[[پرونده:2020_Nagorno-Karabakh_ceasefire_map.svg|بندانگشتی| آذربایجان و ترکیه از پایان [[جنگ ناگورنو قره‌باغ (۲۰۲۰)|جنگ قره باغ کوهستانی در سال ۲۰۲۰]]، مفهوم «"دالان زنگزور»" را ترویج می‌کنند که در صورت اجرا، آذربایجان را از طریق [[استان سیونیک]] [[ارمنستان]] به [[جمهوری خودمختار نخجوان|نخجوان]] و ترکیه را به بقیه جهان ترکی متصل می‌کند.]]
" '''دالان زَنگَزورزنگزور''' یا" دهلیزمفهومی [[زنگزور]]در {{بهتوصیف انگلیسی|Zangezur corridor}} بهیک [[دالان ترابری|دالان حمل و نقل]]<ref>{{Cite web|url=https://jamestown.org/program/azerbaijan-embarks-on-construction-of-nakhchivan-railway-part-two/|title=Azerbaijan Embarks on Construction of Nakhchivan Railway (Part Two)|website=Jamestown}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://emerging-europe.com/voices/the-zangezur-corridor-is-a-geo-economic-revolution/|title=The 'Zangezur Corridor' is a geo-economic revolution|date=17 May 2021|website=Emerging Europe}}</ref> اطلاق می‌شود که یکی از مهم‌ترین مسیرهای حمل و نقل زمینی است که جمهوری آذربایجان و جمهوری خودمختار نخجوان را از طریق ارمنستان به روسیه و ترکیه متصل و زمینه را برای ارتباط آسیا، اروپا و خاورمیانه با یکدیگر فراهم می‌سازد.<ref name=":1">{{یادکرد وب|عنوان=دالان زنگزور: مسیر تازه حمل و نقل زمینی بین آسیا و اروپا|نشانی=http://irdiplomacy.ir/fa/news/2013865/دالان-زنگزور-مسیر-تازه-حمل-و-نقل-زمینی-بین-آسیا-و-اروپا|وبگاه=دیپلماسی ایرانی|بازبینی=2023-06-06|کد زبان=fa}}</ref><ref name=":4">{{یادکرد وب|عنوان=Zangezur corridor: New transport route to connect Europe and Asia {{!}} Opinion|نشانی=https://www.dailysabah.com/opinion/op-ed/zangezur-corridor-new-transport-route-to-connect-europe-and-asia|وبگاه=Daily Sabah|تاریخ=2022-08-09|بازبینی=2023-06-06|کد زبان=en-US|نام=Anastasia|نام خانوادگی=Lavrina}}</ref> برخی مدعی هستند که در صورت اجرا باعث قطع دائم مرزهای ایران و ارمنستان می‌شود{{مدرک|date=ژوئن ۲۰۲۳}} و به باکوآذربایجان دسترسی بلامانع به [[جمهوری خودمختار نخجوان]] از طریق [[استان سیونیک|استان سیونیک ارمنستان]]<ref>{{Cite news|title=Южные ворота Карабаха. Что происходит в Гадруте после войны|url=https://ria.ru/20210523/gadrut-1732593434.html|accessdate=24 May 2021|agency=РИА Новости|date=23 May 2021}}</ref> بدون پست‌های [[کنترل مرزی|بازرسی]] ارمنستان<ref name=":3">{{Cite web|title=Fikir ayrılığı: 'Dəhliz' ilə 'nəqliyyat əlaqəsi'nin fərqi|url=https://www.azadliq.org/a/dehliz-neqliyyat-elaqe/31568197.html|accessdate=2021-11-19|website=Azadlıq Radiosu|language=az}}</ref><ref name="Waal">{{Cite web|last=Waal|first=Thomas de|title=In the South Caucasus, Can New Trade Routes Help Overcome a History of Conflict?|url=https://carnegieeurope.eu/2021/11/08/in-south-caucasus-can-new-trade-routes-help-overcome-history-of-conflict-pub-85729|accessdate=2021-12-30|website=Carnegie Europe|language=en}}</ref>می‌دهد. این کار باعث قطع دائم مرزهای ایران و ارمنستان می‌شود. به معنای وسیع، دالانی ژئوپلیتیکی<ref>{{Cite web|url=https://www.evnreport.com/politics/the-meghri-corridor-a-viable-transport-link-or-geopolitical-noose|title=The Meghri Corridor: A Viable Transport Link or Geopolitical Noose?}}</ref> است که آذربایجان شرقی را از مسیر ترانزیت ترکیه به باکو حذف می‌کند.{{مدرک|date=ژوئن ۲۰۲۳}} این مفهوم از زمان پایان [[جنگ ناگورنو قره‌باغ (۲۰۲۰)|جنگ قره باغ کوهستانی در سال ۲۰۲۰]] به‌طور فزاینده ای توسط آذربایجان<ref name="AzAnnounces">{{Cite news|url=https://news.am/eng/news/657195.html|title=Azerbaijan announces construction of second road of "Zangezur corridor" in occupied Shushi|work=[[News.am]]|date=August 6, 2021|accessdate=October 16, 2021}}</ref> و ترکیه<ref name="auto4">{{Cite news|url=https://eurasianet.org/in-karabakh-turkish-and-azerbaijani-leaders-cement-alliance|title=In Karabakh, Turkish and Azerbaijani leaders cement alliance|agency=Eurasianet|date=16 Jun 2021}}</ref> ترویج شده‌است، در حالی که ارمنستان پیوسته با آن مخالفت کرده و اظهار می‌دارد که «منطق کریدور» از [[توافقنامه آتش‌بس ناگورنو قره‌باغ|بیانیه آتش‌بس که به صورت سه جانبه در پایان آن جنگ امضا]] شد، منحرف است و این که نوعی پروپاگاندا است.<ref>{{Cite news|url=https://caucasuswatch.de/news/3769.html|title=Armenian-Azerbaijani border crisis: latest developments|work=Caucasus Watch|date=2021-05-17|accessdate=2021-10-16}}</ref>
اصطلاحات، مسیرهای بالقوه و شیوه‌های ارتباط حمل‌ونقلی از آن زمان به بعد بین آذربایجان و ارمنستان که همچنان [[محاصره]] متقابلی را علیه یکدیگر حفظ می‌کنند محل مناقشه بوده‌اند. آذربایجان پروژه‌های ساختمانی را در قلمروی خود آغاز کرده و آنها را به عنوان بخشی از اجرای به اصطلاح "دالان زنگزور {{Efn|With the exception of Armenia conceding to Azerbaijani flights over its territory.<ref>{{cite web |url=https://eurasianet.org/azerbaijan-starts-using-armenian-airspace |title=Azerbaijan starts using Armenian airspace |date=October 6, 2021|work=[[Eurasianet]]}}</ref>}} " معرفی کرده و تهدید کرده‌است که اگر ارمنستان آن را نخواهد، آذربایجان "به زور در مورد آن تصمیم می‌گیرد".<ref>{{Cite web|url=https://jam-news.net/what-will-become-of-the-zangezur-corridor-comments-from-azerbaijan-and-armenia/|title=What will become of the Zangezur corridor? Comments from Azerbaijan and Armenia - JAMnews|date=21 April 2021}}</ref>
سطر ۸ ⟵ ۷:
در جریان مذاکرات سه جانبه سال ۲۰۲۱، ارمنستان تمایل خود را برای مشارکت در بازسازی [[جمهوری خودمختار سوسیالیستی نخجوان شوروی|خطوط راه‌آهن دوران شوروی که از]] لحاظ تاریخی آذربایجان و نخجوان را به هم متصل می‌کرد، ابراز کرد که آذربایجان آن را به عنوان رضایت ارمنستان از «دالان زنگزور» تفسیر کرد. به گفته روسیه، طرف ثالث، آنچه مورد بحث است رفع انسداد ارتباطات منطقه ای است و نه ایجاد یک «دالان».<ref name="auto1">{{Cite web|url=https://www.azatutyun.am/a/31521358.html|title=Armenian, Azeri Officials Hold More Talks In Moscow|website= «Ազատ Եվրոպա/Ազատություն» ռադիոկայան}}</ref><ref name="auto">{{Cite web|url=http://interfax.az/view/845383/ru|title=Вопрос о коридоре в Нахчыван через Армению не обсуждается - Оверчук|website=interfax.az}}</ref>
ناظران مختلف در مورد «دالان زنگزور» اظهار نظر کرده‌اند و پیامدهای سیاسی استفاده از این واژه و تأثیرات آن در صورت اجرا را تحلیل کرده‌اند، برخی این مفهوم را [[پان‌ترکیسم|برنامه‌ای پان ترکیستی]] توصیف می‌کنند، که برگرفته از [[بازپیوندخواهی]] است، و برخی دیگر بر این تأکید می‌کنند که این که دالان راه حلی برای محاصره است یک جنبه کلیدی آن است.{{مدرک|date=ژوئن ۲۰۲۳}}
== زمینه تاریخی ==
سطر ۲۷ ⟵ ۲۶:
در ۱۴ ژانویه ۲۰۲۲، نیکول پاشینیان، نخست‌وزیر، یک گروه کاری برای بازسازی بخش یرساخ - مرز آذربایجان و بخش مرگری از راه‌آهن ارمنستان تشکیل داد. مشاور نخست‌وزیر آرتاشس تومانیان به عنوان رئیس این کارگروه منصوب شد.<ref>{{Cite news|title=Working group on the restoration of the Yeraskh and Meghri sections of the railway set up by PM's decision|url=https://armenpress.am/eng/news/1073006/|accessdate=16 January 2022|agency=Armenpress|date=14 January 2022|language=en}}</ref>
[[رجب طیب اردوغان]]، رئیس‌جمهور [[ترکیه]] طی نشست خبری مشترک با [[الهام علی‌اف]]، همتای آذربایجانی خود در باکو به تاریخ {{جلالی|۱۳|۰۶|۲۰۲۳}} تأکید کرد: اگر موضوع زنگزور را به سرعت حل کنیم، در تقویت روابط ترکیه و آذربایجان مؤثر خواهد بود.<ref>{{یادکرد وب|عنوان=تاکید اردوغان بر حل و فصل سریع موضوع «زنگزور»|نشانی=https://www.aa.com.tr/fa/ترکیه/تاکید-اردوغان-بر-حل-و-فصل-سریع-موضوع-زنگزور-/2921194|وبگاه=www.aa.com.tr|بازبینی=2023-06-14}}</ref>
