بابازار: تفاوت میان نسخه‌ها
محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
حاج احمد1339 (بحث | مشارکتها) جزبدون خلاصۀ ویرایش برچسب‌ها: برگردانده‌شده برخی خطوط با فاصله آغاز شده‌اند |
جز ۲ ویرایش از حاج احمد1339 (بحث) به آخرین نسخه توسط Kave برگردانی شد (توینکل) برچسب: خنثی‌سازی |
||
خط ۲:
{{Merge to|زار|discuss=بحث:زار#پیشنهاد ادغام بابازار در زار|date=نوامبر ۲۰۲۱}}
'''بابازار''' به مرد گرداننده و رئیس مراسم [[زار]] در کرانه‌های جنوبی ایران گفته می‌شود. مامازار هم لقب زن گرداننده مراسم [[زار]] است.
== تاریخچه ==
تاریخچه حضور باد زار در جنوب ایران و انجام این مراسم به سال‌های دور بازمی‌گردد.وقتی سیاهان آفریقایی با کشتی‌ها و لنج‌های باری مسافر این دیار شدند، سرنوشتشان ماندن در این دیار شد و موسیقی زار هجای انتظار و راهی برای گریز از تنهایی‌شان.<ref>{{یادکرد وب|نویسنده=|کد زبان=|تاریخ=|وبگاه=روزنامه جهان صنعت|نشانی=http://jahanesanat.ir/11444-زار؛-مهمان-ناخوانده-جنوب.html|عنوان=زار؛ مهمان ناخوانده جنوب}}</ref>
مردم ساحل‌نشین جنوب ایران، ارواح و جن‌ها را به صورت باد می‌پندارند و معتقدند که هر بادی جنی دارد که با آن به درون جسم آدمیزادگان میرود و آنها را تسخیر و «هوایی» می‌کند. اینان جن بادهای خطرناک و موذی و آسیب‌رسان را «مَضِرّاتی» می‌نامند.به عقیده اهل هوا شخص مُسخَّر باد یا «بادْزده» (جن‌زده) اختیارش را از دست‌می‌دهد و به بیماری «
درمان بیماران اهل هوا به دست «بابازار» و «ماما زار»ها است.راه درمانشان مجلسی است با ساز و آواز و قربانی و رقص و خوردنی و اسباب مخصوص. گاهی دو، سه و یا تا ده دوازده روز مراسم درمان به درازا می‌کشد، اگر بیمار درمان نشد رهایش می‌کنند تا از دنیا برود.<ref name=":0">{{یادکرد وب|نویسنده=|کد زبان=fa|تاریخ=|وبگاه=انسان‌شناسی و فرهنگ|نشانی=http://anthropology.ir/article/9346.html|عنوان=مراسم «زار» به روایتِ عکس‌های مهرداد اسکویی|بازبینی=2017-09-12|archiveurl=https://web.archive.org/web/20170912233859/http://anthropology.ir/article/9346.html|archivedate=۱۲ سپتامبر ۲۰۱۷|dead-url=yes}}</ref>
این بادها با موسیقی به مهر می‌آیند و بابا یا ماما به‌تدریج به هویت باد پی می‌برند و باد نامِ خود را فاش می‌کند.مراحل بعدی درمان از این پس امکان‌پذیر می‌شود.در صورتی‌که خواسته‌های باد برآورده شود، باد «زیر» شده و بیمار را آزار نخواهد داد. اما «مرکب» خود را که همان بیمار باشد کاملاً رها نمی‌کند.<ref name=":0" />
درمان در مراسم موقتی است و کسی که به جرگه «اهل هوا» می‌پیوندد در طول عمر خویش به دفعات گرفتار «بادها» شده و نیاز به «بابا یا ماما» و اجرای مراسم دارد.<ref name=":0" />
در باور جنوب ایران زار یک باد است و بادها موجوداتی غیرمادی هستند که با تسخیر فرد، او را دچار درد و بیماری می‌کنند. به این ترتیب زار و بادهای دیگر که به ۷۲گروه تقسیم می‌شوند، هرکدام عامل یک نوع بیماری‌اند. بیمار مبتلا به باد، درمانش به دست پزشک صورت نمی‌گیرد. او بعد از این که از دوا و درمان ناامید شد سراغ ملا و دعانویس می‌ورد و هیکل و دعا می‌گیرد و وقتی از هیکل و دعا هم نتیجه‌ای نگرفت، نزد بابای زار یا مامای زار می‌ورد، بابا یا مامای زار برای او مراسمی ترتیب می‌دهد، تا باد را از تن او خارج سازد یا به اصطلاح باد او را زیر کند.<ref name=":1">{{یادکرد وب|نام خانوادگی=|نویسنده=|کد زبان=|تاریخ=|وبگاه=موزه مجازی میراث معنوی ایران|نشانی=http://vmic.ir/لیست-کلی-طبقه-بندی-آثار/عادت-ها-و-رسم-های-اجتماعی،آیینها-و-جشنها/سایر/140-مراسم-زار|عنوان=مراسم زار|بازبینی=2017-09-12|archiveurl=https://web.archive.org/web/20170918002830/http://vmic.ir/%D9%84%DB%8C%D8%B3%D8%AA-%DA%A9%D9%84%DB%8C-%D8%B7%D8%A8%D9%82%D9%87-%D8%A8%D9%86%D8%AF%DB%8C-%D8%A2%D8%AB%D8%A7%D8%B1/%D8%B9%D8%A7%D8%AF%D8%AA-%D9%87%D8%A7-%D9%88-%D8%B1%D8%B3%D9%85-%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%A7%D8%AC%D8%AA%D9%85%D8%A7%D8%B9%DB%8C%D8%8C%D8%A2%DB%8C%DB%8C%D9%86%D9%87%D8%A7-%D9%88-%D8%AC%D8%B4%D9%86%D9%87%D8%A7/%D8%B3%D8%A7%DB%8C%D8%B1/140-%D9%85%D8%B1%D8%A7%D8%B3%D9%85-%D8%B2%D8%A7%D8%B1|archivedate=۱۸ سپتامبر ۲۰۱۷|dead-url=yes}}</ref>
بابا یا مامای زار کسی است، که خود پیش‌تر به یک یا چندین باد مختلف مبتلا بوده‌است و در اثر مرور زمان و ممارست و قدرتی که به دست آورده، خود به باد مسلط و سوار شده و قادر شده‌است زار را از وجود شخص مبتلا خارج کند. هر باد یک بابا و مامای مخصوص به خود دارد، اما بعضی‌ها هم بابا یا مامای چند نوع باد هستند و این بستگی به توانایی و سابقه و تجربه آنها دارد. باباها و ماماها حرفه خود را به ارث می‌برند و معمولاً نسل اندر نسل به این حرفه اشتغال داشته‌اند. اما بعضی‌ها هم هستند که از کودکی وردست یک بابا یا مامای دیگر بزرگ شده‌اند و به این توانایی رسیده‌اند. مثل «حلیمه سرحانی کنهء» مامازار و نوبان [[خرمشهر]] که از کودکی وردست «ملا عبد فیهانی» بزرگ شده‌است.و بابازار حیدر اهواز بابای زارحبش میباشد که از قدیم کتابهایی اجداد ان ساخته اند عبدالحسین ساعدی پاچاپ چندین کتاب اسم آنها میدرخشد
| |||