لهجه تهرانی: تفاوت میان نسخه‌ها
محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
اصلاحات جزئی در پیوند |
افزودن مطلب و منبع از گارنیک آساتوریان زبان شناس و مردم شناس و مطلب و منبع از لینک همشهری نظرات یک تاریخ دان و یک زبان شناس درباب زبان تهران قدیم |
||
خط ۲:
'''لهجه تهرانی''' یکی از لهجه‌های [[زبان فارسی]] است که معمولاً در [[ایران]] لهجهٔ معیار شمرده و در رسانه‌های گفتاری ایرانی (به جز رسانه‌های محلی) از این لهجه استفاده می‌شود. همچنین در آموزش زبان فارسی در کشورهای غیرفارسی‌زبان، از این لهجه استفاده می‌گردد. لهجهٔ تهرانی به شکل کنونی از زمان [[قاجار]] به وجود آمده‌است و با لهجهٔ اهالی بومی [[تهران]] تفاوت دارد. [[لهجه قدیم تهرانی|لهجهٔ قدیم تهرانی]] هنوز هم در مناطقی مانند [[شمیران]] و [[دماوند]] وجود دارد. هرچند که در معرض فراموشی است.
[[لهجه قدیم تهرانی|لهجهٔ قدیم مردم تهران]] گویش هایی از [[زبان مازندرانی]] یا [[راجی (گویش)|زبان راجی]] بوده است . در این باره [[گارنیک آساتوریان]] می افزاید : [[زبان فارسی]] نیز، زبان هیچ‌یک از اقوام و خرده‌فرهنگ‌های [[ایرانی]] نیست. درواقع باید گفت «[[مردم فارسی زبان|فارس]]» کسی است که زبان یا گویش محلی خود را فراموش کرده است و به زبان معیار سخن می‌گوید. حتی مردم [[ورامین]] و [[ونک]] نیز که نزدیک [[تهران]] هستند، در گذشته‌ای نه‌چندان دور زبان‌های خود را داشته‌اند که ظاهرا نزدیک به [[زبان مازندرانی|طبری]] بوده است یا مردم [[قم]]، جاسب، [[نراق]] و... به [[راجی (گویش)|زبان راجی]] صحبت می‌کرده‌اند. زبان مردم تهران در ١٥٠ یا ٢٠٠ سال پیش، [[زبان مازندرانی|مازنی]] یا [[راجی (گویش)|زبان راجی]] بوده است<ref>{{یادکرد وب
تهران در تقسیمات کشوری قدیم و پیش از این که پایتخت ایران شود از ملحقات شهر تاریخی [[شهر ری|ری]] بوده‌است؛ بنابراین گویش مردم این شهر نیز از شعب [[راجی (گویش)|گویش راجی یا رازی]]، همان زبانی که از [[زبان پهلوی]] منشعب و در شمال و شمال غربی و مغرب و جنوب ایران رواج داشته، بوده‌است. به تصریح [[شمس قیس رازی]] زبان مردم شهر ری و از جمله تهران، حد فاصل زبان دری مشرق و زبان پهلوی مغرب و جنوب ایران محسوب می‌گردیده‌است. امروزه از این گویش اثری بر جای نمانده‌است. این گویش در زبان چند نسل پیش مردم روستائیان مناطق دولاب و [[شمیران]] و [[کن و سولقان]] شنیده می‌شد.<ref>دوبیتی‌های بومی سرایان ایران، محمد احمد پناهی سمنانی، ۱۳۷۹، انتشارات سروش، شابک: ۹۶۴۴۳۵۴۱۹۲، صفحه 141 و 142، بخش هشتم تهرانی</ref>▼
|عنوان=نگاهی به مسئله «زبان و قومیت» در ایران/گفتوگو با گارنیک آساطوریان
|نشانی= http://www.azariha.org/بایگانی-مقالات/item/1894-نگاهی-به-مسئله-«زبان-و-قومیت»-در-ایران-گفتوگو-با-پروفسور-گارنیک-آساطوریان
|ناشر=وبسایت خبری تحلیلی آذری ها
}}</ref>.اهالی تهران صاحب زبان نبودند . پژوهشگران تهران قدیم را به سه بخش زبانی تقسیم کرده اند . تهران از جنوب به [[شهر ری]] و [[راجی (گویش)|زبان راجی]] در آنجا می رسید . به گفته اساتید زبان فارسی ، از ویژگی های [[راجی (گویش)|زبان راجی]] استفاده از حرف اضافه بوده و گویشوران منطقه جنوب تهران که با این گویش تکلم می کردند ، برای مثال از حرف اضافه «ها» بجای حرف «ب» استفاده می کردند به‌طوری که به «بگیرید» «هاگیرید» و «به بگرفتیم» «هاگرفتیم» می‌گفتند. لهجه شمیرانی یا تجریشی در منطقه شمال تهران رواج داشته است . آن دسته از از اهالی تهران که در محدوده [[ونک]] و [[شمیران]] سکونت داشتند بدلیل مجاورت با [[استان مازندران]] [[زبان مازندرانی|لهجه مازندرانی]] داشتند . [[والنتین ژوکوفسکی]] خاورشناس و زبان شناس روس اواخر قرن ۱۹ میلادی در سفری که به ایران داشت در حوالی شمیران با گویش تجریشی آشنا شده و در آثارش به این گویش اشاره می‌کند؛ گویشی که شباهت بسیاری با [[زبان مازندرانی|گویش مازندرانی]] دارد . تا امروز در محدوده‌هایی از جمله سرآسیاب [[دولاب]]، [[حرم شاه عبدالعظیم|شاه عبدالعظیم]] و... هنوز هم افرادی با لهجه شمرانی صحبت کنند؛ لهجه‌ای که ملایم شده [[زبان مازندرانی|گویش مازنی]] است . گویشی از لهجه تاتی نیز در منطقه غرب تهران رواج داشته است . مناطق شرقی تهران از دیرباز بیابان بوده است و گویش خاصی در آن مناطق تا [[سمنان]] رواج نداشته است <ref>{{یادکرد وب
|عنوان=بررسی لهجه تهرانی در گفتوگو با پژوهشگران تاریخ پایتخت و زبان‌شناسان
|نشانی= https://www.hamshahrionline.ir/news/420284/باهار-و-دیفال-تا-چاقالو-و-راستکی
|ناشر=همشهری آنلاین
▲}}</ref>.هرچند که برخی از پژوهشگران نیز معتقدند ، تهران در تقسیمات کشوری قدیم و پیش از این که پایتخت ایران شود از ملحقات شهر تاریخی [[شهر ری|ری]] بوده‌است؛ بنابراین گویش مردم این شهر نیز از شعب [[راجی (گویش)|گویش راجی یا رازی]]، همان زبانی که از [[زبان پهلوی]] منشعب و در شمال و شمال غربی و مغرب و جنوب ایران رواج داشته، بوده‌است. به تصریح [[شمس قیس رازی]] زبان مردم شهر ری و از جمله تهران، حد فاصل زبان دری مشرق و زبان پهلوی مغرب و جنوب ایران محسوب می‌گردیده‌است. امروزه از این گویش اثری بر جای نمانده‌است. این گویش در زبان چند نسل پیش مردم روستائیان مناطق دولاب و [[شمیران]] و [[کن و سولقان]] شنیده می‌شد.<ref>دوبیتی‌های بومی سرایان ایران، محمد احمد پناهی سمنانی، ۱۳۷۹، انتشارات سروش، شابک: ۹۶۴۴۳۵۴۱۹۲، صفحه 141 و 142، بخش هشتم تهرانی</ref>
== روند شکل‌گیری ==
| |||