ایل زنگنه: تفاوت میان نسخه‌ها

'''ایل زنگنه''' یکی از بزرگترین ایلات [[کرد]] می‌باشد<ref name="autogenerated1">[http://www.loghatnaameh.com/dehkhodasearchresult-fa.html?searchtype=0&word=2LLZhtqv2YbZhw== زنگنه در لغت‌نامه دهخدا]</ref><ref name="autogenerated4">[http://www.iranicaonline.org/articles/kurdish-tribes KURDISH TRIBES]</ref><ref name="ReferenceA">کرمانشاه و تمدن دیرینه آن، ایرج افشار سیستانی،انتشارات نگارستان، چاپ دوم، تهران1381</ref><ref>http://www.ashayer.ir/index.aspx?siteid=1&pageid=160</ref><ref>جامعه‌شناسی و مردم شناسی، دکتر حشمت الله طبیبی،انتشارات دانشگاه تهران، آذرماه1371</ref><ref>http://www.iranicaonline.org/articles/asayer-tribes</ref><ref>تبارشناسی قومی وحیات ملی. اسماعیل یوردشاهیان.انتشارات فرزان روز. تهران۱۳۸۰، چاپ اول. ص۱۷۳و174</ref><ref>تاریخ شهریاری، سعیدنفیسی، ناشراقبال، تهران1317، ص25</ref><ref>https://books.google.com/books?id=XzptAAAAMAAJ&dq=Kalhor+Kurd&focus=searchwithinvolume&q=zangeneh+Kurd</ref> که محل زندگی بیشتر آن‌ها در [[کرمانشاه]] و مرز [[عراق]] است. بخشی از ایل زنگنه در [[کردستان عراق]] زندگی می‌کنند. اکثر زنگنه‌ها ساکن [[استان کرمانشاه]] در مناطق [[مایدشت]] و سنقرکلیایی و شمال عراق هستند. ایل زنگنه همچنین در مناطقی از ایران از جمله استان ایلام، [[خراسان شمالی]]، [[استان همدان]] (از جمله شهرستان‌های نهاوند و [[ملایر|ملایر)]]، [[استان خوزستان]] و [[استان فارس]] زندگی می‌کنند.

در زمان [[نادرشاه]]، سه طایفه از ایل زنگنه، به منطقه جانکی، [[بختیاری]] کوچ داده شدند، که بعدها بتدریج در [[ایل بختیاری]] ادغام شدند و امروزه تحت نام طایفه کردزنگنه، طایفه کرد و طایفه زنگنه، در باغملک زندگی میکنند. علت ماندگاری زنگنه ها در باغملک پیروزی در جنگ با تعدادیزیرشاخه‌ای از طوایف[[چهارلنگ]] چهارلنگ[[مردم بختیاری|بختیاری]] ازبشمار جمله شیرالی و میبینی بوده که توانستند پس از درگیری های بسیار باغملک را به تصرف خود درآورندمی‌آیند. <ref name="autogenerated1"/><ref name="autogenerated4"/><ref>[http://www.cgie.org.ir/shavad.asp?id=130&avaid=5450 وبگاه سی‌جی‌آی‌ای]</ref><ref name="autogenerated2">[http://www.encyclopaediaislamica.com/madkhal2.php?sid=4419 جانَکی<!-- عنوان تصحیح‌شده توسط ربات -->]</ref> در زمان صفویه نیز طوایفی از ایل زنگنه کرمانشاه به فارس نقل مکان کرده و در این ناحیه توطن نمودند. بخشی از طوایف زنگنه نیز در [[ایل قشقایی]] ادغام گشته‌اند.<ref name="autogenerated1"/> بخشی از این ایل نیز تحت عنوان زنگنهٔ دشتستان، در ناحیه شرق [[بوشهر]] زندگی می‌کنند.<ref name="autogenerated4"/> بسیاری از زنگنه‌های کشور عراق در محلی به نام علیای آوه سپی زندگی می‌کنند<ref name="ReferenceA"/>{{سخ}}[[دانشنامه ایرانیکا]] بخشی از کردهای [[کرکوک]] در [[کردستان عراق]] را از ایل زنگنه دانسته‌است.<ref>{{یادکرد وب|نویسنده = |نشانی = http://www.iranicaonline.org/articles/kurdish-tribes |عنوان =KURDISH TRIBES | ناشر =[[دانشنامه ایرانیکا|Encyclopædia Iranica]] |تاریخ = |تاریخ بازدید = ۱۲ فوریه ۲۰۱۵}}</ref> [[جلال طالبانی]] رئیس‌جمهور کرد عراق هم از ایل زنگنه بود.<ref>http://www.khabaronline.ir/detail/713720/World/middle-east</ref><ref>http://www.aryanews.com/News/120171003172410903/زندگينامه-جلال-طالباني-تصاوير</ref><ref>http://www.hamshahrionline.ir/details/384158/world/westasia</ref>

'''شرف خان بدلیسی ایل زنگنه را شاخه از گوران و همرا چگینی و سیاه منصور سه برادر دانسته و حاکمان کرد را برخاسته از گوران دانسته است.''' خاک کرمانشاه و زنگنه در سال۱۹۱۵ به تصرف ترکیه درآمد اما بعدها ایران دوباره آن را پس گرفت<ref>دانشنامه بریتانیکا</ref> این مناطق در دوران صفویان و افشاریان چندین بار بین ایران و دولت عثمانی (ترکیه) دست به دست شد<ref>ایرج افشار سیستانی، کرمانشاهان و تمدن دیرینه آن،انتشارات نگارستان، چاپ دوم، زمستان1381</ref> معین‌الدین نطنزی، ایل زنگنه را جزو قلمرو [[اتابکان لرستان]] محسوب می‌کند و جزو طوایفی نام می‌برد که به حکم اتابکان لر گردن گذارده بودند.<ref>منتخب التواریخ: به نقل از: محمد علی سلطانی، ایلات و طوایف کرمانشاهان، ج۲، (ناشر مؤلف، ۱۳۲۰) ص۶۴۹.</ref> تذکره الملوک ایل زنگنه را در مجموعه‌ای مرکب از ایلات کرد و لر نام می‌برد.<ref>میرزاسمیعا، تذکره الملوک، [[محمد دبیرسیاقی]] (تصحیح) امیرکبیر، ۱۳۶۸، ص۲۵.</ref> [[شرفنامه]] [[شرف‌خان بدلیسی|بدلیسی]] امرای کرد ایران را به چهار شعبه مشتمل دانسته که زنگنه یکی از آن‌هاست.<ref>امیر شرف‌خان بدلیسی، شرفنامه، (تصحیح) محمد عباسی، مؤسسه مطبوعاتی علمی، ۱۳۶۴، ص۱۴–۴۲۳.</ref> بسیاری از نویسندگان معاصر نیز در کرد بودن زنگنه تردید نکرده‌اند.<ref>نظیرRudi mathee ; Aministrative:

اولین بار بدلیسی در قرن دهم خاستگاه زنگنه را لرستان یا گوران که در کرمانشاه است ذکر کرده‌است یا لرستان و با بررسیهای که امروزه بر روی زبان زنگنه (لکی)قرار گرفته خاستگاه آن را لرستانکرمانشاه دانسته‌اند و جز زبانهای جنوب غربی زبان زنگنه ای از لحاظ صرف افعال به مانند زبانهای جنوبی است و خاصیت ارگاتیو یا کنایی ندارد و افعال به مانند زبانهای جنوبی به حرف د ختم می شود فرض مثال کلمه خودتان به خودان و شبتان به شودان تبدیل می شوید که خاصیت زبانهای جنوبی استشمالغربی مردوخ کردستانی مورخ قرن ۱۳ خاستگاه زنگنه را [[کردستان عراق]] دانسته و زنگنه عراق را ساکن [[کرکوک]] و [[خانقین]]، در اطراف کفری، ابراهیم خانمی و اراضی [[سوماک]] می‌داند(تاریخ مردوخ ۱۳۵۱ه.ش).اما حمداله مستوفی در سنه ۷۴۰ ه.ق در کتاب نزهت القلوب با مشخص کردن حدود ، نفوس ،مشخصات قومی ، قبیله ای و جغرافیایی مناطق مختلف ایران اعم از بلادخراسانمانرود(لرکوچک) ولربزرگ،عجم و عرب و فارس شهرهای همدان باباطاهر،بروجرد،نهاوند،بلادخراسان و بلاد آذربایجان و کرد مناطق کرمانشاه،هرسین،دینور،کنگاور،وسطام(طاق بستان که دارای شب دیز خسروپرویزاست و در آن آبی جریان دارد)،سلطان آباد چمچمال(در کرمانشاه)که همگی از مناطق اصلی سکونت ایل زنگنه می‌باشد از مناطق اصلی کردنشین معرفی می‌کند و مهاجر بودن ایل زنگنه را مورد تردید قرار می‌دهد درضمن نواحی که مردوخی به عنوان مکانهای سکونت ایل زنگنه نام می برد طبق کتاب نزهت القلوب مستوفی همگی از بلاد عرب بوده‌اند در نتیجه تمام نظریه‌های مورخان اخیر که زنگنه‌ها را مهاجر از کردستان عراق که قبلاً" جز بلاد عرب و بلاد دیار بکر بوده‌اند مردود است.<ref>مردوخ، تاریخ کرد، کتابفروشی غریقی، سنندج، ص۹۴.</ref> همه منابع مربوط هم‌داستانند که ایل زنگنه به منظور یاری پادشاهان صفوی، از منطقه اصلی خود کوچیده و در منطقه جدیدی سکنی گزیده‌است. آن‌ها [[شاه اسماعیل اول]] را در جنگ‌هایش یاری داده‌اند.<ref>شرفخان بدلیسی، پیشین، ص۴۳.</ref> زمان مهاجرت زنگنه به مناطق آذربایجان ،قره باغ ونواحی کرکوک از مقسط کرمانشاه به احتمال خیلی زیاد در زمان شاه طهماسب صفوی می‌باشد .