ناصر زرافشان (فیلم)

ناصر زرافشان، یک فیلم مستند به کارگردانی بکتاش آبتین و محصول سال ۱۳۹۹ است.

ناصر زرافشان
کارگردانبکتاش آبتین
تهیه‌کنندهکاوه فرنام
فیلم‌برداراشکان اشکانی
تدوین‌گراسماعیل منصف
تاریخ‌های انتشار
۱۳۹۹
مدت زمان
۶۲ دقیقه
کشورایران
زبانفارسی

این فیلم مستند ۶۲ دقیقه‌ای به زندگی و نظرات ناصر زرافشان، نویسنده، مترجم، حقوقدان و از اعضای اصلی کانون نویسندگان، می‌پردازد.

دو هفته پس از مرگ آبتین در زندان، مستند زرافشان از برنامهٔ آپارات بی‌بی‌سی فارسی به همراه گفتگو با کاوه فرنام، تهیه‌کننده فیلم، و محمد رسول‌اف، مشاور کارگردان، پخش شد.[۱]

پیش‌زمینه ویرایش

بکتاش آبتین در سال ۱۳۹۸ ساخت مستندی پیرامون «کانون نویسندگان ایران» را آغاز کرد که با زندانی شدن و مرگ او نیمه‌تمام ماند. وی همچنین طی همان دو سال، سه مستند پرتره از اعضای کانون نویسندگان یعنی فریبرز رئیس‌دانا، ناصر زرافشان و علی‌اکبر معصوم‌بیگی ساخت که دو فیلم آخر پس از مرگ او به نمایش درآمدند. از ویژگی‌های مشترک این سه فیلم می‌توان به اهمیت تاریخی آن‌ها و همچنین ساخته شدن با کمترین عوامل و امکانات اشاره کرد. در تمامی این فیلم‌ها محمد رسول‌اف به عنوان مشاور کارگردان و کاوه فرنام به عنوان تهیه‌کننده حضور داشتند.[۲][۳][۴]

نقد و نظر ویرایش

ناصر زرافشان دومین فیلم از سه‌گانه‌ای است که بکتاش آبتین برای کانون نویسندگان و به صورت مستند پرتره ساخت. منتقدانی همچون محبوبه موسوی و مهرداد خامنه‌ای این سه فیلم را به موفقیت آثار گذشتهٔ کارگردان نمی‌دانند و آن را «یک بیانیهٔ طولانی سیاسی»، «گزارش و مونولوگی گاه طولانی» و «رپرتاژ تلویزیونی» نامیده‌اند.[۴][۵][۶] هرچند محمد رسول‌اف این آثار را تجربه‌های تازه و احمد زاهدی لنگرودی آنها را نویددهندهٔ استعدادی درخشان در عرصهٔ سینمای مستند می‌نامد.[۷] علی‌اکبر معصوم‌بیگی نیز با بیان مشکلات کارگردان در زمان ساخت این فیلم‌ها، حکم قطعی زندان او و همچنین تنگناهای مالی، این آثار را قابل دفاع می‌داند و با آثار متأخر ژان لوک گدار مقایسه می‌کند.[۸]

منابع ویرایش

  1. «'ناصر زرافشان' و یادی از بکتاش آبتین در آپارات». BBC News فارسی. ۲۰۲۲-۰۱-۲۰. دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۰۸-۲۱.
  2. «'فریبرز رئیس‌دانا' در آپارات». BBC News فارسی. ۲۰۲۰-۰۷-۱۶. دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۰۸-۲۱.
  3. احمد زاهدی لنگرودی. «نگاهی به سینمای مستند بکتاش آبتین» (PDF). کانون نویسندگان ایران.
  4. ۴٫۰ ۴٫۱ «سرخوشی بیان سینمایی یک سینماگر متعهد - نگاهی به سینمای مستند «آبتین»». www.radiozamaneh.com. دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۰۷-۲۸.
  5. روز، اخبار (۲۰۲۲-۰۲-۰۷). «پاسخ به نقد مهرداد خامنه‌ای بر مستند «علی اکبر معصوم‌بیگی» ساختهٔ بکتاش آبتین – علی اکبر معصوم بیگی - اخبار روز - سایت سیاسی خبری چپ». دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۰۸-۲۱.
  6. روز، اخبار (۲۰۲۲-۰۲-۰۶). «نقد مستند «علی‌اکبر معصوم‌بیگی» ساخته بکتاش آبتین – مهرداد خامنه ای - اخبار روز - سایت سیاسی خبری چپ». دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۰۸-۲۱.
  7. منیژه گازرانی و محبوبه ابراهیمی (۱۰ فروردین ۱۴۰۱). «گفتوگو با محمد رسول‌اف دربارهٔ بکتاش آبتین» (PDF). کانون نویسندگان ایران.
  8. روز، اخبار (۲۰۲۲-۰۲-۰۷). «پاسخ به نقد مهرداد خامنه‌ای بر مستند «علی اکبر معصوم‌بیگی» ساختهٔ بکتاش آبتین – علی اکبر معصوم بیگی - اخبار روز - سایت سیاسی خبری چپ». دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۰۸-۲۱.