جمعیت‌شناسی تاریخی منطقه ارومیه: تفاوت میان نسخه‌ها
محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
برچسب‌ها: حذف حجم زیادی از مطالب منبع‌دار متن دارای ویکی‌متن نامتناظر ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
خط ۱:
براساس سرشماری سال ۱۳۹۰ با ۶۶۷٬۴۹۹ نفر جمعیت، '''[[ارومیه]]''' دهمین شهر پرجمعیت ایران و دومین شهر پرجمعیت منطقهٔ شمال‌غرب ایران است. ارومیه به دلایل وجود اقوام و ادیان و مذاهب گوناگون، همواره بستر ستیزهای قومیتی بوده‌است. در واقع هرکدام از اقوام این شهر
سرهنگ میهن اوضاع ارومیه را در اوایل دهه بیست خورشیدی اینگونه توصیف می‌کند:<ref name="ارومیه و تحرکّات «کمیتة نجات» ">{{یادکرد وب | تاریخ بازبینی = ۱ اکتبر ۲۰۱۴ | عنوان=ارومیه و تحرکّات «کمیتة نجات» | ناشر=فصلنامه گفتگو | تاریخ=شماره ۵۳ | نام=کاوه بیات | نام خانوادگی=[[کاوه بیات|بیات]] | نشانی=http://www.goftogu.com/article/2009/07/orumiye.html}}</ref>
«''... سه قسمت عمدة کرد آثوری و عجم (منظور از عجم ساکنین شهر و رعایای [[شیعه مذهب]] [[ترک‌زبان]] هستند)... این سه طبقه بر اثر پیشینة خصومت آمیز خونینی که از دیر زمانی با هم دارند کاملاً مخالف یکدیگر بوده، یگانه آمال و آرزوی آنان نابود ساختن و انتقامجویی از دشمنان خود می‌باشد…''»
== آمارها ==
در اوایل دوره اسلامی‌کردها و [[مسیحیان]] ساکنان ارومیه را تشکیل می‌دادند.
در یک سند دست اول مربوط به سده ۱۲ق/۱۸م که [[امپراتوری عثمانی|عثمانی‌ها]] از مردم ارومیه مالیات می‌گرفتند، از مجموع ۱۵۰۶ مودی مالیاتی شهر ارومیه ،۱۴۵۴ مودی [[مردمان ترک|ترک]] و [[ترکمن‌ها|ترکمن]] -که ۱۱۱ آنان کوچنده و ۱۳۴۳ نفر آنان یکجانشین بودند-، ۴۵ نفر یهودی ،۳ نفر مسیحی و ۴ نفر گبر عنوان شده‌اند.<ref>{{پک|نصیرآوا|۱۳۹۲|ف=بازشناسی یک منبع دست اول برای تاریخ اجتماعی ایران|ک=فصلنامه گنجینه اسناد |ص=}}</ref>
طبق یک مطالعه از ترکیب قومی خانوارهای نمونه و مورد بررسی در سطح شهر ارومیه که حدود سال ۱۳۷۹ انجام گرفت نشان می‌دهد که
بر طبق آماری منتشره در سال ۱۳۷۶ ،۶۳ در صد شهرستان ارومیه را مسلمانان
== اقوام ارومیه قبل از اسلام ==
سطر ۲۲ ⟵ ۲۳:
و پارسیان در مهاجرت خود از [[ایران‌ویج]] نخست در غرب و جنوب دریاچه ارومیه ساکن شدند ولی پس از آن به مهاجرت خود ادامه دادند و تا سرزمین پارس (استان فارس) پیش رفتند.<ref>{{پک|زرین‌کوب|۱۳۹۰|ک=روزگاران|ص=۶۵}}</ref>
== ترک‌ها ==
طبق یک آمار غیررسمی که بدون سند ارائه شده‌است، ترک‌ها اکثریت جمعیت ارومیه را تشکیل می‌دهند، طبق یک مطالعه از ترکیب قومی خانوارهای نمونه و مورد بررسی در سطح شهر ارومیه که حدود سال ۱۳۷۹ انجام گرفت نشان می‌دهد که ترک زبانان ۸۵٫۷٪ درصد خانوارهای نمونه را به خود اختصاص داده و کردزبان‌ها حدود ۱۰٫۵٪ بوده‌اند. در این آمارگیری نمونه‌ای درصد آشوری‌ها، فارس‌زبان‌ها و ارمنی‌ها در شهر ارومیه به ترتیب ۱٫۷، ۱٫۶ و ۰٫۵ بود.<ref name="ReferenceA2">{{پک|معاونت سنجش از دور و جغرافیا|۱۳۷۸|ک=فرهنگ جغرافیایی شهرستانهای کشور: شهرستان ارومیه|ص=۲۳۹}}</ref>بر طبق آماری منتشره در سال ۱۳۷۶ ،۶۳ در صد شهرستان ارومیه را مسلمانان اثنی عشری، ۳۶ درصد را مسلمانان سنی شافعی و حنفی و همچنین ۱ درصد را مسیحیان آشوری و ارمنی تشکیل می‌دادند.<ref name="اورمیه (شهرستان)2">{{یادکرد وب|تاریخ بازبینی = ۱ نوامبر ۲۰۱۴ |عنوان=اورمیه (شهرستان)|ناشر=[[دائرةالمعارف بزرگ اسلامی]]|نام=عنایت‌الله|نام خانوادگی=[[عنایت‌الله رضا|رضا]]|نشانی=http://www.cgie.org.ir/fa/publication/entryview/4884}}</ref>
=== اغوزها ===
سطر ۳۳ ⟵ ۳۵:
گویا بعدها آنان در آناتولی به سپاه قاضی غزالدین وزیر ملحق شدند.<ref>{{پک|سومر|۱۳۹۰|ک=تاریخ غزها|ص=۴۹۰}}</ref>
===
{{اصلی|افشار ارومی}}
[[پرونده:Qezelbash.JPG|بندانگشتی|200px|چپ|مانکن یک سرباز قزلباش [[صفویان|صفوی]]، به‌نمایش‌درآمده در [[مجموعه سعدآباد]]]]
ارومیه یکی از سکونت‌گاه‌های ایل افشار است.<ref name="ʿAŠĀYER">{{یادکرد وب | تاریخ بازبینی=۲۹ اکتبر ۲۰۱۴ | عنوان=ʿAŠĀYER | تاریخ=August 16, 2011 | نام=F. | نام خانوادگی=Towfīq | نشانی=http://www.iranicaonline.org/articles/asayer-tribes}}</ref> گویا نخستین دسته از افشارها که به ارومیه آمدند، افشارهایی بودند که به همراه [[گرگین بیگ اوصانلو]] در سال ۸۰۲ قمری در توپراق قلعه، محل حاکم‌نشین ارومیه، استقرار یافتند.<ref>[http://lib.eshia.ir/23022/9/3729/همه مقاله افشار در دانشنامه بزرگ اسلامی]</ref> از زمان آمدن [[اوصانلو]]ها به ایران اطلاع دقیقی در دست نیست. در گزارشی مربوط به افشارهای حاکم ارومیه ذکر شده که امیرتیمور، گرگین‌بیگ اوصانلو را برای سرکوب کردها و عشایر شورشی ارومیه، در سال ۸۰۲ق به حکومت آن منصوب نمود. پس از او دو پسرش یکی بعد از دیگری به حکومت ارومیه رسیدند.<ref>{{پک|بلوکباشی|۱۳۷۷|ک=اصانلو|کد زبان=fa}}</ref>
شاه عباس یکم، منطقه ارومیه را به عنوان اقطاع به کلبعلی خان ایمانلو داد.<ref>[http://www.iranicaonline.org/articles/aynallu-or-inallu-inalu-imanlu-a-tribe-of-gozz-turkic-origin-inhabiting-azerbaijan-central-iran-and-fars AYNALLŪ]</ref> ترکان بوربور در نیمهٔ اول قرن یازدهم همراه سایر طوایف افشار به ارومیه کوچیدند.<ref>[http://www.encyclopaediaislamica.com/madkhal2.php?sid=2029]</ref>
از دهه ۱۷۶۰ میلادی، افشارهای ارومیه یکی از گروه‌های قزلباشی بودند که زندیه برای استحکام ارتش از آن‌ها استفاده کرد.<ref>[http://www.iranicaonline.org/articles/army-iv ARMY iv. Afšar and Zand Periods]</ref>
=== ترک‌های سنی ===
| |||