اند و از حدود بین‌النهرین به این سرزمین کوچ کرده‌اند و دربار صفویه، میرناصر را با سمت ریاست، روانه چگنی ساخته‌است. اینان در سماق سکونت اختیار کرده‌اند.[۱۱] (علی محمد ساکی هیچگونه سندی در مورد این ادعای خود ارائه نداده است، مطلب فوق‌الذکر فقط یک روایت ساختگی و ادعای بدون سند از جانب برخی بوده و متاسفانه آقای علی محمد ساکی شتاب‌زده قلم فرسایی کرده است.)

محمدرضا والی‌زاده معجزی در کتاب «تاریخ ایلات و طوایف لرستان» در این مورد می‌نویسد:

میرناصر پسر میرجنت نیای خوانین طولابی است و چون میرناصر مردی لایق بود مورد توجه و عنایت خاص شاه عباس صفوی واقع شده و او را به سمت ریاست طوایف چگنی به لرستان فرستاده و او در محل معروف به سماق سکونت گزیده.[۱۲] (محمدرضا والی‌زاده مجعزی این مطلب را از علی‌محمد ساکی تقلید نموده و این ادعای بی اساس هیچگونه سند روشن و منطقی در پی ندارد، اهل قلم چگنی به منظور خاتمه دادن به دروغ‌ها یا اشتباهات مکرر نویسندگان لرستان کتاب نقدهایی بر تواریخ معاصر چگنی را به رشته تحریر درآورده و چاپ نمودند.)

بهمن آزادی چگنی نیز در کتاب «تاریخ معاصر چگنی» به میرناصر اشاره می‌کند و می‌نویسد:

خوانین طولابی را از نسل میرناصر پسر میرجنت می‌دانند. آنها از نزدیکان اتابکان لر بوده‌اند.[۱۳]

لقب تیلاوی ویرایش

در زبان ترکی اوغوز «تیل آو» به معنی بزرگ ، بهادر و حاکم است.[۱۴] شاه عباس یکم صفوی به دلیل لیاقت و رشادت میرناصر به او این لقب را داد.[۱۵] نام امروزی طولابی شکل تغییر یافته «تیلاوی» و ترجمه اشتباه یک لغت ترکی به فارسی است که البته در برخی مناطق هنوز با نام تیلاوی شناخته می‌شود.[۱۶]

نوادگان میرناصر ویرایش

خانواده‌های زیر از نوادگان میرناصر اول می‌باشند که لقب تیلاو بمعنای امیر و بهادر را از دربار صفوی دریافت نمود و به عنوان خوانین ایل طولابی محسوب می‌شوند:

  • خانواده‌های باقری طولابی، تیموری طولابی، بهادری طولابی که فرزندان میرناصر هستند.
  • خانواده میرناصری ، تشمال ایل تیلاوی از شاخه میرناصر دوم فرزند میراحمد در ایلام هستند .
  • سایر خانواده های ایل تیلاوی :
  • خانواده‌های طولابی، دارابی، دباغ، تیلاوی، بهادری، زرین قدم، سام نژاد، سلاطی (ساکن باباعباس)، احمدی، حیاتی، کاویانی، قوامی و پیروزنژاد و (نیکان و تیلاوی ساکن خوزستان) که از شاخه علی‌محمدخان معروف به پیروز هستند.
  • خانواده‌های طولابی، عزتی، توحیدی، کریم زاده، احمدی و سعیدی از شاخه کایدوند و خانواده‌های زمانی، زریان، سبزی پور، طلایی، فیضیان، مقدم، فرهمند، فیروزی و کاشف که از شاخه ابراهیم وند یا اورام خانی هستند.

جستارهای وابسته ویرایش

منابع ویرایش

  1. ساکی، علی محمد (۱۳۴۳). جغرافیای تاریخی و تاریخ لرستان. محمدی. صص. ۱۹۳. شابک ۹۷۸۹۶۴۶۲۷۸۰۲۸.
  2. کاظمی، ایرج (۱۳۷۶). مشاهیر لر، بررسی پیشینه تاریخی، اجتماعی، و ساختار شهر خرم‌آباد. خرم‌آباد: افلاک. شابک ۹۷۸۹۶۴۶۴۳۱۰۰۳.
  3. ایزدپناه، حمید (۱۳۷۶). تاریخ جغرافیایی و اجتماعی لرستان. تهران: انجمن آثار و مفاخر فرهنگی. شابک ۹۷۸-۹۶۴-۶۲-۷۸۰۲-۸.
  4. آزادی چگنی، بهمن (۱۳۸۷). تاریخ معاصر چگنی: بررسی جغرافیای تاریخی؛ سیاسی؛ اقتصادی؛ اجتماعی و فرهنگی چگنی. تهران: سیفا. شابک ۹۷۸-۶۰۰-۵۰-۵۵۲۲-۱.
  5. میر، نصرت لله (۱۳۸۷). تاریخ پانصدساله لرستان. خرم‌آباد: شاپورخواست. صص. ۱۲۵. شابک ۹۷۸۹۶۴۲۷۰۷۰۵۸.
  6. مهدی صبور صادقزاده (۲۰۱۸-۱۰-۲۶). «اتابک محمدی لرکوچک». تقویم تاریخ صبور - مستند سازی ابنیه تاریخی. دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۰۴-۰۳.
  7. بدلیسی، شرف خان (۱۳۸۷). شرفنامه، تاریخ مفصل کردستان. تهران: اساطیر. شابک ۹۷۸۹۶۵۱۲۴۷۸۴۲.
  8. عالم آرای عباسی، اسکندر بیگ ترکمان
  9. «: زنان شاه عباس بزرگ». daneshnameh.roshd.ir. بایگانی‌شده از اصلی در ۸ فوریه ۲۰۲۲. دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۰۴-۰۳.
  10. کاظمی، ایرج (۱۳۹۰). میرنوروز. خرم‌آباد: افلاک. شابک ۹۷۸۹۶۴۱۸۶۰۳۳۴.
  11. ساکی، علی محمد (۱۳۴۳). جغرافیای تاریخی و تاریخ لرستان. محمدی. صص. ۱۹۳. شابک ۹۷۸۹۶۴۶۲۷۸۰۲۸.
  12. والیزاده‌معجزی، محمدرضا (۱۳۹۷). تاریخ ایلات و طوایف لرستان. اردی بهشت جانان. شابک ۹۷۸۶۰۰۷۸۲۲۱۳۵.
  13. آزادی چگنی، بهمن (۱۳۸۷). تاریخ معاصر چگنی: بررسی جغرافیای تاریخی؛ سیاسی؛ اقتصادی؛ اجتماعی و فرهنگی چگنی. تهران: سیفا. شابک ۹۷۸-۶۰۰-۵۰-۵۵۲۲-۱.
  14. «What does Tilav mean?». www.definitions.net. دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۰۴-۰۳.
  15. «تیلاو - ویکی‌واژه». fa.wiktionary.org. دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۰۴-۰۳.
  16. 10 (۲۰۱۷-۰۶-۲۰). «تیلاو، زید، انجیره، بیشه دراز و میان تنگ روستای گردشگری می‌شوند». ایرنا. دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۰۴-۰۳.