مردم شول: تفاوت میان نسخه‌ها

محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
بدون خلاصۀ ویرایش
برچسب‌ها: ویرایشگر دیداری ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه
شول تبار (بحث | مشارکت‌ها)
بدون خلاصۀ ویرایش
برچسب‌ها: واگردانی دستی ویرایشگر دیداری ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه
خط ۳:
|image =
|popplace={{پرچم|ایران}}: مناطقی در [[استان فارس]] و [[استان بوشهر|بوشهر]]
|langs= لری فارسی
|rels= [[شیعه]]
|related= [[مردمان لر و فارس ]] و دیگر [[مردمان ایرانی]]
}}
'''شول (صول،چول)،''' نام یکی از قبایل لر است. بازماندگان این مردمان به زبان [[زبان لری|لری]] سخن می‌گویند.<ref>http://ethnologue.com/language/luz</ref><ref>{{یادکرد وب|نشانی=https://irhj.sbu.ac.ir/article_102554.html|عنوان=مقاله بررسی لرهای شولی و ممسنی}}</ref> این قبیله در حدود سال ۳۰۰ قمری نیمی از لرستان را به کمک سلجوقیان تحت تصرف خود قرار میدهند و بوسیلهٔ سیف الدین ماکان روزبهان (که اجداد او از دورهٔ ساسانیان بر این منطقه حکومت داشتند) اداره می‌شد و او را با لقب پیشوا می‌خواندند. مورخان اسلامی اطلاعی از این قبیله نداده‌اند، ولی نجم الدین که از نوادگان او بود در زمان حمداﷲ مستوفی در این منطقه حکومت می‌کرد. ابن بطوطه (۷۴۸ قمری) در راه شیراز به کازرون به قبیلهٔ شول برخورد کرده‌است و گوید که آنان قبیله‌ای از اعاجم‌(عجم ها) اند که صحرانشینند و میان آنها مردمانی پرهیزگار و متقی وجود دارد. شهاب الدین العمری (مرگ ۷۴۹ قمری) گوید که قبیله شول با شبانکاره خویشاوندی مستحکمی دارند.
 
قلمرو مردم لر شول شامل نیمی از لرستان ، کهگیلویه ، نیمه جنوبی چهارمحال ، جنوب شرقی خوزستان و شمال غربی استان بوشهر و شمال غرب استان فارس بوده است<ref>''جغرافیای تاریخی سرزمین‌های خلافت شرقی اثر [[گای له استرنج]]''</ref>
خط ۲۸:
== تاریخچه ==
قدمت مردم لرشول به زمان هخامنشیان و پیش از اشکانیان بازمیگردد چنانچه در کتاب شعر ویس و رامین این چنین آمده است ''جهان آسوده گشت'' از دزد و طرار ز کرد و ''لرشول'' و زترک رهگیرو ومرد عیار. <ref>ویس و رامین اثر [[فخرالدین اسعد گرگانی]]</ref>
 
امرای [[شولستان]] از دوران ساسانیان تا قرن 5 هجری در دست خاندان لر تبار روزبهانی بود آخرین پیشوای شولستان که در آن زمان نیمی از لرستان در دست وی بود سیف الدین ماکان روزبهانی بود که بدست نصرالدین محمد بن هلال بن بدر حاکم لر در سال 505 به قتل رسید <ref>منتخب التواریخ معینی  اثر معینی نطنزی</ref> و خاندان دومی به نام نجم الدین شول که حاکم کهگیلویه بوده قدرت شولستان را بدست می گیرد که توسط اتابک لر بزرگ هزار اسب در سال های ۶۰۰ هجری نیمه شول نشین لرستان آن زمان تصرف می شود و تنها بخش های کهگیلویه و شمال غربی فارس در دست شولان می ماند . <ref>''تاریخ گزیده اثر [[حمدالله مستوفی]] قزوینی''</ref> خاندان سومی به نام کائدان تاج امیری شول در لرتبارشمال شیراز صاحب نفوذ و قدرت بودند که در کشمکش های سیاسی میان آل مظفر ، آل اینجو ، ایلخانیان و تیموریان و حضور پر رنگ شول ها در جنگ های حکومتی در اصفهان ، شیراز و کرمان  که مراکز شول ها در قلعه های سپید و پهندژ فارس بود منجر به پراکنده شدن شول ها و مختل شدن بازرگانی شول های تاج امیری شد .
 
در شمال شیراز صاحب نفوذ و قدرت بودند که در کشمکش های سیاسی میان آل مظفر ، آل اینجو ، ایلخانیان و تیموریان و حضور پر رنگ شول ها در جنگ های حکومتی در اصفهان ، شیراز و کرمان  که مراکز شول ها در قلعه های سپید و پهندژ فارس بود منجر به پراکنده شدن شول ها و مختل شدن بازرگانی شول های تاج امیری شد .
 
در حدود سال های ۶۸۰ قمری برابر با ۸۰۰ سال پیش کائد محمد تاج امیر که از بزرگان تنگ شول بود در شهرستان بیضاء  داماد می شود و از علمای بزرگ آن زمان از آذربایجان و اصفهان و سمرقند به عروسی خود دعوت میکند که شرح آن در کتاب انیس الناس نوشته شجاع شیرازی در سال 830  مختصر آمده است .
سطر ۵۲ ⟵ ۵۰:
تیره های بهرام و شاپور و گودرز و مراد به نواحی ایذه ، چهارمحال ، الیگودرز ، درود ، دلفان و دهلران و حتی اصفهان میروند
 
فردی از تیره بهرام به نام کائدتاج امیر بهرام سری شولی در زمان شاه طهماسب صفوی به دلیل قابلیت های فردی و اهل علم بودندش حکمران عشایر دربین اصفهان ، فارس و لرستانخوزستان می شود که چهل و چهار سال دست به اصلاح و آبادی میزند و از تاخت و تاز عشایر به شهرها جلوگیری میکند تا اینکه بدلیل حسادت حاکم قزل باش همدان یعنی امیرخان موصلوی ترکمان به قدرت گیری تاجیک ها (فارسها) به بهانه وصول مالیات با ایشان وارد جنگ می شود.. که در جنگ ایشان کشته می شود و بجای آن جهانگیر و پسرش خلیل از نسل زاهد گیلانی <ref>یادداشتها و خاطرات اثر سردار ظفر بختیاری</ref>را جایگزین کاید تاج امیر بهرام سری شولی میکنند . <ref>''تاریخ بختیاری'' (یا ''خلاصة الاعصار فی تاریخ البختیار'') اثر علیقلی‌خان سردار اسعد بختیاری</ref><ref>مقاله تضاد و تعارض قومي عناصر ترک و تاجيک در عصر صفويه (از شاه تهماسب تا پايان حکومت صفوي) نویسندگان: قنادي محمدرضا, غفاري مريم</ref>
فردی از تیره بهرام به نام کائدتاج امیر بهرام لرتبار
 
در زمان شاه طهماسب صفوی به دلیل قابلیت های فردی و اهل علم بودندش حکمران عشایر در لرستان می شود که چهل و چهار سال دست به اصلاح و آبادی میزند و از تاخت و تاز عشایر به شهرها جلوگیری میکند تا اینکه بدلیل حسادت حاکم قزل باش همدان یعنی امیرخان موصلوی ترکمان به بهانه وصول مالیات با ایشان وارد جنگ می شود..که در جنگ ایشان کشته می شود و بجای آن جهانگیر و پسرش خلیل از نسل زاهد گیلانی <ref>یادداشتها و خاطرات اثر سردار ظفر بختیاری</ref>را جایگزین کاید تاج امیر بهرام میکنند . <ref>''تاریخ بختیاری'' (یا ''خلاصة الاعصار فی تاریخ البختیار'') اثر علیقلی‌خان سردار اسعد بختیاری</ref><ref>مقاله تضاد و تعارض قومي عناصر ترک و تاجيک در عصر صفويه (از شاه تهماسب تا پايان حکومت صفوي) نویسندگان: قنادي محمدرضا, غفاري مريم</ref>
 
بدین سبب می باشد که امروزه نیمی از تاج امیری های شول میان قبائل بختیاری ، لر و لک پراکنده گردیده اند.