ویکی‌پدیا:سطوح دسترسی کاربری

دسترسی‌های یک ویرایش‌گر در ویکی‌پدیا با توجه به پرچم‌های او معین می‌شود، که بعضی به‌طور خودکار و برخی دیگر به‌صورت دستی به کاربر داده می‌شوند. کاربرِ دارای پرچم، کاربری است که به گروهِ دارندگان این پرچم تعلق دارد. این پرچم‌ها اجازهٔ بعضی امکاناتِ نرم‌افزارِ مدیاویکی را به کاربر می‌دهند.

به دیوان‌سالاران و مدیران، با توجه به گروهی که در آن عضو هستند، بیشترین دسترسی‌ها داده شده‌است. برای مثال، کاربری که عضو گروه‌های دیوان‌سالاران، مدیران و واگردانان است، امکان دیدنِ صفحهٔ مخفی و واگردانی را دارد؛ ولی اگر از گروه 'sysop' و 'bureaucrat' حذف شود، تنها می‌تواند واگردانی را انجام دهد، چون هنوز عضو گروه واگردانان است.

عضویت در هر گروه، بعضی اوقات به «پرچم» یا بیت تعبیر می‌شود؛ عضویت در گروه 'sysop' هم‌معنی با گرفتن پرچم مدیریت یا بیتِ مدیریت است.

مختصر

تمامی بازدیدکنندگان وبگاه، شامل کاربر بی‌نام، عضو گروه کاربران گمنام هستند؛ درحالی‌که تمامی کاربران ثبت‌نام‌شده در وبگاه، جزئی از گروه کاربران جدید به‌حساب می‌آیند. این کاربران پس از ۴ روز و انجام ۱۰ ویرایش، به‌صورت خودکار به کاربران تأییدشده تبدیل می‌شوند. بقیهٔ پرچم‌ها تنها در صورت درخواست، در امتیاز کاربران قرار می‌گیرد. از آنان می‌توان به پرچم ربات و پرچم واگردانی اشاره کرد، که کاربر باید برای استفاده از آن‌ها دلیل بیاورد. دیگر دسترسی‌ها، مانند مدیریت و دیوان‌سالاری، بعد از اجماع عمومی و رأی‌گیری به فرد اعطا می‌شوند. دسترسی‌های بازرسی کاربر و پنهانگر، پس از رأی‌گیری و مشخص شدن هویت کاربر نزد بنیاد ویکی‌مدیا، به کاربر مربوط تعلق می‌گیرد.

گروه‌های کاربران

مراحل منظم کاربران

کاربران گمنام

کاربرانی که حساب ندارند یا وارد نشده‌اند، کاربران گمنام‌اند. این کاربران می‌توانند تمام صفحات (به‌جز چند صفحهٔ خاص در فضای نام ویژه) را ببینند، صفحات را ویرایش کنند (به‌جز صفحات حفاظت‌شده)، و صفحاتِ بحث ایجاد نمایند، اما نمی‌توانند صفحه‌ای در فضای نام اصلی ایجاد کنند یا تصویری بارگذاری نمایند. این کاربران مجبورند ابتدا دکمهٔ «پیش‌نمایش» را بفشارند و سپس دکمهٔ «ذخیره شود» را بزنند. ویرایش‌های آنان نمی‌تواند حالت جزئی داشته باشد.

زمانی که کاربران گمنام صفحه ای را ویرایش کنند با این پیام مواجه می‌شوند:شما با نام کاربری وارد نشده‌اید. نشانی آی‌پی شما در تاریخچهٔ ویرایش‌های این صفحه ثبت خواهد شد. توجه داشته باشید که از طریق آی‌پی می توان به بسیاری از اطلاعات شخصی کاربر دست یافت.
۹۶٪ ویرایش‌ها در ویکی‌پدیای فارسی مفید هستند و خرابکاری صرفا کار دیگر داوطلبان را زیاد می‌کند.

کاربران جدید

این‌گونه کاربران تازه ثبت‌نام کرده‌اند و می‌توانند ویرایش‌ها را جزئی علامت بزنند و همین‌طور به کاربران رایانامه (ایمیل) بزنند یا رایانامه از کاربران دریافت کنند، ولی حق ویرایش صفحات نیمه‌محافظت‌شده را ندارند.

کاربران تأییدشدهٔ خودکار

وضعیت حساب کاربری شما :شما ثبت نام نکرده‌اید، پس حساب کاربری شما تأییدشدهٔ خودکار نیست تأییدشدهٔ خودکار است.

برای انجام برخی کارها در ویکی‌پدیا، کاربران لازم است مدت‌زمان مشخصی از تاریخ نام‌نویسی‌شان بگذرد و تعداد ویرایشی‌های مشخصی داشته باشند. کاربرانی که این شرایط را داشته باشند، در شبه‌گروه کاربریِ تأییدشدهٔ خودکار جای می‌گیرند. هر بار که کاربری اقدام به انجام عملِ محدودشده‌ای کند، وضعیت تأیید خودکارِ کاربر بررسی می‌شود و در صورتی که شرایطش را داشته‌باشد، این دسترسی به‌صورت خودکار توسط نرم‌افزار به او اعطا می‌شود. هرچند تعداد ویرایش‌های لازم برای تأیید خودکار در شرایط گوناگون متفاوت است، اما بیشتر کاربرانی که حساب کاربریشان بیشتر از ۴ روز عمر داشته باشد و دست‌کم ۱۰ ویرایش داشته باشند، تأیید خودکار خواهند شد. با این حال، کاربرانی که از معافیت از قطع دسترسی آی‌پی و از راه شبکهٔ تور (سامانه نرم‌افزاری) ویرایش می‌کنند، شرایط سخت‌گیرانه‌تری برای تأیید خودکار شدن دارند: ۹۰ روز و ۱۰۰ ویرایش.

وضعیت تأیید خودکار (یا عضویت در گروه تأییدشده؛ پایین را ببینید) برای ویرایش صفحه‌های نیمه‌حفاظت‌شده لازم است. از کاربرانی که تأییدشده‌اند، در بیشتر موارد درخواستِ واردکردنِ کپچا نخواهد شد. این کاربران می‌توانند در ویکی کتاب بسازند. افزون بر این‌ها، پالایهٔ خرابکاری شامل یک مجموعه هشدار است که تنها برای کاربران تأییدنشده در نظر گرفته شده‌اند.

در اوت ۲۰۱۴(مرداد ۱۳۹۳)، شمار کاربران تأییدشدهٔ خودکار ویکی‌پدیای فارسی بیش از ۱۸٬۰۰۰ بود که شمار قابل توجهی از آن‌ها غیرفعال هستند.

  نکته: به واسطهٔ این اجماع،[۱] پالایه اجازهٔ انتقال مقالات به کاربرانی که عمر حساب کاربری آنان کمتر از یک هفته و تعداد ویرایش آنان کمتر از ۱۰۰ باشد نخواهد داد.

کاربران تأییدشدهٔ پایدار

شما وارد نشده آید پس شما تأییدشده پایدار نیستیدوضعیت حساب کاربری شما: تأییدشدهٔ پایدار استتأییدشدهٔ پایدار نیست.

کاربران تأییدشدهٔ پایدار گروهی از کاربران هستند که بیش از ۳۰ روز از عمر حسابشان گذشته‌است و بیش از ۵۰۰ ویرایش دارند[۲]؛ این دسترسی به‌صورت خودکار توسط سامانه به کاربرانی که واجد این شرایط باشند داده می‌شود و نیازی به اعطای آن توسط مدیران نیست؛ همچنین، به‌صورت پیش‌فرض جزو امتیازات مدیر و ربات است. کاربرانِ دارای این دسترسی اجازهٔ ویرایش در صفحات نیمه‌حفاظت‌شدهٔ ویژه را دارند.

ویکی‌پدیای فارسی هم‌اکنون ۱٬۹۵۰ کاربر تأییدشدهٔ پایدار دارد.

گشت خودکار

کاربرانِ دارای دسترسی گشت خودکار، ویرایش‌ها و مقاله‌هایی که ایجاد می‌کنند به‌صورت خودکار گشت می‌خورَد یا تأیید می‌شود و به سهولت کار گشت‌زن‌ها کمک می‌کند. این سطح از دسترسی توسط مدیران به افرادی داده می‌شود که چند مقاله با سطح کیفیِ مناسب ایجاد کرده باشند و ویرایش‌هایشان به گونه‌ای باشد که حداقل معیارها را رعایت کرده و قابل اعتماد باشند.

ویکی‌پدیای فارسی هم‌اکنون ۶۳۲ نفر در گروه کاربریِ گشت خودکار دارد. فهرست کاربران گشت خودکار را می‌توانید در اینجا ببینید.

گشت‌زن‌ها

افرادِ دارای دسترسی گشت یا به‌اختصار «گشت‌زنان» می‌توانند صفحات جدید را که گشت نخورده‌است ببینند (این صفحات در صفحات جدید به رنگ زرد درمی‌آیند) و آن‌ها را برچسبِ گشت بزنند.

ویکی‌پدیای فارسی هم‌اکنون ۲۶۱ نفر گشت‌زن دارد. فهرست این کاربران را می‌توانید در اینجا ببینید.

ویکی‌بانان، مدیران، دیوان‌سالاران و ویکی‌بدان

ویکی‌بانان

دسترسی ویکی‌بان مختص ویکی‌پدیای فارسی و هشت ویکی‌پدیای دیگر است. ویکی‌بانان از طریق رأی‌گیری انتخاب می‌شوند و در سطحی محدودتر از مدیران، امتیازاتی مانند حذف صفحه‌ها، حفاظت از آن‌ها و بستن کاربران را دارند.

ویکی‌پدیای فارسی هم‌اکنون ۱۳ ویکی‌بان دارد. فهرست ویکی‌بانان را در اینجا می‌توانید ببینید.

مدیران

مدیران ویکی‌نویسانی هستند که از طریق رأی‌گیری انتخاب می‌شوند. آنان می‌توانند صفحات را حفاظت کنند، خرابکاران را طبق سیاست‌ها ببندند، صفحات حفاظت‌شده و در رأس آن‌ها صفحهٔ اصلی را ویرایش کنند و صفحات خاصی مانند این را ببینند.

ویکی‌پدیای فارسی هم‌اکنون ۳۵ مدیر دارد. فهرست مدیران را می‌توانید در اینجا ببینید.

دیوان‌سالاران

دیوان‌سالاران کاربرانی هستند که از طریق رأی‌گیری انتخاب می‌شوند و توانایی دو کار مهم را دارند: مدیر یا دیوان‌سالار یا ربات کردن کاربران، واستاندن پرچم ربات از کاربران.

ویکی‌پدیای فارسی هم‌اکنون ۷ دیوان‌سالار دارد. فهرست دیوان‌سالاران را در اینجا می‌توانید ببینید.

ویکی‌بدان

ویکی‌بدان یا استواردها کاربرانی هستند که با انتخاب در فراویکی انتخاب شده‌اند و دسترسی کامل در همهٔ ویکی‌ها دارند.

ویکی‌بدان این توانایی را دارند که در هر ویکی، کاربری را از امتیازاتی محروم کنند یا به امتیازاتی برسانند؛ همچنین، توانایی نظارت و بازرسی کاربران را دارند. البته این اجازه را ندارند که از امتیازات خود در ویکی‌هایی استفاده کنند که کاربران محلیِ فعال این امتیازات را داشته باشند؛ به‌طور مثال، ویکی‌بدها حق ندارند از امتیازات خود مبنی بر مدیر کردن کاربری در ویکی‌پدیای فارسی استفاده کنند، زیرا ویکی‌پدیای فارسی دیوان‌سالار فعال دارد.

دسترسی‌های دیگری که برای کارهای خاص داده می‌شود

کاربران تأییدشده

در برخی مواقع، لازم می‌شود که حساب‌های کاربری پیش از موعدِ تأیید خودکار، مورد تأیید قرار گیرند. گروه کاربران تأییدشده همان سطح دسترسی‌های شبه‌گروه تأییدشدهٔ خودکار را دارد؛ تفاوتش در این است که این دسترسی توسط مدیران و در مواقع لزوم اعطا می‌شود.

برای دیدن فهرست کاربرانی که در این گروه قرار دارند اینجا را ببینید.

ایجادکنندگان کاربر

کاربرانِ دارای این پرچم (گروه 'accountcreator')، تحت تأثیر محدودیت ایجاد ۶ نام کاربری در روز توسط یک آی‌پی قرار نمی‌گیرند و می‌توانند بدون هیچ مشکلی کاربر ایجاد کنند.

برای دیدن فهرست کاربرانِ دارای این دسترسی اینجا را ببینید.

واگردان

افرادی که دارای دسترسی واگردان باشند، قادرند با یک کلیک بر روی گزینهٔ واگردانی، یک یا چند ویرایشِ مشخصِ متوالی را به نسخهٔ قبلی بازگردانند. واگردانی برای همهٔ مدیران در دسترس است و مدیران می‌توانند این دسترسی را به دیگر کاربرانی که درخواست می‌دهند اعطا کنند.

ویکی‌پدیای فارسی هم‌اکنون ۲۶۸ نفر واگردان دارد. فهرست کاربرانِ دارای این دسترسی را اینجا می‌توانید ببینید.

معافیت از قطع دسترسی نشانی اینترنتی (آی‌پی)

کاربرانی که این پرچم را دریافت می‌کنند، به عضویت گروه 'ipblock-exempt' درمی‌آیند و از بستن خودکار و بسته‌شدن آی‌پی‌های کاربران خرابکار در صورت داشتن گستره (رینجِ) آی‌پی یکسان مصون می‌مانند.

ویکی‌پدیای فارسی هم‌اکنون ۳ کاربر معاف از قطع دسترسی آی‌پی دارد. برای دیدن فهرست کاربرانِ دارای این دسترسی، اینجا را ببینید.

مدیر رابط کاربری

کاربرانی هستند که بر روی پرونده‌های جِی‌سان (JSON)، جاوااسکریپت و سی‌اس‌اس (CSS) در سطح فضای نام عمومیِ مدیاویکی و صفحات کاربرانِ دیگر دسترسی ویرایش دارند.

ویکی‌پدیای فارسی هم‌اکنون ۷ مدیر رابط کاربری دارد.

پنهان‌گر

کاربرانی که پرچم پنهان‌گری به آنان اعطا شده‌است (کاربران گروه 'oversight')، دسترسی فرونشانی ویرایش‌ها را دارند. از طریق این دسترسی، آنان می‌توانند نسخه‌های مختلفِ یک صفحه را از دیدِ همه (حتی مدیران) مخفی کنند. همچنین، آنان امکان دسترسی به سیاههٔ فرونشانی را نیز دارند. این دسترسی فقط به افراد بالای ۱۸ سال و با ارائهٔ گواهی شناسایی به بنیاد ویکی‌مدیا داده می‌شود.

ویکی‌پدیای فارسی هم‌اکنون ۰ کاربر پنهان‌گر دارد. برای دیدن اعضای این گروه به اینجا مراجعه کنید.

بازرس کاربر

کاربرانِ دارای دسترسی بازرس کاربر، توانایی دستیابی به ویژه:CheckUser رادارند. این کاربران می‌توانند نشانی اینترنتی (آی‌پیِ) فردیِ کاربران را ببینند و با استفاده از ابزاری ویژه متوجه شوند هر آی‌پی توسط چه کاربر یا کاربرانی استفاده می‌شود. این افراد باید بیش از ۱۸ سال سن داشته باشند و بتوانند خودشان را به بنیاد ویکی‌مدیا معرفی کنند.

ویکی‌پدیای فارسی هم‌اکنون ۲ بازرس‌کاربر دارد. فهرست این کاربران را می‌توانید در اینجا ببینید.

درون‌ریزان و واردکنندگان تراویکی

درون‌ریزان و واردکنندگان تراویکی، پرچم‌های استفاده‌نشده‌ای هستند که اجازهٔ دسترسی به ویژه:Import را ایجاد می‌کنند. با وجود این‌که نرم‌افزار مدیاویکی امکان استفاده از این پرچم را در نظر گرفته‌است، در بیشترِ ویکی‌های بنیاد ویکی‌مدیا این پرچم بلااستفاده است؛ برای مثال، در ویکی‌پدیای انگلیسی، دارندگان این دسترسی با یک صفحهٔ بسته مواجه خواهند شد.

در ویکی‌پدیای انگلیسی، کاربران از مدلی مشابه برای انتقال اطلاعات به ویکی‌های دیگر استفاده می‌کنند. برای اطلاعات بیشتر، Transwiki log را ببینید.

برای اطلاعات بیشتر دربارهٔ وارد کردن به صفحهٔ راهنما:وارد کردن در فراویکی مراجعه کنید.

حساب‌های دیگر

ربات

ربات‌ها دسترسی خاصی هستند که توسط دیوان‌سالاران اعطا می‌شود. این دسترسی، که از طریق رأی‌گیری در این صفحه انجام می‌شود، این توانایی‌ها را به حساب می‌دهد: عبور خودکار از مواردی که کپچا را فعال می‌کند، گشت خوردنِ خودکارِ صفحاتی که ایجاد می‌کنند، و پنهان شدن ویرایش‌های آنان از تغییرات اخیر.

فهرست ربات‌ها را در اینجا می‌توانید ببینید.

توسعه‌دهندگان

تعدادی منطقهٔ توسعه، بدون توجه به ویکی‌ها و دسترسی‌های تعریف‌شده، در آن‌ها وجود دارد. دسترسی کامیت اس‌وی‌ان امکان تغییر در نرم‌افزار مدیاویکی را به وجود آورد، دسترسی به تول‌سرور امکان اجرای برنامه‌های Toolserver را می‌دهد و تعداد اندکی از افراد هستند که دسترسی شل به سرورهای ویکی‌پدیا و دیگر پروژه‌های بنیاد دارند.

تعدادی از توسعه‌دهندگان ویکی‌مدیا، که دسترسی به ریشه (کاربر اصلیِ) سرورهای ویکی‌مدیا را دارند، بدون شرکت در نظرخواهیِ معمول، به همهٔ پرچم‌ها دست پیدا می‌کنند. کاربران Tim Starling، Brion Vibber، Kate و RobH، مثلاً دسترسی 'steward' دارند، درحالی‌که در انتخابات شرکت نکرده‌اند. این کار برای سرعت بخشیدن به توسعه و پرهیز از کاغذبازی (بوروکراسی) داخل ویکی انجام می‌شود.

گروه توسعه‌دهندگان 'developer' بر روی همهٔ ویکی‌های بنیاد وجود دارد. اگر کاربری نیاز به این دسترسی داشته باشد، می‌تواند آن دسترسی را به گروه توسعه‌دهندگان بیفزاید؛ سپس، از طریق دسترسی ویکی‌بدی، خود را به عضویت گروه توسعه‌دهندگان دربیاورد. پرچم‌هایی که به گروه توسعه‌دهنگان داده می‌شود، شامل siteadmin هم هست که برای تغییر نام کاربرانِ دارای بیش از ۲۰۰٬۰۰۰ ویرایش استفاده می‌شود.

فهرست کاربران با دسترسی 'developer' در اینجا در دسترس است.


کاربران مسدود شده

مدیران ویکی‌پدیا می‌توانند به دلایل مختلفی دسترسی کاربران را (اعم از کاربران دارای شناسهٔ کاربری با هر دسترسی، یا کاربران ناشناس که نشانی آی‌پی آن‌ها در کنار ویرایش‌هایشان ثبت می‌شود) برای ویرایش ویکی‌پدیا محدود کنند. به‌طور کلی هر کاربری که عمداً در ویکی‌پدیای فارسی خرابکاری کند (مثلاً حذف بی‌مورد اطلاعات مفید مقالات یا نوشتن مطالب نامربوط در آنها)، به شخص یا گروهی توهین یا حملهٔ شخصی کند (مستقل از لفظ مورد استفاده)، ایجاد سوء تفاهم کند (مثلاً با تغییر آرا یا امضاها یا استفاده از امضای دیگران)، یا به هر ترتیب دیگری باعث اخلال در روند پیشبرد دانش‌نامه شود، امکان بسته شدن دارد. در تمامی این موارد، قطع دسترسی با هدف حفاظت از ویکی‌پدیا انجام می‌شود، نه برای تنبیه فرد خاطی. کاربری که قطع دسترسی شده‌است می‌تواند صفحات ویکی‌پدیا را مشاهده کند ولی امکان ویرایش در صفحات ویکی‌پدیا را (در اکثر موارد) ندارد به جز صفحهٔ بحث خود کاربر.

تغییرات سطح دسترسی کاربر

راهنمای اختیارات
بله خیر
 Y
راهنمای پروژه
محلی سراسری
   
مدیر دیوان‌سالار بازرس ویکی‌بد
تأییدشده  Y  Y  Y
تأییدشدهٔ پایدار  Y  Y
گشت خودکار  Y  Y
گشت‌زن  Y  Y
بازبینی‌کننده  Y  Y  Y
واگردان  Y  Y
منتقل‌کنندهٔ پیشرفته  Y  Y
ویرایشگر الگو  Y  Y
بازبین تصویر  Y  Y
ویرایشگر پالایهٔ ویرایش  Y  Y
سازندهٔ حساب کاربری  Y  Y
ربات  Y  Y
ویکی‌بان اعطا  Y  Y  Y
ستاندن  N
مدیر،
مدیر رابط کاربری،
مدیر رباتیک
 Y  Y۱
دیوان‌سالار اعطا  Y  Y
ستاندن  N
معاف از قطع دسترسی آی‌پی  Y۲  Y  Y
بازرس کاربر، پنهانگر  Y
درون‌ریز  Y
مدیر دیوان‌سالار بازرس ویکی‌بد

^  از آنجا که به دیوان‌سالاران اختیار انجام این کار داده شده‌است، ناظران بیشتر درخواست‌های معمول برای ستاندن دسترسی مدیریت را به آنان ارجاع می‌دهند. اما همچنان اختیار سلب دسترسی مدیر در زمان‌ها مناسب را دارند (مانند موارد اضطراری یا درخواست‌ها از سوی هیئت نظارت).

^  طبق اجماع کاربران ویکی‌فا، امکان اجرایی اعطای دسترسی معافیت از قطع دسترسی آی‌پی از مدیران ستانده شده، ولی امکان فنی آن کماکان در اختیار آنان قرار دارد.

زمان سر آمدن

از آوریل ۲۰۱۷، امکان «زمان سر آمدن» به امتیازات کاربر ویکی‌پدیای فارسی اضافه شده‌است. بر پایهٔ این امکان می‌توان دسترسی‌ها را با زمان انقضا به کاربران اعطا کرد؛ مثلاً دسترسی ویکی‌بانی با زمان انقضای یک‌ساله اعطا می‌شود.[۳]

جستارهای وابسته

دیگر:

منابع

  1. «کاربرانی با عمر ۷ روز و دارای دست‌کم ۱۰۰ ویرایش، اجازهٔ انتقال مقالات را دارند». دریافت‌شده در ۱۳ ژانویهٔ ۲۰۱۸.
  2. نظرخواهی اولیه؛ نظرخواهی و اجماع نام و نظرخواهی و اجماع تعداد روز و ویرایش
  3. ویکی‌پدیا:نظرخواهی/اضافه کردن امکان زمان سرآمدن به ویژه:امتیازات کاربر