اولیس (شعر): تفاوت میان نسخه‌ها
| [نسخهٔ بررسی‌شده] | [نسخهٔ بررسی‌شده] |
محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
Nightdevil (بحث | مشارکتها) ←آرای معاصر و اصالت یافتن: چهقدر > چقدر |
Nightdevil (بحث | مشارکتها) تغییر ساختار |
||
خط ۱۲۰:
چهار مرحلهٔ عاطفی که اولیس آن‌ها را تجربه می‌کند (ابتدا نپذیرفتن زندگانی بی‌ثمرش پس از بازگشت به ایتاکا، سپس یادآوری گذشتهٔ قهرمانانه‌اش، سپس تصدیق شیوهٔ حکمرانی تلماخوس، و در نهایت برنامهٔ مخاطرهٔ دیگری را ریختن) مکاشفه‌آمیز است نه [[آیرونی]]ک.<ref dir=ltr>{{harvcolnb |Culler|1975|p=383}} </ref>
== زمینهٔ تاریخی ==
=== تاریخچه چاپ ===
تنیسون کار بر روی ''اولیس'' را در ۲۰ اکتبر ۱۸۳۳ تمام کرد،<ref dir=ltr>{{harvcolnb |Tennyson|Day|1991|p=360}} </ref>
سطر ۱۲۶ ⟵ ۱۲۷:
در اصل شعر در چهار بند نوشته شده بود و در خط‌های ۶، ۳۳، و ۴۴ شکسته می‌شد. با این ساختار، بندهای اول و سوم از نظر موضوعی متقارنند و می‌توان آنان را به‌ترتیب صحنه‌های داخلی و خارجی یک [[تک‌گویی]] دانست. بااین‌حال در اغلب چاپ‌ها شکست بند اول حذف شده‌است.<ref dir=ltr>{{harvcolnb |Pettigrew|1963|p=41}} </ref>
== تفسیرها ==▼
=== عناصر مربوط به شرح حال شاعر ===
تنیسون ''اولیس'' را در پی مرگ دوست نزدیکش [[آرتور هنری هالم]] (۱۸۱۱–۱۸۳۳) سرود. وی هالم را، که او نیز شاعر بود، در [[دانشگاه کمبریج]] ملاقات کرده بود و با او رابطهٔ عاطفی عمیقی داشت. این دو زمانی بسیار را به مقال‌های فلسفی و سرودن شعر گذرانده و [[فرانسه جنوبی]]، [[پیرنه]]، و آلمان را با هم گشته بودند. تنیسون باور داشت آینده‌ای درخشان، شاید در عرصهٔ سیاست، در انتظار هالم است.<ref dir=ltr>{{harvcolnb |Hughes|1979|p=192-203}} </ref>
خط ۱۳۲:
خبر درگذشت هالم در اول اکتبر ۱۸۳۳ به تنیسون رسید. در این زمان تنیسون به همراه مادرش و نه تا از ده تا خواهر و برادرش در مسکنی کوچک در [[سامرسبای، لینکلن‌شر|سامرسبای لینکلن‌شر]] می‌زیست. پس از مرگ پدرش در سال ۱۸۳۱، تنیسون مجبور شده بود به خانه بازگردد تا معاش خانواده‌اش را بر دوش کشد. در این دوران آشنایان بیش‌ازپیش نگران حال جسمی و روحی او بودند. درآمد خانواده اندک بود و سه تا از برادرانش هم به بیماری‌های روانی ابتلا داشتند. بااین‌همه وضع تنیسون اندکی رو به بهبود بود — داشت به وظایف زندگی خانگیش عادت می‌کرد، مجدداً با دوستانش رابطه‌ای برقرار کرده بود، و کتابی از اشعارش را در سال ۱۸۳۲ به چاپ رسانده بود — که خبر درگذشت هالم را به او رساندند. [[امیلیا تنیسون|امیلیا]]، خواهر تنیسون که نامزد هالم بود نیز در این اندوه با او شریک بود.<ref dir=ltr>{{harvcolnb | Rader | 1962 | p=419}} </ref>
=== اولیس در ادبیات کلاسیک ===
اقتباس تنیسون از اولیس نخستین روایت مدرن این اسطوره است و جنبه‌هایی بسیار را از آثار متقدم وام می‌گیرد.<ref dir=ltr>{{harvcolnb |Stanford|1992|p=202}} </ref>▼
شخصیت اولیس (ادیسه در یونانی) را نخستین بار شاعر [[زبان یونانی باستان|باستانی یونان]] [[هومر]] در اثرش به کار برد و بسیاری از شاعران متأخر، من‌جمله [[اوریپید]]،{{یاد|تنیسون در حاشیهٔ ''هکابهٔ'' [[اوریپید]] می‌نویسد: «اولیس، طبق معمول، حیله‌گر و بی‌احساس است.»<ref dir=ltr>{{harvcolnb |Markley|2004| p= 123}} </ref>}} [[هوراس]]،{{یاد|در [[:en:Satires 2.5 (Horace)|''کتاب دوم Satirae'']]}} [[دانته آلیگیری]]،{{یاد|در دوزخ ''[[کمدی الهی]]''}} [[ویلیام شکسپیر]]،{{یاد|در ''[[ترویلوس و کرسیدا]]''}} و [[الکساندر پوپ]]،{{یاد|در کتاب [//en.wikisource.org/wiki/Odyssey_(Pope) ''ادیسه'']}} از آن اقتباس کردند. سراغِ پس زمینهٔ شعر را از ''ادیسه''ٔ هومر می‌توان گرفت: در کتاب یازدهم، [[تئیریاس]]ِ پیشگو خبر می‌دهد که اولیس پس از سفری سخت به ایتاکا باز خواهد گشت، سپس سفری تازه و رازآلود را آغاز می‌کند، و بعدها به مرگی خواهد مرد آرام و «ناستیزه‌جویانه»، که به شکل مبهمی «از دریا» می‌آید.<ref dir=ltr>{{harvcolnb | Stanford | Luce | 1975 | p=59}} </ref>{{یاد|عبارت اصلی «از دریا» (ex alos) هم می‌تواند به این معنی باشد که مرگ اولیس به سبب دریا خواهد بود و هم اینکه مرگ اولیس دور از دریا خواهد بود.}} در پایانِ شعرِ تنیسون، اولیس دارد طرح سفر جدیدش را می‌ریزد.<ref dir=ltr>{{harvcolnb |Tennyson|Day|1991|pp=361–365}} </ref>▼
▲== تفسیرها ==
=== تفسیر شعر از منظر روحیات شاعر ===
به باور لیندا هیوز،{{یادچپ|Linda Hughes}} پژوهشگر [[دوره ویکتوریا|قرن نوزدهم انگلستان]]، ''اولیس'' (به ویژه رویکردش به زندگی خانگی) را باید در چارچوبِ عاطفیِ وضع خانگی تنیسون و همچنین از دست دادن دوست نزدیکش تفسیر کرد.<ref dir=ltr>{{harvcolnb |Hughes|1979|p=192-203}} </ref>
چراکه از یک سو ناخوشنودی اولیس از زندگی در ایتاکا بازتاب وضع تنیسونِ عزاداری است ملول از به دوش کشیدن بار خانواده‌اش. از سوی دیگر اولیس مصمم است با آغازیدن سفری دیگر از عصر و بومش فراتر رود و ممکن است تصمیمش مبنی بر به چالش کشیدن وضع موجود سببِ جذابیت این اسطوره برای تنیسون بوده باشد؛<ref dir=ltr>{{harvcolnb |Hughes|1979|p=192-203}} </ref>
سطر ۱۴۳ ⟵ ۱۴۹:
=== بافتار ادبی ===
[[پرونده:Blake Dante Hell XXVI Ulisses.jpg|بندانگشتی|راست|150px|[[اودیسئوس]] و [[دیومدس (پسر تودوئوس)|دیومدس]] در یکی از [[آبرنگ]]های [[ویلیام بلیک]] (۱۸۲۴–۱۸۲۷) از حلقهٔ هشتم دوزخِ ''کمدی الهیِ'' [[دانته آلیگیری|دانته]]]]
▲اقتباس تنیسون از اولیس نخستین روایت مدرن این اسطوره است و جنبه‌هایی بسیار را از آثار متقدم وام می‌گیرد.<ref dir=ltr>{{harvcolnb |Stanford|1992|p=202}} </ref>
▲شخصیت اولیس (ادیسه در یونانی) را نخستین بار شاعر [[زبان یونانی باستان|باستانی یونان]] [[هومر]] در اثرش به کار برد و بسیاری از شاعران متأخر، من‌جمله [[اوریپید]]،{{یاد|تنیسون در حاشیهٔ ''هکابهٔ'' [[اوریپید]] می‌نویسد: «اولیس، طبق معمول، حیله‌گر و بی‌احساس است.»<ref dir=ltr>{{harvcolnb |Markley|2004| p= 123}} </ref>}} [[هوراس]]،{{یاد|در [[:en:Satires 2.5 (Horace)|''کتاب دوم Satirae'']]}} [[دانته آلیگیری]]،{{یاد|در دوزخ ''[[کمدی الهی]]''}} [[ویلیام شکسپیر]]،{{یاد|در ''[[ترویلوس و کرسیدا]]''}} و [[الکساندر پوپ]]،{{یاد|در کتاب [//en.wikisource.org/wiki/Odyssey_(Pope) ''ادیسه'']}} از آن اقتباس کردند. سراغِ پس زمینهٔ شعر را از ''ادیسه''ٔ هومر می‌توان گرفت: در کتاب یازدهم، [[تئیریاس]]ِ پیشگو خبر می‌دهد که اولیس پس از سفری سخت به ایتاکا باز خواهد گشت، سپس سفری تازه و رازآلود را آغاز می‌کند، و بعدها به مرگی خواهد مرد آرام و «ناستیزه‌جویانه»، که به شکل مبهمی «از دریا» می‌آید.<ref dir=ltr>{{harvcolnb | Stanford | Luce | 1975 | p=59}} </ref>{{یاد|عبارت اصلی «از دریا» (ex alos) هم می‌تواند به این معنی باشد که مرگ اولیس به سبب دریا خواهد بود و هم اینکه مرگ اولیس دور از دریا خواهد بود.}} در پایانِ شعرِ تنیسون، اولیس دارد طرح سفر جدیدش را می‌ریزد.<ref dir=ltr>{{harvcolnb |Tennyson|Day|1991|pp=361–365}} </ref>
▲بااین‌حال اولیسِ تنیسون آن مردِ مایل به امور عمومی‌ای که در شعر هومر هست نیست. منبع اصلی تنیسون برای شخصیت اولیس را باید در شخصیت اولیسهٔ ''[[کمدی الهی]]'' ''[[دانته آلیگیری|دانته]]'' جست،<ref dir=ltr>{{harvcolnb |Pettigrew|1963|p=31}} </ref> و این امر تأثیر مهمی در تفسیر شعر دارد. اولیسه داستان سفرش را در [[کانتو (شعر)|کانتوی]] بیست و ششم ''[[کمدی الهی]]'' روایت می‌کند. در دوزخ، اولیسه به سزای سوءاستفاده از استعداد خدادادی خِرَدش به حلقه هشتم دوزخ در میان مشاوران مزوّر محکوم شده. دانته اولیسه را، که «عطشی … از پی گشتن جهان» دارد، مشاوری شیطانی به تصویر می‌کشد که خانواده و تکالیفش در ایتاکا را پی شهوتش برای مخاطره قربانی می‌کند.<ref dir=ltr>{{harvcolnb |Rowlinson |1994|p=241}} </ref>
تنیسون این عطش را در طلب سیری‌ناپذیر اولیس برای دانستن منعکس می‌کند:<ref dir=ltr>{{harvcolnb |Schwarz|1987|p=39}} </ref>
{{شعر}}
سطر ۲۱۳ ⟵ ۲۱۶:
[[پرونده:Alfred Tennyson, 1st Baron Tennyson - Project Gutenberg eText 17768.jpg|بندانگشتی|تنیسون، به‌عنوان [[ملک‌الشعرا]]ی بریتانیا، در اشعارش [[امپراتوری بریتانیا]] را می‌ستاید: برخی منتقدین ''اولیس'' را طلایه‌دار مفهوم [[امپریالیسم]] دانسته‌اند.]]
=== بازخورد ===
نقدهای معاصر ''اولیس'' مثبت بودند و نشانی از [[آیرونی]] در آن نمی‌یافتند. [[جان استرلینگ (نویسنده)|جان استرلینگِ]] نویسنده — که مثل تنیسون عضو [[حواریون کمبریج]] بود — در سال ۱۸۴۲ در ''[[کوارترلی ریویو]]'' می‌نویسد: «''اولیس'' چقدر رفیع است! در این اثر لحنی حماسی و دلپذیر هست، و خِرَدی واضح و پرشور، کلامی حکیمانه و تصاویری برازنده را بر قامت مرمری رنگ‌پریده اما با دوام حک می‌کند.»<ref dir=ltr>{{harvcolnb |Markley|2004|p=124}} </ref> کتاب شعر تنیسون که در سال ۱۸۴۲ چاپ شد چنان نویسندهٔ اسکاتلندی [[توماس کارلایل]] را تحت تأثیر قرار داد که او در نامه‌ای به تنیسون با نقل این سه خط —
{{شعر}}
سطر ۲۳۱ ⟵ ۲۳۴:
بااینکه ''اولیس'' را نمی‌توان اثری امپریالیستی دانست، آثار آتی تنیسون به عنوان [[ملک‌الشعرا]]ی بریتانیا گاه ارزش استعمار بریتانیا را ستوده‌اند و محکوم به میهن‌پرستی افراطی شده‌اند. رولینسون با اشاره به استنباط تئوریسین [[مارکسیست]] [[لوئی آلتوسر]] که ایدئولوژی را تابع زمان نمی‌داند، می‌گوید شعر تنیسون «پیش از ساختار ایدئولوژیک‌ای آمده که خوانندگان شعر را برای آن دلتنگ می‌کند.»<ref dir=ltr>{{harvcolnb |Rowlinson|1992|p=265–276}} </ref>
===
[[تی. اس. الیوت]] در جستاری در سال ۱۹۲۹ ''اولیس'' را «شعر بدون عیب» نامید.<ref dir=ltr>{{harvcolnb |Eliot|1950|p=210}} </ref>
[[پیرانه‌سری]]ِ الیوت (۱۹۲۰) نیز شباهتی به ''اولیس'' دارد. راوی هر دو شعر مردی کهنسال است که در مورد پایان عمرش تأمل می‌کند. این قطعه از ''پیرانه‌سری'' به نظر برداشتی [[آیرونی]]ک از خطوط آغازین ''اولیس'' می‌نماید:<ref dir=ltr>{{harvcolnb |Fulweiler|1993|p=170}} </ref>
| |||