رامهرمز: تفاوت میان نسخهها
محتوای حذفشده محتوای افزودهشده
افزودن محل زندگی مردم عرب برچسبها: برگرداندهشده متن دارای ویکیمتن نامتناظر ویرایشگر دیداری ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه ویرایش پیشرفتهٔ همراه |
|||
خط ۱:
{{حص-زاپاس|کوچک=بله}}
{{جعبه شهر ایران
|نامرسمی= رامهرمز
|روینقشه= آری
سطر ۱۰ ⟵ ۱۱:
|نامهایدیگر=رومز
|نامهایقدیمی=رامهرمز
|جمعیت=
|رشدجمعیت=
|زبان=لری
سطر ۱۹ ⟵ ۲۰:
|میانگینبارشسالانه=
|شمارروزهاییخبندان=
|شهردار=
|رهآورد=
|پیششماره=۰۶۱
سطر ۲۸ ⟵ ۲۹:
|پانویس=
|تصویر=Ramhormoz_county_locator_map_(2022).svg}}
'''رامهُرمُز''' شهری در [[استان خوزستان]] و مرکز [[شهرستان رامهرمز]] میباشد، که در جنوب غربی کشور [[ایران]] قرار دارد. در [[جغرافیای تاریخی]] قدمت رامهرمز را بیش از ده هزار سال میدانند.{{مدرک}} رامهرمز از شمال به شهرهای [[ایذه]]، [[مسجد سلیمان]] و [[شوشتر]]، از خاور به [[بهبهان]] و [[استان کهگیلویه و بویراحمد]]، از باختر به [[اهواز]] و از جنوب به [[شهرستان بندر ماهشهر|بندر ماهشهر]] محدود است. [[میدان نفتی مارون]]؛ [[میدانهای نفتی ایران|سومین میدان بزرگ نفتی ایران]]، در محدوده این شهر قرار دارد.<ref>{{یادکرد وب |نویسنده = |نشانی=http://www.mehrnews.com/news/2534880/انتقال-روزانه-بیش-از-نیم-میلیون-بشکه-نفت-خام-از-میدان-نفتی-مارون |عنوان=انتقال روزانه بیش از نیم میلیون بشکه نفت خام از میدان نفتی مارون | ناشر = [[خبرگزاری مهر]] |تاریخ = ۲۶ فروردین ۱۳۹۴ |تاریخ بازبینی=}}</ref>
= پیشینه =▼
[[دهخدا]] آوردهاست: رامهرمز شهری از بناهای هرمز پادشاه [[ساسانی]] است در حوالی [[شوشتر]]، که در قدیم به آن «سمنگان» میگفتهاند که آن را ساده کرده، «رومز» "roomez" و منسوب به آن جا را «رومزی» "roomezi" میگویند. چون هرمز پادشاه وقت را آشفتگی در دماغ پدید آمد او را از مقر سلطنتی خود استخر بدان شهر آوردند و در آنجا شفا یافت پس آنجا را رام هرمز گفتند.<ref>{{یادکرد وب|نشانی=http://www.loghatnaameh.org/dehkhodasearchresult-fa.html?searchtype=0&word=2LHYp9mF2YfYsdmF2LI=|عنوان=رامهرمز|ناشر=لغتنامه دهخدا|accessdate=۲۲ نوامبر ۲۰۱۳|archiveurl=https://web.archive.org/web/20140917115636/http://www.loghatnaameh.org/dehkhodasearchresult-fa.html?searchtype=0&word=2LHYp9mF2YfYsdmF2LI=|archivedate=۱۷ سپتامبر ۲۰۱۴|dead-url=yes}}</ref>▼
▲==== پیشینه ====
رامهرمز در کنار شوش و شوشتر، دیگر شهر خوزستان میباشد که طبق نظر تاریخدانان در دورهای [[پایتخت ایران]] بودهاست. [[یاقوت حموی]] میگوید که رامهرمز متشکل از دو کلمه رام (شهر) و هرمز (نام یکی از خسروان ساسانی) بودهاست. برخی میگویند رامهرمز نامی کوتاه شده از رامهرمز اردشیر بوده و برخی نیز گفتهاند به دلیل بنا شدن شهر رامهرمز در دورهٔ هرمز ساسانی نام این شهر رامهرمز شدهاست. رامهرمز محل احتمالی [[سلوکیه در کنار رود جراحی|سلوکیهٔ هدیفون]] است که تا پایان حیات [[الیمائی|الیماییان]] و ظهور ساسانیان اهمیت خود را حفظ کرد. در [[جغرافیای تاریخی]] قدمت رامهرمز را بیش از ۱۰۰۰۰ سال میدانند <sup>[''[[ویکیپدیا:نیازمند منبع|نیازمند منبع]]'']</sup> و پیدایش قدیمیترین تمدن بشری در [[شوش (شهر باستانی)|شوش]] و منطقه [[انشان]] مشخص گردیده و در دوران هخامنشیان و اشکانیان و ساسانیان نه تنها بر عظمت منطقه افزوده گشت، بلکه شهرهایی نیز در آن دوران ایجاد شده که بدون شک رامهرمز یکی از آن شهرها بودهاست. ویرانههای «اسک» بین راه رامهرمز و ارجان در راه بهبهان و ویرانههای [[طاق نصرت رامهرمز|طاق نصرت به جای مانده از دوره ساسانی]] در شهر رامهرمز، گذشته پرشکوه تاریخی آن را نشان میدهد. در قرن ۴ هـ. ق رامهرمز به سبب کرم ابریشمی که در آن به عمل میآمد و به دیگر نقاط صادر میشد شهرت جهانی داشت. کتابخانه فرقه معتزله در این شهر بودهاست.<ref>{{Cite journal|last=Zakirov|first=B|last2=Matchanov|first2=М|date=2022-06-03|title=Animalistik frazeologizmlarning tarjimadagi muammolari|url=http://dx.doi.org/10.47689/linguistic-research-vol-iss1-pp181-183|journal=Zamonaviy lingvistik tadqiqotlar: xorijiy tajribalar, istiqbolli izlanishlar va tillarni o‘qitishning innovatsion usullari|issue=1|pages=181–183|doi=10.47689/linguistic-research-vol-iss1-pp181-183|issn=2249-5959}}</ref>▼
▲[[دهخدا]] آوردهاست: رامهرمز شهری از بناهای هرمز پادشاه [[ساسانی]] است در حوالی [[شوشتر]]، که در قدیم به آن «سمنگان» میگفتهاند که آن را ساده کرده، «رومز» "roomez" و منسوب به آن جا را «رومزی» "roomezi" میگویند. چون هرمز پادشاه وقت را آشفتگی در دماغ پدید آمد او را از مقر سلطنتی خود استخر بدان شهر آوردند و در آنجا شفا یافت پس آنجا را رام هرمز گفتند.<ref>{{یادکرد وب| نشانی=http://www.loghatnaameh.org/dehkhodasearchresult-fa.html?searchtype=0&word=2LHYp9mF2YfYsdmF2LI=| عنوان=رامهرمز| ناشر=لغتنامه دهخدا| accessdate=۲۲ نوامبر ۲۰۱۳| archiveurl=https://web.archive.org/web/20140917115636/http://www.loghatnaameh.org/dehkhodasearchresult-fa.html?searchtype=0&word=2LHYp9mF2YfYsdmF2LI=| archivedate=۱۷ سپتامبر ۲۰۱۴| dead-url=yes}}</ref>
▲رامهرمز در کنار شوش و شوشتر، دیگر شهر خوزستان میباشد که طبق نظر تاریخدانان در دورهای [[پایتخت ایران]] بودهاست. [[یاقوت حموی]] میگوید که رامهرمز متشکل از دو کلمه رام (شهر) و هرمز (نام یکی از خسروان ساسانی) بودهاست. برخی میگویند رامهرمز نامی کوتاه شده از رامهرمز اردشیر بوده و برخی نیز گفتهاند به دلیل بنا شدن شهر رامهرمز در دورهٔ هرمز ساسانی نام این شهر رامهرمز شدهاست.<ref>معجم البلدان تألیف یاقوت حموی</ref> رامهرمز محل احتمالی [[سلوکیه در کنار رود جراحی|سلوکیهٔ هدیفون]] است که تا پایان حیات [[الیمائی|الیماییان]] و ظهور ساسانیان اهمیت خود را حفظ کرد.<ref>{{یادکرد |نویسنده=[[یعقوب محمدیفر]] |عنوان=مروری بر مطالعات الیمایی |نشریه=] پژوهشهای باستانشناسی ایران |تاریخ=بهار ۱۳۹۶ |شماره=۱۲ |صفحه=۱۶۶ |پیوند=https://nbsh.basu.ac.ir/article_1974.html |access-date=۴ مه ۲۰۲۱ |archive-date=۴ مه ۲۰۲۱ |archive-url=https://web.archive.org/web/20210504165509/https://nbsh.basu.ac.ir/article_1974.html |url-status=dead }}</ref> در [[جغرافیای تاریخی]] قدمت رامهرمز را بیش از ۱۰۰۰۰ سال میدانند
[[اصطخری]] میگوید: در رامهرمز پارچههای ابریشمی میبافند و به بسیاری از شهرها میبرند. میگویند مانی پیشوای دینی نامدار در این شهر کشته و به دار آویخته شدهاست و نیز گویند وی در این شهر در مجلس [[بهرام گور]] به مرگی حتمی در گذشت و سپس سرش را از تن جدا کردند و گفتند او را کشتهایم. ابن البشار میگوید: رامهرمز قصبه بزرگی است و بازارهای بسیار و پر نعمت دارد. [[مسجد جامع]] زیبایی دارد که در گرد آن بازارهای آبادی برپا بوده و از عضدالدوله دیلمی است. تمام این بازار سنگفرش، مسقف، پاکیزه، زیبا و روشن است. او همچنین به وجود کتابخانهای در این شهر اشاره میکند و اهمیت و بزرگی آن را با کتابخانهٔ بصره مقایسه میکند.<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=اصطخری, ابواسحاق ابراهیم، به اهتمام ایرج افشار (1368). مسالک و ممالک. تهران: علمی و فرهنگی.}}</ref>▼
▲[[اصطخری]] میگوید: در رامهرمز پارچههای ابریشمی میبافند و به بسیاری از شهرها میبرند. میگویند مانی پیشوای دینی نامدار در این شهر کشته و به دار آویخته شدهاست و نیز گویند وی در این شهر در مجلس [[بهرام گور]] به مرگی حتمی در گذشت و سپس سرش را از تن جدا کردند و گفتند او را کشتهایم. ابن البشار میگوید: رامهرمز قصبه بزرگی است و بازارهای بسیار و پر نعمت دارد. [[مسجد جامع]] زیبایی دارد که در گرد آن بازارهای آبادی برپا بوده و از عضدالدوله دیلمی است. تمام این بازار سنگفرش، مسقف، پاکیزه، زیبا و روشن است. او همچنین به وجود کتابخانهای در این شهر اشاره میکند و اهمیت و بزرگی آن را با کتابخانهٔ بصره مقایسه میکند.<ref>{{
مؤلف [[ابن مفرغ]] گوید: معنی رام در عنوان رامجرد گفته شد و هرمز نام روز اول از هر ماه فارسیان میباشد و نام فرشتهای که مصالح آنروز در دست اوست و نام ستاره مشتری و نام پسر انوشیروان و نام ربالارباب نیز باشد و معنی رامهرمز شاد و خرمآباد هرمز، از گرمسیرات فارس، در میانه شمال و مغرب [[شیراز]] افتادهاست. درازای آن از معدن نفت سفید تا قریه جولکی بیست و یک فرسنگ، پهنای آن از شاروین تا قلعه شیخ هفت فرسنگ است و محدود است از جانب مشرق بنواحی بهمئی و از سمت شمال بنواحی بختیاری و از سوی باختر و جنوب، به نواحی بلوک فلاحی. تابستانش گرم است و درختان سردسیری را جز درخت گردو بخرمی پروراند. خرما و نارنج و لیمو و ترنج و سایر درختانش در ضخامت و بلندی ضربالمثل است. بیشتر درخت صحرا و دامنه کوهستان رامهرمز درخت کنار است. کشت و زرعش گندم و جو و برنج و پنبه و کنجد و نخود و عدس و ماشک و لوبیای سفید است. آبش از چندین رودخانهاست که همه را از میان بلوک رامهرمز گذار است و زمینش چنان شیب دارد که یکنفر بیلدار در همه جا میتواند آب را از رودخانه جدا کند و چون آب رودخانه را به جداول آورند چنان به سرعت میرود که گل و لای در جدول نماند و هر ساله این جدولها نیازمند تنقیه نباشد و شکار صحرای رامهرمز آهو و دراج است که گویا تخم این دو جانور را پاشیدهاند و کهره آهو و جوجه دراج روییدهاست. مرغ دراج رامهرمز با گنجشک جای دیگر برابری دارد. برف تابستانه کوهستانش بیمحافظت تا سال دیگر میماند.▼
▲مؤلف [[ابن مفرغ]] گوید: معنی رام در عنوان رامجرد گفته شد و هرمز نام روز اول از هر ماه فارسیان میباشد و نام فرشتهای که مصالح آنروز در دست اوست و نام ستاره مشتری و نام پسر انوشیروان و نام ربالارباب نیز باشد و معنی رامهرمز شاد و خرمآباد هرمز، از گرمسیرات فارس، در میانه شمال و مغرب [[شیراز]] افتادهاست. درازای آن از معدن نفت سفید تا قریه جولکی بیست و یک فرسنگ، پهنای آن از شاروین تا قلعه شیخ هفت فرسنگ است و محدود است از جانب مشرق بنواحی بهمئی و از سمت شمال بنواحی بختیاری و از سوی باختر و جنوب، به نواحی بلوک فلاحی. تابستانش گرم است و درختان سردسیری را جز درخت گردو بخرمی پروراند. خرما و نارنج و لیمو و ترنج و سایر درختانش در ضخامت و بلندی ضربالمثل است. بیشتر درخت صحرا و دامنه کوهستان رامهرمز درخت کنار است. کشت و زرعش گندم و جو و برنج و پنبه و کنجد و نخود و عدس و ماشک و لوبیای سفید است. آبش از چندین رودخانهاست که همه را از میان بلوک رامهرمز گذار است و زمینش چنان شیب دارد که یکنفر بیلدار در همه جا میتواند آب را از رودخانه جدا کند و چون آب رودخانه را به جداول آورند چنان به سرعت میرود که گل و لای در جدول نماند و هر ساله این جدولها نیازمند تنقیه نباشد و شکار صحرای رامهرمز آهو و دراج است که گویا تخم این دو جانور را پاشیدهاند و کهره آهو و جوجه دراج روییدهاست. مرغ دراج رامهرمز با گنجشک جای دیگر برابری دارد. برف تابستانه کوهستانش بیمحافظت تا سال دیگر میماند.<ref>فارسنامه ناصری</ref>
== جغرافیا ==▼
شهرستان رامهرمز با ۳۲۵۷ کیلومتر مربع مساحت در
رامهرمز بر سر چهار راهی قرار گرفتهاست. راه آسفالته به سوی جنوب خاوری به درازای ۹۰ کیلومتر تا [[بهبهان]]، راه آسفالته به سوی شمال خاوری به درازای ۵۷ [https://qjsd.scu.ac.ir/article_12822.html کیلومتر] تا [[باغملک]] (جانکی)، راه آسفالته اصلی به سوی جنوب باختر تا راه اصلی آسفالته اهواز به [[بندر ماهشهر]] به درازای ۳۹ کیلومتر، راه اصلی به سوی شمال باختری به درازای ۱۵ کیلومتر
و فاصله هوایی شهرستان رامهرمز تا تهران ۵۵۲ کیلومتر است.
[[شهرستان رامهرمز]]، در سال ۱۳۸۵ جمعیتی بالغ بر ۱۲۳۹۳۰ نفر را که در ۲۵۷۱۸ خانوار میزیستند، در خود جای دادهاست.<ref>فرمانداری رامهرمز</ref>
== مردمشناسی ==
رامهرمز از لحاظ قومی شهر متنوعی است. مطالعات تاریخی و جامعه شناختی نشان میدهد این شهر همواره محل تلاقی فرهنگهای مختلف بودهاست. شهر رامهرمز از لحاظ فرهنگی پیوندخورده با شهرهای خوزی [[شوشتر]]، [[دزفول]]، [[بهبهان]] و [[هندیجان]] دانسته شده است.<ref>{{یادکرد وب| نشانی= https://pic.ketab.ir/DataBase/bookpdf/00/1400b18040.pdf |عنوان=گویش رامهرمزی،نورالله گرشاسبی،جلد۱(ص۶۸).}} </ref> رامهرمز در سال ۱۳۱۶ به عنوان شهر از سوی وزارت داخله شناخته شد و تا پیش از آن به همراه بهبهان به عنوان جزئی از ولایت فارس مطرح بودهاست. این شهر تماماً گرمسیر است اگرچه در شمال و شرق آن در حوالی پتک جلالی و ابوالفارس دمای هوا کمی تعدیل میشود. رامهرمز از حیث تنوع اقوام ساکن در آن، در شرق خوزستان منحصر به فرد است؛ زیرا از یک سو برای سالیان متمادی سرحدات جنوبی بختیاری و بهمئی بودهاست و از سوی دیگر مقصد مهاجرت طوایف و تیرههای مختلف کهگیلویه، قشقایی و اندکی عرب بودهاست. منسوب به این شهر را رومزی میگویند. جمعیت رامهرمز در سرشماری سال ۱۳۳۵ حدود ۷۰۰۰ نفر بودهاست که در سال ۱۳۷۵ و با آهنگ رشد متوسط سالیانه حدود ۴ درصدی به به ۳۷۲۲۱ نفر رسیده [https://qjsd.scu.ac.ir/article_12822.html است].
از چهرههای نامآشنا و مشهور رامهرمز میتوان به [[سلمان فارسی|سلمان فارسی،]] [[قدمعلی سرامی|قدمعلی سرامی،]] ابو یحیی زکریا محمد رامزی، ابن خلاد رامزی، ابو عبدالله رامزی، ابن مفرغ، ابو طاهر بن احمد بن فضل رامزی، ابو علی محسن ابن علی، حیدر بهمنی، حبیبالله معلمی، عبدالله ویسی، [[صالح حردانی|صالح حردانی،]] ، [[صابر حردانی|صابر حردانی،]] '''[[سید علی موسوی نور (ورزشکار)|سید علی موسوی نور]][[صابر حردانی|،]]''' پورشهریار رامهرمزی (ناخدا دریا) و عبدالجلیل کلانتر هرمزی اشاره کرد.
▲= جغرافیا =
▲شهرستان رامهرمز با ۳۲۵۷ کیلومتر مربع مساحت در جنوب استان خوزستان واقع شده، که از شمال به شهرستانهای [[ایذه]]، [[مسجد سلیمان]] و [[شوشتر]]، از خاور به [[بهبهان]] و [[استان کهگیلویه و بویراحمد]]، از باختر به [[شهرستان اهواز]] و از جنوب به [[شهرستان بندر ماهشهر]] محدود است. مرکز آن شهر رامهرمز است که با ۳/۷ کیلومتر مربع مساحت در ۱۰۰ کیلومتری خاور اهواز بین ۳۱ درجه و ۱۶ دقیقه پهنای شمالی و ۴۹ درجه و ۳۷ دقیقه درازای خاوری نسبت به [[نصفالنهار گرینویچ]] قرار دارد و بلندی آن از [[سطح دریا]] ۱۶۰ متراست. آب و هوای رامهرمز گرم بوده و [[جراحی (رود)|رودخانه جراحی]] از خاور رامهرمز میگذرد.
== زبان ==▼
▲رامهرمز بر سر چهار راهی قرار گرفتهاست. راه آسفالته به سوی جنوب خاوری به درازای ۹۰ کیلومتر تا [[بهبهان]]، راه آسفالته به سوی شمال خاوری به درازای ۵۷ کیلومتر تا [[باغملک]] (جانکی)، راه آسفالته اصلی به سوی جنوب باختر تا راه اصلی آسفالته اهواز به [[بندر ماهشهر]] به درازای ۳۹ کیلومتر، راه اصلی به سوی شمال باختری به درازای ۱۵ کیلومتر و فاصله هوایی شهرستان رامهرمز تا تهران ۵۵۲ کیلومتر است. [[شهرستان رامهرمز]]، در سال ۱۳۸۵ جمعیتی بالغ بر ۱۲۳۹۳۰ نفر را که در ۲۵۷۱۸ خانوار میزیستند، در خود جای دادهاست.<ref>فرمانداری رامهرمز</ref>
مردم بومی شهر رامهرمز به گویش [[گویش رامهرمزی|رامهرمزی]] (رومزی) یکی از گویشهای زبان [[فارسی]] صحبت میکنند<ref>{{یادکرد وب|نشانی=https://www.iranicaonline.org/articles/khuzestan-08-dialects|عنوان=ایرانیکا گویش های خوزستان}}</ref><ref>{{یادکرد وب|نشانی=https://www.iranicaonline.org/articles/lori-dialects|عنوان=iranicaonline.orgarticleslori-d}}</ref> <ref>{{یادکرد وب| نشانی= https://pic.ketab.ir/DataBase/bookpdf/00/1400b18040.pdf |عنوان=گویش رامهرمزی،نورالله گرشاسبی،جلد۱(ص۶۸).}} </ref> به زبان [[لری]] و [[عربی]] نیز در این شهر سخن گفته میشود.<ref>{{یادکرد وب|عنوان=LORI DIALECTS – Encyclopaedia Iranica|نشانی=http://www.iranicaonline.org/articles/lori-dialects|وبگاه=web.archive.org|تاریخ=2014-09-24|بازبینی=2022-12-12|archive-date=۲۴ سپتامبر ۲۰۱۴|archive-url=https://web.archive.org/web/20140924041723/http://www.iranicaonline.org/articles/lori-dialects|url-status=bot: unknown}}</ref><ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=خانلری، پرویز، زبانشناسی و زبان فارسی، تهران: انتشارات توس، چاپ ششم، 1373.}}</ref><ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=حسین یوسفی فرهنگ عامیانهٔ مردم رامهرمز، قم: نشر مقام محمود، چاپ اول، 1387.(ص ۲۲،۲۳)}}</ref><ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=گویش رامهرمزی، نورالله گرشاسبی، جلد۱(ص۶۸)}}</ref><ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=گویش رامهرمزی، نورالله گرشاسبی، چاپ اول (ص۶۸)}}</ref>
== جاذبههای گردشگری ==▼
▲= زبان =
▲= گردشگری =
*[[چشمه سه بردی]]▼
* [[غار صیدون کبوتری|یدون کبوتری]]
* [[قلعه داودختر]] (واقع در پاچکوه)
سطر ۸۴ ⟵ ۷۱:
* کنارستان سیفرج روستای بنه کاعلیخان (ابوذر)
* تل گِصِر
=== حیات وحش و زیستگاها ===
سطر ۹۷ ⟵ ۸۵:
این گنجینه در سال ۱۳۸۶ به شکل اتفاقی و حین خاکبرداری شرکت آب و فاضلاب خوزستان در یک محوطه ۲۵۰۰ ساله در روستای جوبجی رامهرمز پیدا شد. قدمت این گنجینه که بخشی از آن با عنوان گنجینه جوبجی در [[موزه ایران باستان]] نیز به نمایش گذاشته شدهاست، به [[دوره عیلامی]] میرسد. خبر پیدا شدن تکههای طلا توسط یکی از مسئولان شرکت پیمانکار «وشاق» به اداره میراث فرهنگی، [[صنایع دستی]] و گردشگری رامهرمز داده میشود.
با توجه به تاریخی بودن این منطقه، پیش از کشف قطعات طلا و سفال، اداره [[میراث فرهنگی]] رامهرمز عملیات خاکبرداری شرکت آب و فاضلاب را متوقف کرده بود اما این شرکت چند روز بعد دوباره فعالیت خویش را آغاز کرد که به این کشف منجر شد. خاکبرداری به وسیله بیلهای مکانیکی به کشف ۵۰۰ سکه، دستبند و قطعات طلا و قطعات بسیار زیاد سفال منجر میشود که خیل عظیمی از مردم را به این منطقه میکشاند.<ref>{{یادکرد وب |url=http://www.mpr-khuz.ir/post-831.aspx |title=میراث فرهنگی و گردشگری خوزستان - آرامگاهی از خاندان شوتورَ نهونته پسر ایندَد<!-- عنوان تصحیح شده توسط ربات --> |accessdate=۱۳ دسامبر ۲۰۱۱ |archiveurl=https://web.archive.org/web/20120325162142/http://www.mpr-khuz.ir/post-831.aspx |archivedate=۲۵ مارس ۲۰۱۲ |dead-url=yes}}</ref>
=== تل گِصِر ===
سطر ۱۰۸ ⟵ ۹۶:
تپههای تاریخی تل گِصِر در سال ۱۳۹۵ توسط مشاور اداره کل میراث فرهنگی استان خوزستان تعیین عرصه و حریم شد.
= قهرمان ورزشی رامهرمز =▼
▲= قهرمان ورزشی =
<code>این شهر قهرمان جهان و آسیایی دارد</code>
|