گویش بهبهانی: تفاوت میان نسخه‌ها

محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
Behbahani289 (بحث | مشارکت‌ها)
بدون خلاصۀ ویرایش
به نسخهٔ 37271803 از Reza carmahal برگردانده شد: نیازمند منبع. بهبهانی زبان نیست بلکه گویشی از زبان فارسی است (توینکل)
برچسب: خنثی‌سازی
خط ۱۴:
|fam6= [[زبان فارسی]]
}}
'''زبانگویش بهبهانی'''، یک زبان جنوب غربی ایرانی<ref>{{یادکرد وب |نویسنده = |نشانی=https://linguistlist.org/issues/32/32-1796/ |عنوان= | ناشر = |تاریخ = |تاریخ بازبینی=}}</ref>و زبانگویش قدیمی و غالب مردم شهر [[بهبهان]] در جنوب شرق استان خوزستان می‌باشد. این زبانگویش از زبانهایگویش‌های رایج در [[استان خوزستان]] و [[استان فارس]] می‌باشد، همچنین بسیار شبیه به [[گویش بندری]] (گویش هرمزگانی) و [[گویش بهدینان]] (گویش [[زرتشتیان]] استان [[یزد]]) و کردی سورانی می‌باشد. در زمان اشغال جنوب ایران و استقرار سربازان انگلیسی در استان بوشهر و همچنین مهندسان انگلیسی زبان در استان خوزستان برای بهره برداری از میادین نفتی کلماتی انگلیسی وارد این گویش شدند که با توجه به لهجه مردم مسلظ به آن تا حدودی تغییر شکل یافته اند. این گویش از بازماندگان [[پهلوی]]{{نا|تاریخ=مارس ۲۰۲۱}} [[پارسیگ]] و شاخه‌ای از گویشهای اجدادی [[زبان فارسی]] در فلات [[ایران]] می‌باشد و همچنین با گویش‌های [[بختیاری]] و [[لری جنوبی]] و نیز شباهت‌ها و اشتراکات زیادی دارد، به نحوی که تا حدود زیادی برای یکدیگر قابل فهم هستند.‌ گویش بهبهانی زبان مادری بهبهانی ها است .
 
به‌طور کلی محدوده تاریخی استان‌های [[خوزستان]] و [[فارس]] به دلیل قدمت زیست و [[تمدن]] کهن، واقع بودن در منطقه [[هلال حاصلخیز]]([[هلال بارور]])، [[صنعت نفت]] و [[خلیج فارس]]، آمیزه‌ای از گروه‌های نژادی و قومی مختلف هستند که از چند هزار سال قبل تا کنون در این منطقه رفت و آمد یا سکنی داشته‌اند و بر روی [[فرهنگ]]، [[گویش]] و [[نژاد]] همدیگر و منطقه تأثیرگذار بوده‌اند…
خط ۲۰:
[[خوزی‌ها]]، [[آشوریان]]، [[سریانی‌ها]]، [[پارسیان]]، [[یونانیان]]، [[پارتیان]]، [[مادها]]، [[ترک‌ها]]، [[کردها]]، [[لرها]]، [[اعراب]]، هندی‌ها، مغول‌ها، افغان‌ها، گرجی‌ها، آفریقای‌ها، پرتقالی‌ها، انگلیسی‌ها، آلمانی‌ها و… می‌باشند.
 
فرخنده نشاتی و خیرالله محمدیان دو پژوهشگر ساختار و واژگان زبانگویش بهبهانی هستند .
 
نادر تقدیسی ، محمد حسین مرتب ، سید محمد سید ، علی خادمیون ، حمدالله رجایی بهبهانی ، فرج الله پیکار ، بهرام دادمهر ، سیروس مختاران ، مریم شمشیری ، سید فرید دژم ، مرتضی روانخواه ، اسد الله اسدی ، تقی آصفی ، هوشنگ نمازی ، عبدالحسین عتیق، عباس سلطانی ، علیرضا قیصری ، صدرالله سرحدی ، شاپور شیرعلی ، حسین تجلی ، بشیر تجلی ، فریدون سدهی ، سارا رئیس پور ، فرهاد کرمی ، حسین مشتهی از شاعران گویش بهبهانی هستند .
خط ۲۷:
 
== ویژگی‌های دستوری ==
ویژگی اصلی و متمایز کنندهٔ این زبانگویش از سایر زبان ها و گویش‌های منطقه ویژگی اسپلیت ارگاتیو آن است که از [[پارسی میانه]] به آن رسیده‌است.<ref>{{یادکرد وب |نشانی=http://linguistlist.org/pubs/papers/browse-papers-action.cfm?PaperID=981 |عنوان=LINGUIST List - Paper Details<!-- عنوان تصحیح شده توسط ربات --> |بازبینی=۱۹ ژوئیه ۲۰۰۹ |archive-date=۱۳ ژوئن ۲۰۱۰ |archive-url=https://web.archive.org/web/20100613080518/http://linguistlist.org/pubs/papers/browse-papers-action.cfm?PaperID=981 |url-status=dead }}</ref><ref>{{یادکرد وب |نشانی=http://linguistlist.org/search/search-all-res2.cfm?res=All&AppLanguageId=4901&search1=search1 |عنوان=The LINGUIST List - Search all Linguistic Resources<!-- عنوان تصحیح شده توسط ربات --> |بازبینی=۱۹ ژوئیه ۲۰۰۹ |archive-date=۴ ژانویه ۲۰۱۴ |archive-url=https://web.archive.org/web/20140104012225/http://linguistlist.org/search/search-all-res2.cfm?res=All&AppLanguageId=4901&search1=search1 |url-status=dead }}</ref>
 
لازم یا متعدی بودن افعال در زمان‌های حال و گذشته دو الگوی متفاوت دستوری برای صرف افعال به لحاظ مطابقه به دست می‌دهد. الگوی اول (فاعلی-مفعولی) شامل افعال لازم (زمان حال و گذشته) و متعدی (زمان حال) می‌شود که از الگوی دستوری مشترکی پیروی می‌کنند. نظام مطابقه در این انگاره از نوع فاعلی -مفعولی است. به عبارتی فاعل از طریق شناسه‌های فعلی در ستاک فعل نمود می‌یابد، اما مفعول با شناسه فعلی مطابقه ندارد و فقط به صورت گروه اسمی یا مطابقه غیر فاعلی یعنی به صورت واژه بست مفعولی ظاهر می‌شود. الگوی دوم (غیرفاعلی-مفعولی) شامل افعال متعدی در ساخت گذشته می‌شود. بر خلاف الگوی اول در صرف این افعال از شناسه‌ها یا پسوندهای مطابقه مفعولی، واژه بست‌های غیرفاعلی استفاده می‌شود. به عبارتی واژه بست‌های غیر فاعلی که نقش فاعل منطفی را ایفا می‌کنند، وظیفه مطابقه را صورت می‌دهند. واژه بست به سازه اول جمله اضافه می‌شود. ازطرفی چنانچه مفعول به صورت اسم یا ضمیر جدا بازنمایی نشود، می‌تواند با استفاده از شناسه‌ها یا پسوندهای مطابقه مفعولی در ستاک گذشته فعل متعدی ظاهر شود. این حالت را کٌنایی-مطلق می‌خوانند. همچنین در الگوی دوم یا الگوی غیرفاعلی-مفعولی، فاعل و مفعول می‌توانند هر دو به صورت واژه بست ظاهر شوند. این حالت را مطابقه غیرفاعلی-غیرفاعلی(oblique-oblique) می‌نامند. به‌طور خلاصه می‌توان گفت که در الگوی دوم مطابقه سه نوع رده مطابقه مشاهده می‌شود: سه بخشی(tripartite)، کٌنایی-مطلق(ergative-absolutive) و غیرفاعلی-غیرفاعلی(oblique-oblique)