خیزش ۱۴۰۱ ایران: تفاوت میان نسخه‌ها
محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
جز ←آمار کشتهها، زخمیان و بازداشتشدگان: پیوند برچسب: ویرایش مبدأ ۲۰۱۷ |
بنابر وب پایا: در نقل مطالب از بی بی سی باید وزن‌دهی مناسب به دیدگاه‌های مختلف را رعایت کرد. برچسبها: برگرداندهشده ویرایشگر دیداری |
||
خط ۴:
'''اعتراضات سراسری ۱۴۰۱ ایران''' مجموعه تظاهراتی است که در پی [[کشته‌شدن مهسا امینی|کشته‌شدن]] [[مهسا امینی]]<ref>{{یادکرد وب|عنوان=اختصاصی ایران‌اینترنشنال: سی‌تی‌اسکن مهسا نشانگر شکستگی جمجمه، خونریزی و اِدِم مغزی است|نشانی=https://www.iranintl.com/202209198308|ناشر=ایران اینترنشنال|بازبینی=۲۸ شهریور ۱۴۰۱|کد زبان=fa}}{{سخ}}{{یادکرد وب|عنوان= «مهسا امینی در کما»؛ پلیس می‌گوید «ناگهانی دچار عارضه قلبی شد»|نشانی=https://www.bbc.com/persian/articles/c13jpgpznx5o|ناشر=بی‌بی‌سی فارسی|تاریخ=۲۴ شهریور ۱۴۰۱|بازبینی=2022-09-16|کد زبان=fa}}</ref><ref name="رادیو فردا ۱">{{یادکرد وب|عنوان=سکوت پلیس دربارهٔ مرگ مغزی مهسا امینی «بر اثر ضرب‌وجرح به‌دست مأموران گشت ارشاد»|نشانی=https://www.radiofarda.com/a/brain-death-of-a-young-woman-in-tehran-beaten-by-police/32034606.html|ناشر=رادیو فردا|بازبینی=2022-09-16|کد زبان=fa}}{{سخ}}{{یادکرد وب|عنوان=مرگ مغزی مهسا ۲۲ ساله بر اثر ضربات مأموران گشت ارشاد اسلامی؛ جوّ امنیتی در بیمارستان «کسری» و ممنوعیت ملاقات خانواده|نشانی=https://kayhan.london/fa/1401/06/24/298784/|بازبینی=2022-09-15|کد زبان=fa-IR|نام=|ناشر=کیهان لندن}}</ref> به دلیل [[تنبیه بدنی|ضرب‌وشتم]] در بازداشتگاه [[گشت ارشاد]] آغاز شده‌است. این اعتراض‌ها در ۲۶ شهریور ۱۴۰۱ از تجمع در مقابل بیمارستان محل مرگ مهسا امینی در تهران آغاز شد و در روزهای بعد به همهٔ ۳۱ استان<ref>{{یادکرد وب|عنوان=پانزدهمین روز تظاهرات سرتاسری در ایران؛ دانشجویان در بیش از ۱۱۰ دانشگاه اعتصاب کردند|نشانی=https://www.afintl.com/202210011119|وبگاه=افغانستان اینترنشنال|بازبینی=2022-10-02|کد زبان=fa}}</ref> ایران گسترش یافت و همچنان ادامه دارد.<ref>{{یادکرد وب|عنوان=اعتراض‌ها به مرگ مهسا امینی با برداشتن روسری؛ اعتراضات با گلوله پاسخ داده شد|نشانی=https://ir.voanews.com/a/iran-kurdistan-protest-saqez-sanandaj-mahsa-amini/6751798.html|وبگاه=صدای آمریکا|بازبینی=2022-09-24|کد زبان=fa}}</ref><ref name=":11">{{یادکرد وب|عنوان=واکنش‌ها به سرنوشت مهسا امینی؛ تجمع ده‌ها معترض در مقابل بیمارستان کسری|نشانی=https://www.radiofarda.com/a/32037625.html|وبگاه=رادیو فردا|بازبینی=2022-09-23|کد زبان=fa}}</ref><ref>{{یادکرد وب|نویسنده=|نشانی=https://www.khabaronline.ir/news/1675685/تجمع-دانشجویان-چند-دانشگاه-در-پی-درگذشت-مهسا-امینی-عکس|عنوان=تجمع دانشجویان چند دانشگاه در پی درگذشت مهسا امینی/ عکس|ناشر=خبرآنلاین|تاریخ=|تاریخ بازدید=}}</ref> زنان ایرانی در خط مقدم و نیروی محرک این تظاهرات اعتراضی هستند.<ref>{{یادکرد وب|عنوان=Women burn headscarves at Iran anti-hijab protests|نشانی=https://www.bbc.com/news/world-middle-east-62967381|وبگاه=BBC News|تاریخ=2022-09-20|بازبینی=2022-10-02|کد زبان=en-GB}}</ref><ref>{{یادکرد وب|عنوان=Iran women the driving force behind Mahsa Amini protests|نشانی=https://www.rfi.fr/en/middle-east/20220929-iran-women-the-driving-force-behind-mahsa-amini-protests|وبگاه=RFI|تاریخ=2022-09-29|بازبینی=2022-10-02|کد زبان=en}}</ref> معترضان در خارج از کشور نیز در بیش از ۱۵۰ شهر در سراسر جهان تجمع‌های اعتراضی برگزار کردند.<ref>{{یادکرد خبر|پیوند=https://www.bbc.com/persian/iran-63100572|عنوان=مهسا امینی؛ آلبوم عکس از تجمعات اعتراضی گسترده ایرانیان در بیش از ۱۵۰ شهر جهان|ناشر=بی‌بی‌سی فارسی|صفحه=|تاریخ=۱ اکتبر ۲۰۲۲|بازیابی=۱ اکتبر ۲۰۲۲}}</ref> این تظاهرات در هفته‌های بعدی با حضور دانش‌آموزان، دانشجویان، اعتصاب استادهای دانشگاه، کسبه و بازاریان گسترده‌تر و وارد نهمین هفته شده‌است.<ref>{{یادکرد وب|نویسنده=مسعود آذر|نشانی=https://www.bbc.com/persian/articles/c72eyyd835wo|عنوان=جان باختن مهسا امینی و اعتراضات سراسری در ایران؛ «انقلاب در دو حرکت»|ناشر=بی‌بی‌سی فارسی|تاریخ=۴ مهر ۱۴۰۱|تاریخ بازدید=۲۸ سپتامبر ۲۰۲۲}}</ref>
جمهوری اسلامی با نادیده‌گرفتن حقوق بشر،<ref>{{یادکرد خبر|نویسنده=|نشانی=https://www.radiofarda.com/a/32064244.html|عنوان=افزایش انتقاد غرب از سرکوب در ایران؛ کاردارهای ایران در لندن و پاریس احضار شدند|ناشر=رادیو فردا|تاریخ=۴ اکتبر ۲۰۲۲|تاریخ بازدید=۴ اکتبر ۲۰۲۲}}</ref> کودکان را برای سرکوب معترضان به‌کار گرفت<ref>{{یادکرد وب|نویسنده=|نشانی=https://www.bbc.com/persian/iran-features-63100098|عنوان=واکنش خامنه‌ای در سه دهه حکمرانی به اعتراضات چه بوده؟|ناشر=بی‌بی‌سی فارسی|تاریخ=۳ اکتبر ۲۰۲۲|تاریخ بازدید=۴ اکتبر ۲۰۲۲}}</ref> و نیز اینترنت و [[رسانه‌های اجتماعی]]، به‌طور گسترده از دسترس خارج یا فیلتر شدند. فعالان سیاسی و اجتماعی، دانشجویان، هنرمندان و ورزشکاران متعددی در ایران دستگیر شدند و مورد تهدید و فشار روانی قرار گرفتند.<ref>{{یادکرد وب|نویسنده=|نشانی=https://www.iranintl.com/202210045493|عنوان=خیزش سراسری؛ تحصن و تجمع گسترده دانشجویان در دانشگاه‌های سراسر کشور در روز سه‌شنبه ۱۲ مهر|ناشر=ایران اینترنشنال|تاریخ=۴ اکتبر ۲۰۲۲|تاریخ بازدید=۴ اکتبر ۲۰۲۲}}</ref> [[حمله به دانشگاه صنعتی شریف]] نیز از دیگر مواردی بود که در طول اعتراضات رخ داد که تعدادی تنبیه بدنی و حدود ۴۰–۳۰ دانشجو بازداشت شدند. در [[جمعه سیاه زاهدان]] حدود ۹۰ نفر کشته شدند.<ref>{{یادکرد خبر|نویسنده=|نشانی=https://www.bbc.com/persian/world-63113519|عنوان=روایت شب سرکوب و وحشت در دانشگاه صنعتی شریف|ناشر=بی‌بی‌سی فارسی|تاریخ=۳ اکتبر ۲۰۲۲|تاریخ بازدید=۴ اکتبر ۲۰۲۲}}</ref> طلاب و اساتید حوزه در اطلاعیه‌ای اعلام کرده‌اند که [[بیت رهبری]] با ارسال نامه‌ای تهدیدآمیز به [[مراجع تقلید]] و حوزه‌های علمیه چندین شهر، آن‌ها را از واکنش انتقادی برحذر داشت.<ref>{{یادکرد خبر|نام خانوادگی=آذر|نام=مسعود|نشانی=https://www.bbc.com/persian/articles/cxwrvm79jxyo|عنوان=اعتراضات سراسری؛ «نامه تهدیدآمیز دفتر آیت‌الله خامنه‌ای به مراجع تقلید»|ناشر=بی‌بی‌سی فارسی|تاریخ=۱ اکتبر ۲۰۲۲|تاریخ بازدید=۱ اکتبر ۲۰۲۲}}</ref> به گزارش اعتماد آنلاین مرکز خبر حوزه های علمیه این نامه را جعلی و مجهول الهویه دانسته است.<ref>{{یادکرد وب|تاریخ=9 مهر 1401|وبگاه=وب سایت اعتماد آنلاین|نشانی=https://www.etemadonline.com/%D8%A8%D8%AE%D8%B4-%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D8%B3%DB%8C-9/576066-%D8%A8%DB%8C%D8%A7%D9%86%DB%8C%D9%87-%D8%AD%D9%88%D8%B2%D9%87-%D8%B9%D9%84%D9%85%DB%8C%D9%87|عنوان=بیانیه منتسب به طلاب علیه نظام جعلی است؟}}</ref> به گفتهٔ ''[[گاردین]]''، این اعتراضات بزرگ‌ترین تهدید برای حکومت از زمان [[انقلاب ۱۳۵۷]] بوده‌است.<ref name="Guardian6November">{{cite news |title=Fresh protests erupt in Iran's universities and Kurdish region |url=https://www.theguardian.com/world/2022/nov/06/iran-fresh-protests-universities-kurdish-region |access-date=7 November 2022 |agency=The Guardian |date=6 November 2022}}</ref> اعتراضات ۱۴۰۱ برخلاف [[اعتراضات آبان ۱۳۹۸ ایران|اعتراضات آبان ۱۳۹۸]] «سراسری بود که در میان طبقات اجتماعی، دانشگاه‌ها، خیابان‌ها [و] مدارس گسترش یافت».<ref name="Guardian6November"/>
بنا بر گزارش سازمان غیرانتفاعی [[سازمان حقوق بشر ایران|حقوق بشر ایران]]، تا ۲۳ آبان، دست‌کم ۳۴۴ نفر، از جمله ۵۲ کودک، از سوی نظام جمهوری اسلامی کشته شده‌اند.<ref>{{یادکرد وب|عنوان=جدیدترین آمار سازمان حقوق بشر ایران: دست‌کم ۳۲۶ نفر کشته شده‌اند که ۴۳ نفرشان کودک هستند|نشانی=https://www.bbc.com/persian/iran-63609006?at_medium=RSS&at_campaign=KARANGA|وبگاه=بی‌بی‌سی |تاریخ=|بازبینی=|کد زبان=fa}}{{سخ}}{{یادکرد وب|عنوان=بازداشت گسترده فعالان صنفی و فرهنگی در استان‌های کردنشین ایران|نشانی=https://www.radiofarda.com/a/extensive-detention-of-trade-union-activists-in-the-kurdish-provinces-of-iran/31900591.html|وبگاه=رادیو فردا|بازبینی=2022-09-23|کد زبان=fa}}</ref> این مرگبارترین اعتراضات از زمان اعتراضات آبان ۱۳۹۸ است که منجر به کشته شدن بیش از ۱۵۰۰ نفر شد. استفاده از خشونت شدید در مقابله با معترضان، مانند تیراندازی مستقیم به آن‌ها توسط نظامیان و شبه‌نظامیان در شهرهای مختلف با واکنش‌های بسیاری مواجه شد.
| |||